Πεφταστέρια στον ελληνικό ουρανό – Πότε κορυφώνονται οι Τεταρτίδες

Κορυφώνονται και στην Ελλάδα οι διάττοντες Τεταρτίδες

Το νέο αστρονομικό έτος ξεκινά, όπως κάθε χρονιά, με μια βροχή διαττόντων αστέρων, τις Τεταρτίδες (Quadrantids), που φέτος θα κορυφωθούν στην Ελλάδα και στο υπόλοιπο βόρειο ημισφαίριο σήμερα το βράδυ .

Οι φετινές Τεταρτίδες όμως μπορεί να «επισκιαστούν» από το γεγονός ότι σε λίγες μέρες, το βράδυ της Παρασκευής 6 Ιανουαρίου, θα ακολουθήσει πανσέληνος – η πρώτη του 2023 – με αποτέλεσμα ο ουρανός να είναι αρκετά φωτεινός και συνεπώς μόνο τα πιο λαμπερά μετέωρα θα είναι δυνατό να παρατηρηθούν.

Οι Τεταρτίδες, οι οποίες συνήθως διαρκούν από από την 1η έως την 5η Ιανουαρίου, με κορύφωση στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα, είναι καλύτερα ορατές στα πιο βόρεια γεωγραφικά πλάτη. Εμφανίζουν στο αποκορύφωμά τους έως 40 μετέωρα την ώρα, που εισέρχονται στην ατμόσφαιρα της Γης με ταχύτητα άνω των 40 χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο, ενώ έχουν αναφερθεί έως και 120 μετέωρα κάποιες χρονιές. Είναι μια βροχή διαττόντων που θεωρείται καλύτερη του μέσου όρου, αν και είναι λιγότερη γνωστή από άλλες όπως των Λεοντιδών, των Ωριωνιδών και των Διδυμίδων, καθώς τα μετέωρά της είναι πιο αχνά, αλλά συχνά φωτίζουν τον ουρανό με ασυνήθιστα γιγάντιες «ουρές».

Η συγκεκριμένη βροχή από «πεφταστέρια» έχει πάρει το όνομά της από έναν αχνό αστερισμό (Quadrans Muralis ή Επιτοίχιος Τετράς – ήταν ένα αρχαίο αστρονομικό εργαλείο πριν την εφεύρεση του τηλεσκοπίου), τον οποίο είχε ανακαλύψει ο Γάλλος αστρονόμος Ζερόμ Λαλάντ το 1795, αλλά δεν υπάρχει πια. Σήμερα η πηγή προέλευσης των μετεώρων φαίνεται να είναι ο αστερισμός του Βοώτη, στον οποίο η Επιτοίχιος Τετράς ενσωματώθηκε το 1922, όταν η Διεθνής Αστρονομική Ένωση προσδιόρισε τους 88 αστερισμούς που υπάρχουν σήμερα.

Οι αστρονόμοι δεν είναι ακόμη σίγουροι ποιός ήταν ο διερχόμενος κομήτης, ο οποίος άφησε πίσω του την ουρά σκόνης και σωματιδίων, που μετατρέπονται σε μετέωρα κάθε φορά που η Γη διασταυρώνεται με την τροχιά τους. Είναι πιθανό να πρόκειται για τον αστεροειδή «2003 ΕΗ1» διαμέτρου περίπου τριών χιλιομέτρων, που αποτελεί απομεινάρι ενός πρώην κομήτη, του C/1490 Y1. Ο εν λόγω αστεροειδής επίσημα ανακαλύφθηκε το 2003, αλλά τον μητρικό κομήτη είχαν παρατηρήσει πρώτοι οι Κινέζοι, Ιάπωνες και Κορεάτες αστρονόμοι ήδη από το 15ο αιώνα. Οι πρώτες παρατηρήσεις των διαττόντων Τεταρτιδών στην Ευρώπη έγιναν από το Αστεροσκοπείο των Βρυξελλών το 1825.

Η επόμενη σημαντική βροχή διαττόντων θα είναι οι Λυρίδες που θα κορυφωθούν το διήμερο 22 και 23 Απριλίου.