Οι Μουσουλμάνοι των Βαλκανίων, οι Μπεκτασί της Αλβανίας και ο επιδέξιος Έντι Ράμα

Σήμερα (10 0κτωβρίου 2024) ο πρόεδρος της Τουρκίας  Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν  επισκέπτεται  τα Τίρανα σε ένα ταξίδι αστραπή 7 ωρών προκειμένου να  εγκαινιάσει με τον πρωθυπουργό της Αλβανίας Εντι Ράμα  το τέμενος Namazgja , κλασικής οθωμανικής αρχιτεκτονικής  με τέσσερις μιναρέδες ύψους 35 μέτρων, με κτήρια που θα στεγάζουν βιβλιοθήκες εκθεσιακούς χώρους, σχολείο εκμάθησης του Κορανίου , αίθουσα συνεδρίων κλπ.

Θα πρόκειται για τον σημαντικότερο τέμενος των Μουσουλμάνων στα Βαλκάνια.

Διαβάστε εδώ

Για να μπορέσει ο αναγνώστης να παρακολουθήσει το θέμα πρέπει να γυρίσουμε μερικές μέρες πίσω στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.

Το κλίμα ήταν βαρύ τόσο για την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία όσο και για την προοπτική γενίκευσης του πολέμου στην Μέση Ανατολή.

Όταν πήρε τον λόγο ο πρωθυπουργός  της Αλβανίας και πρόεδρος του Σοσιαλιστικού κόμματος  ανακοίνωσε την απόφαση της κυβέρνησης του να δημιουργήσει  μέσα στην Αλβανία  ένα αυτόνομο κρατίδιο των Μπεκτασί. Κάτι σαν ένα μικρό Βατικανό. Το κέντρο των απανταχού Μπεχτασί.

Οι αντιπρόσωποι των κρατών μελών του ΟΗΕ κοιτάχτηκαν με απορία.

Ο εκπρόσωπος του Μπενίν (τέως Δαχομέη) ζήτησε να ενημερωθεί το σώμα περί του τίνος επρόκειτο.

Ακολούθησε ολιγόλεπτη διακοπή.

Οι αντιπρόσωποι μάλλον θα σκέφτηκαν: «Εδώ καράβια χάνονται βαρκούλες αρμενίζουν».

Τις επόμενες μέρες τα ΜΜΕ στην Ελλάδα ασχολήθηκαν εκτενώς  με το θέμα.

Προέκυψε ως εκ τούτου το ερώτημα «τι είναι οι Μπεκτασί  και κυρίως για πιο λόγο ο πρωθυπουργός της Αλβανίας και η κυβέρνησή του κάνουν αυτή την κίνηση;».

Οι Μπεκτασί, λοιπόν,   είναι μια  περίεργη θρησκεία- κίνημα-κοινωνική συλλογικότητα πολύ γνωστή στον λαό της Γείτονος.

Την κατατάσσουν στο Ισλάμ αλλά  τα πράματα δεν είναι τόσο απλά.

Οι Μπεκτάσι  είναι ένα ιστορικό θρησκευτικό ρεύμα που υπάρχει  στη Αλβανία , στην Τουρκία , στα Βαλκάνια, σε πολλές χώρες του κόσμου , ακόμα και στην Ελλάδα.

Επισήμως  δεν είναι θρησκεία αλλά κίνημα  που προέρχεται από ένα τάγμα Σούφι του σιϊτικού Ισλάμ,

Δύσκολα μπορείς να τους κατατάξεις κάπου.

Έχουν στοιχεία του Ισλάμ (ερμηνεύοντας το Κοράνιο με έναν δικό τους τρόπο) ,  αγγίζουν τον χριστιανισμό (με έναν δικό τους τρόπο επίσης) , θυμίζουν κάτι από ανατολίτικες θρησκείες ( με ένα είδος τελετών διαλογισμού), είχαν ενεργό πολιτικό ρόλο την εποχή της ίδρυσης των εθνικών κρατών και είχαν επαφή με τον ευρωπαϊκό διαφωτισμό, , λειτουργούν ως μυστική αίρεση που θυμίζει τεκτονική στοά , ταυτοχρόνως λειτουργούν και στην δημόσια ζωή ενεργά . Τιμούν τους νεκρούς πνευματικούς ηγέτες και τους ονομάζουν Δερβίσηδες.

Επιτρέπουν το αλκοόλ, οι γυναίκες δεν φορούν μαντήλα, επιτρέπουν το χοιρινό και γενικά δεν ακολουθούν τις γνωστές απαγορεύσεις.

Λέγεται ότι ο Αλή πασάς είχε πολιτικές σχέσεις μαζί τους καθώς επίσης και ο Ρήγας Φεραίος όπως και άλλα μέλη της φιλικής εταιρείας οι οποίοι τους θεωρούσαν συναγωνιστές.

Οι εκκλησίες τους ονομάζονται «τεκέδες» .

Στην εσωτερική τους ζωή υπάρχει αυστηρός διαχωρισμός επιπέδων μύησης.

Στις τελετές που γίνονται στους τεκέδες έχουν  στρωμένα τραπέζια με φαγητό και κρασί. χορεύουν κατά μόνας υπό τους ήχους μιας περίεργης μουσικής που ξεκινάει αργά και διαρκώς επιταχύνεται εβρισκόμενοι σε κατάσταση διαλογισμού και έκστασης.

Πιστεύουν ότι διά μέσω  αυτής της διαδικασίας ο άνθρωπος μπορεί να εξυψωθεί στο Θείο.

Δεν πρόκειται για μια περιθωριακή θρησκευτική σέχτα.

Παρόλο που καταγράφεται ως το 5% του πληθυσμού, η πραγματική τους επιρροή στην Αλβανία  είναι πολλαπλάσια.

Κατέχουν σημαντικές θέσεις στην πολιτική και δημόσια σφαίρα, θεωρούνται πρωτεργάτες της ίδρυσης του Αλβανικού κράτους και φωτισμένο τμήμα της κοινωνίας.

Λέγεται ότι βασικά υποστηρίζουν γενικά τις σοσιαλιστικές ιδέες.

Ο ιδρυτής των Μπεκτασί ,  Χατζή Μπεκτάς , έζησε γύρω στο 1200μχ και , όπως όλοι οι αρχηγοί και ιδρυτές των θρησκειών , ήταν ζητιάνος.

Ο Έντι Ράμα δεν είναι Μπεκτασί, γνωρίζει όμως καλά ότι οι Μπεκτασί τον στηρίζουν.

Έτσι κάνει μια κίνηση που ικανοποιεί τους πάντες.

Φτιάχνει μια Μέκκα των Βαλκανίων για τους Μουσουλμάνους ( με λεφτά της Τουρκίας).

Φτιάχνει ένα Βατικανό των Μπεκτασί.

Έχει  στην Κορυτσά τον υπέρλαμπρο ναό της Αναστάσεως του Κυρίου στο κεντρικότερο σημείο της πόλης για τους χριστιανούς .

Απευθύνεται και στην Ευρώπη λέγοντας «Δεν είμαστε ένα πολωμένο θρησκευτικά κράτος  Μουσουλμάνων και χριστιανών αλλά ένα κράτος θρησκευτικά πλουραλιστικό. Έχουμε ορθόδοξους χριστιανούς, καθολικούς χριστιανούς, μουσουλμάνους , μπεκτασί, αρκετούς άθεους και πολλούς αδιάφορους».

Προφυλάσσει τις σχέσεις του με την Τουρκία.

Ικανοποιεί τους Αλβανούς Μπεκτασί που τον στηρίζουν.

Σε όλα αυτά να προσθέσουμε, βεβαίως , και τα αναμενόμενα έσοδα του θρησκευτικού τουρισμού.

Εδώ θα πρέπει να υπογραμμίσουμε και το παράδοξο.

Η Αλβανία  θέλει να γίνει  θρησκευτικό κέντρο στα Βαλκάνια ενώ ο πληθυσμός, ιστορικά , ελάχιστα ενδιαφέρεται για τις θρησκείες.

Δεν είναι μόνο ο Εμβέρ Χότζα. Από τα βάθη του μεσαίωνα και  αργότερα της Οθωμανικής περιόδου τα ερείσματα των θρησκειών ήταν μικρά στην Αλβανία.

Να φαντασθεί κανείς ότι τα τζαμιά , οι τεκέδες και οι χριστιανικές εκκλησίες , όπου υπάρχουν,  είναι χτισμένα στις άκρες των χωριών και των μικρών πόλεων , στο πιο υποβαθμισμένο σημείο  και πρέπει να ψάξει κανείς για να τις βρει.

Δεν βλέπεις στον δρόμο παπάδες η γυναίκες με μαντήλια.

Ακόμα και η Ελληνική μειονότητα  της Δρόπολης, στην Κοιλάδα του Δρίνου,  ενδιαφέρεται κυρίως για την διατήρηση της Ελληνικής γλώσσας και των εθίμων πάρα για την θρησκεία.

Πολλά χωριά δεν έχουν καθόλου εκκλησία. Ακόμα  και η εκκλησία στην Δερβιτσάνη, ένα από τα κεντρικότερα χωριά της μειονότητας,  βρίσκεται σε ένα στενό που πρέπει να ψάξεις για να την βρεις.

Εξαίρεση αποτελεί η Κορυτσά αλλά και εκεί ο ναός στο κέντρο  της πόλης είναι νεόκτιστος.