Πάμε να δούμε… το πλυντήριο

Ο Θανάσης Τριαρίδης είναι πολυγραφότατος σύγχρονος Έλληνας συγγραφέας, που, μεταξύ των άλλων, γράφει και θεατρικά έργα. Σχολιάζοντας την τελευταία του ποιητική συλλογή, η Φ. Αμπατζοπούλου θεωρεί ότι ο γενικότερος στόχος του έργου του είναι η συγγραφή μιας παγκόσμιας ιστορίας της απανθρωπίας. Στο κέντρο του ενδιαφέροντός του βρίσκονται οι, κατά Ν. Χριστιανόπουλο, καταδικασμένοι στο χαμό. Εδώ και αιώνες, τα ανθρώπινα ιζήματα των καθημερινών κοινωνικών και ταξικών συγκρούσεων, «εν πολέμω και ειρήνη», μετατρέπονται σε εξιλαστήρια θύματα της εκάστοτε συγκυρίας. Χρησιμεύουν για την εκτόνωση της δυσαρέσκειας και της οργής ευρύτατων κοινωνικών πλειοψηφιών, ώστε αυτές να μην κατευθυνθούν κατά των εκμεταλλευτών και καταπιεστών. Ο σύγχρονος ολοκληρωτικός καπιταλισμός εντείνει, προφανώς, αυτήν τη διαδικασία κατασκευής αποδιοπομπαίων τράγων.
Στο θεατρικό του έργο «Το Πλυντήριο», ο Τριαρίδης ανατέμνει, με χειρουργική ακρίβεια, την κοινωνική συνθήκη που γεννάει αυτό που λέμε απανθρωπιά. Παρακολουθεί τις ηρωίδες του σε ένα καθεστώς απόλυτου κοινωνικού ελέγχου και «προχωρημένης» ευγονικής, ανατριχιαστικά ναζιστικής έμπνευσης. Μέσα σε ένα σκηνικό δυστοπίας, προβεβλημένο σε έναν αόριστο τόπο και χρόνο κι ωστόσο ανατριχιαστικά επίκαιρο, αναδεικνύει τρόπους με τους οποίους άνθρωποι της διπλανής πόρτας καταλήγουν να γίνονται μέρος της , κατά Χ. Άρεντ, κοινοτοπίας του κακού καθώς και του πάσης αποχρώσεως φασισμού. Αυτή η προσχώρηση μπορεί να δικαιολογείται εν ονόματι της εξέλιξης, της προόδου, της γνώσης, της αντιμετώπισης του εσωτερικού εχθρού. Η ανοχή απέναντι στη φρίκη, εδραζόμενη στην αντίληψη ότι οι εξουσιαστές «ξέρουν καλύτερα», η παραίτηση από κάθε ευθύνη και δικαίωμα αντίστασης και κριτικής, η αναζήτηση καταφυγίου, επιβεβαίωσης και σιγουριάς στην υποταγή, αενάως επαναλαμβανόμενες, καταλήγουν στην οικοδόμηση ενός διαρκούς άχρονου εφιαλτικού παρόντος.
Κατά τη γνώμη μου, «Το Πλυντήριο» εμπεριέχει υποδειγματικά δουλεμένη εσωτερική δράση, με αποτυπωμένες τόσο τις αρχικές αμφιβολίες και τις αποχρώσεις της σταδιακής παράδοσης στο κακό της ηρωίδας που ταλαντεύεται, όσο και την αυτάρεσκα μπετοναρισμένη εκδοχή πλήρους συμμόρφωσης της άλλης ηρωίδας. Στο τέλος του έργου, πλανιέται παντού το ερώτημα της προσωπικής και συλλογικής ευθύνης, νομίζω με έναν τρόπο που ξεκινάει από τα συγκεκριμένα ζητήματα, αλλά ανάγεται αβίαστα και επιτυχημένα στο καθολικό.
Η ομάδα VOX NOVA μάς παρουσιάζει το έργο στο Δημοτικό Θέατρο από τις 22 έως τις 25 Φεβρουαρίου 2024. Περιμένουμε με ανυπομονησία την παράσταση, ως απαραίτητη συμβολή στην προσωπική, κοινωνική και πολιτική μας αυτογνωσία.