Φάκελος για να ενταχθεί ο “Χορός των Παπάδων” στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά

Η πρόταση να ενταχθεί στα μνημεία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας μας ο “Χορός των Γερόντων” ή “Χορός των Παπάδων” που λαμβάνει χώρα εδώ και εκατονταετίες στα χωριά Επίσκεψη και Νυμφές την τελευταία εβδομάδα των Αποκρεών, κατατέθηκε στην ενδιαφέρουσα ημερίδα που έγινε χθες το βράδυ στις Νυμφές.

Η ημερίδα διοργανώθηκε από το Δήμο Βόρειας Κέρκυρας και τις δημοτικές κοινότητες Επίσκεψης και Νυμφών στο Πολιτιστικό Κέντρο Νυμφών με εισηγητές το δήμαρχο Κεντρικής Κέρκυρας Στέφανο Πουλημένο (ως ερευνητή, συγγραφέα και δημοσιογράφο που έχει ασχοληθεί επί μακρόν με θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού), την καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής, χοροδιδάσκαλο Ελένη Φακιολά και τη  Ροζαλία Ελευθεριάδου, υποψήφια διδάκτορα Μουσικολογίας Ιονίου Πανεπιστημίου η οποία είναι και η υπεύθυνη για το φάκελο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς για το “Χορό των Γερόντων” στο Δελτίο που θα κατατεθεί προς έγκριση στο Υπουργείο Πολιτισμού.

Φάκελος για ένταξη

Στην ημερίδα, η κα Ελευθεριάδου, αναφέρθηκε αναλυτικά στην πρόταση ένταξης του χορού στα μνημεία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO και συζήτησε το θέμα με τους αυτοδιοικητικούς και πολιτιστικούς παράγοντες που παρευρέθηκαν στην εκδήλωση, ενώ η κα Φακιολά, αναφέρθηκε στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τραγουδιστού χορού.

Ο Στ. Πουλημένος ανέλυσε τα χαρακτηριστικά που έχει ο δοξαστικός λαϊκοθρησκευτικός τραγουδιστός χορός “Δόξα Να…” (χορός των γερόντων ή των παπάδων) στο μεταίχμιο Αποκριάς και Μεγ. Σαρακοστής, κάνοντας λόγο σε ανάρτησή του για “μικρή ανάπαυλα μέσα στον καταιγισμό των μεγάλων προβλημάτων του τόπου”.

Στην ημερίδα παρευρέθηκαν μεταξύ άλλων ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Δημήτρης Μπιάγκης και οι δήμαρχοι Βορειας Κέρκυρας Γιώργος Μαχειμάρης (ήταν και εκ των διοργανωτών της ημερίδας) και Νότιας Κέρκυρας Βασίλης Χειμαριώτης.

Λίγα λόγια για το έθιμο

«Ο χορός των γερόντων» χορεύεται χωρίς μουσικά όργανα, χωρίς τη συμμετοχή γυναικών. Τον σέρνει ο γηραιότερος ιερέας, τον ακολουθούν οι νεότεροι κληρικοί και στη συνέχεια οι λαϊκοί, κατά ηλικία, με τελευταίο τον νεότερο.

Το έθιμο τηρείται μετά τον Εσπερινό της Συγχώρεσης,  το απόγευμα της Κυριακής της Τυρινής , στις 5 το απόγευμα. Στο χωριό Επίσκεψη χορεύεται στο προαύλιο της εκκλησίας του Αγίου Βασιλείου, ενώ στις Νυμφές, μέσα στον ιερό ναό του Αγίου Κωνσταντίνου. Λίγο πριν από τον χορό, αμέσως μετά το εσπερινό της συγχώρεσης και της αγάπης, όλοι ανταλλάσσουν φιλιά και αγκαλιάζονται.

Ο πρωτοχορευτής ιερέας τραγουδάει τον πρώτο στίχο και επαναλαμβάνουν οι υπόλοιποι. Ο χορός είναι αργός, δοξαστικός στον Τριαδικό Θεό, την Παναγία αλλά και τους 12 Αποστόλους. Οι στίχοι του μοιάζουν με ψαλμό, κάνουν λόγο για έναν επουράνιο χορό. Οι στίχοι του «Δόξα να…», είναι γνωστοί και σε άλλα χωριά στη Βόρεια Κέρκυρα, ωστόσο με χορό συνοδεύονται, μόνο στην Επίσκεψη και τις Νυμφές.

Οι ντόπιοι αποκαλούν το έθιμο, «Δόξα να ..», σύμφωνα με τον πρώτο στίχο, ο οποίος αποδίδει τιμή στον Θεό, που χαρίζει στον κόσμο κάθε καινούργια μέρα. Οι τελευταίοι στίχοι έχουν άμεση σχέση με τον εσπερινό της συγχώρεσης. Ο ιερέας που σέρνει τον χορό προτρέπει όλους να αγαπούν, να κάνουν ελεημοσύνη, να έχουν μία σωστή ζωή. Τότε, οι χορευτές δένουν σφιχτά τα χέρια, χτυπάνε τα πόδια και πηδάνε ψηλά, ενώ εύχονται να ξανασυναντηθούν, να ξαναχορέψουν «με υγεία», την επόμενη χρονιά.

Παλαιότερα τον «χορό των γερόντων» ακολουθούσε ο «χορός των γραιών». Με τη συνοδεία μουσικών οργάνων, οι γυναίκες του χωριού, ντυμένες με τις τοπικές ενδυμασίες, οι περισσότερες από τις οποίες ποτέ δεν τις είχαν αποχωριστεί, γιατί ήταν το καθημερινό τους ρούχο, χόρευαν έναν συρτό παραδοσιακό χορό. Πρώτη χορεύτρια ήταν η πρεσβυτέρα, με τις άλλες γυναίκες να την ακολουθούν, κατά ηλικία.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΠΟΥΛΗΜΕΝΟΣ