Σε δημόσια διαβούλευση που ξεκίνησε την προηγούμενη Τετάρτη και λήγει με συνοπτικές διαδικασίες το βράδυ της Τετάρτης 13/7 το νομοσχέδιο – συρραφή 96 ετερόκλητων άρθρων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, με το οποίο η κυβέρνηση επιχειρεί να βάλει “χέρι” στις ελάχιστες διατάξεις που απέμειναν για την προστασία των περιοχών natura και μάλιστα σε ευθεία αντίθεση με τις οδηγίες της Ε.Ε.
Επικριτικά τα δημοσιεύματα στα ΜΜΕ
Η “Καθημερινή” αναφέρει στο σχετικό ρεπορτάζ του Γιώργου Λιάλιου ότι “στους διαδρόμους του υπουργείου Περιβάλλοντος, το σχέδιο νόμου που δόθηκε προχθές σε σύντομη δημόσια διαβούλευση είχε λάβει το προσωνύμιο «ερανικό», εκ του… εράνου. Δεν είναι τυχαίο: το νομοθέτημα είναι μια συλλογή ετερόκλητων πολεοδομικών και περιβαλλοντικών ρυθμίσεων, με τις οποίες εξυπηρετούνται μεμονωμένες υποθέσεις, επιτρέπεται η εξορυκτική δραστηριότητα μέσα σε ζώνες προστασίας της φύσης (δηλαδή οπουδήποτε πλην του πυρήνα μιας προστατευόμενης περιοχής), περιορίζεται ακόμη περισσότερο η σημασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, ενώ επιχειρείται νομιμοποίηση διαφόρων υφισταμένων δραστηριοτήτων μέσα σε προστατευόμενες περιοχές που βρίσκονται κοντά σε αστικές ζώνες”.
Ενώ και η “Αυγή” υπό τον τίτλο “Γιούργια σε ξηρά και θάλασσα” υποστηρίζει ότι “ενώ η χώρα βάσει των κοινοτικών υποχρεώσεων οφείλει έως το 2030 να έχει διασφαλίσει την προστασία του 30% του Δικτύου Natura και το 10% απ’ αυτό σε στεριά και θάλασσα να βρίσκεται υπό καθεστώς αυστηρής προστασίας, το νομοσχέδιο θερίζει ό,τι άφησε όρθιο ο νόμος Χατζηδάκη. Αγνοώντας και την πρόσφατη νομοθετική πρόταση κανονισμού Ε.Ε. για αποτελεσματική και χωρικά προσδιορισμένη εφαρμογή μέτρων αποκατάστασης οικοσυστημάτων που θα καλύπτουν τουλάχιστον το 20% της ξηράς και το 20% της θάλασσας της Ε.Ε. μέχρι το 2030, το ΥΠΕΝ ανοίγει τις τέσσερις διαβαθμισμένες Ζώνες Προστασίας σε χίλιες μύριες ασύμβατες δραστηριότητες”.
Γιατί ενδιαφέρει την Κέρκυρα
Μας ενδιαφέρει γιατί η Κέρκυρα έχει 7 προστατευόμενες περιοχές, ως εξής:
1. Λιμνοθάλασσα Αντινιότη GR2230001 (SCI/SPA)
2. Λιμνοθάλασσα Κορισσίων GR2230002 (SCI)
3. Αλυκή Λευκίμμης GR2230003 (SCI/SPA)
4. Παράκτια θαλάσσια ζώνη από Κανόνι έως Μεσογγή GR2230005 (SCI)
5. Λιμνοθάλασσα Κορισσίων & Νήσος Λαγούδια GR2230007 (SPA)
6. Διαπόντια Νησιά GR2230008 (SPA)
7. Νήσοι Παξοί και Αντίπαξοι, GR 2230004
Δεν είναι μακρινή η εποχή της έγκρισης του νέου εθνικού καταλόγου περιοχών του Natura 2000 (ΦΕΚ B 4432/15.12.2017), όπου αναφορικά με την Κέρκυρα είχαν ενταχθεί τόσο η διεύρυνση της λιμνοθάλασσας Αντινιώτη με τον ποταμό Φόνισσα καθώς και η θαλάσσια περιοχή των Διαποντίων Νήσων. Στη διεύρυνση των ζωνών οδηγήθηκε το Υπουργείο, καθώς έγιναν αποδεκτές προτάσεις επέκτασης χερσαίων περιοχών όπου τεκμηριώνεται η παρουσία ειδών ή τύπων οικοτόπων προτεραιότητας ή εξασφαλίζεται καλύτερη συνοχή και συνεκτικότητα του δικτύου Natura 2000.
Τι περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου
Στο σχέδιο νόμου που κατέθεσε το Υπουργείο Περιβάλλοντος μεταξύ άλλων:
• Επιτρέπονται οι εξορυκτικές δραστηριότητες στις ζώνες προστασίας της φύσης (β΄ ζώνη), εφόσον… η είσοδος του μεταλλείου/λατομείου βρίσκεται έξω από αυτές. Επίσης, στις ίδιες περιοχές επιτρέπονται ήπιες τουριστικές εγκαταστάσεις, διευκολύνεται περαιτέρω η εγκατάσταση ΑΠΕ, επιτρέπεται η διάνοιξη δρόμων κ.ά. Στις ζώνες διατήρησης οικοτόπων (γ΄ ζώνη) καταργείται το μεγαλύτερο μέρος των υφιστάμενων περιορισμών. Στους δε πυρήνες (α΄ ζώνη) επιτρέπεται η διέλευση δικτύων μεταφοράς ενέργειας. Πρόκειται για επιδείνωση του καθεστώτος προστασίας των περιοχών NATURA.
• Επιχειρείται να εξαιρεθούν από τις Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (επμ) που εκπονούνται σήμερα για όλες τις προστατευόμενες περιοχές διάφορες υφιστάμενες χρήσεις σε περιαστικές περιοχές («οι εξαιρέσεις ορισμένων πολεοδομικών σχεδιασμών», σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση), ανεξάρτητα με το αν είναι ασύμβατες με το προστατευόμενο αντικείμενο (τόπο ή είδος χλωρίδας ή πανίδας). Παράλληλα, η εκ νέου τροποποίηση της νομοθεσίας για τις ΕΜΠ θα καθυστερήσει ακόμη περισσότερο την ολοκλήρωσή τους, παρότι η Ελλάδα έχει καταδικαστεί για την έλλειψη μέτρων διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών της.
• Διευρύνεται σε περιπτώσεις στρατηγικών επενδύσεων, επενδύσεων επί δημοσίων ακινήτων, τουριστικών λιμένων και επιχειρηματικών πάρκων η συνοπτική διαδικασία τροποποίησης των περιβαλλοντικών όρων (ισοδυναμεί με μια απλή ενημέρωση του φακέλου), σε περιπτώσεις «μη ουσιώδους μεταβολής». Αναφέρονται διάφορες ενδεικτικές περιπτώσεις αυτής της κατηγορίας, όπως κτιριακές ανακαινίσεις χωρίς αλλαγή χρήσης, αλλαγές σε ένα πεδίο εξόρυξης κ.ο.κ.
• Με μια νομοθεσία που βρίσκεται σε ισχύ από το 1965, η Πολιτεία μπορεί να καθορίζει ποτάμια ή άλλα «επιφανειακά νερά» ως αποδέκτες λυμάτων ή βιομηχανικών αποβλήτων. Πλέον αυτή η διοικητική διαδικασία θα εντάσσεται στους περιβαλλοντικούς όρους ενός έργου: δηλαδή, ο ιδιώτης θα προτείνει αποδέκτη για τα απόβλητα, η Πολιτεία (ΥΠΕΝ, Αποκεντρωμένη Διοίκηση ή Περιφέρεια) θα εγκρίνει. Η ρύθμιση φαίνεται να αφορά βαριές βιομηχανικές δραστηριότητες (λ.χ. εξόρυξη), καθώς ορίζεται ότι ο ενδιαφερόμενος φορέας υποχρεούται να διαθέτει ασφαλιστήριο ή εγγυητική επιστολή για τις εργασίες διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων.
• Ορίζεται ότι οι ιδιώτες ελεγκτές μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων θα πληρώνονται απευθείας από τον ιδιώτη που ελέγχουν. Η ρύθμιση αυτή είναι προφανώς προβληματική, επεκτείνοντας την ήδη προβληματική ιδέα περί ιδιωτών ελεγκτών περιβαλλοντικών μελετών (με το κράτος να απεκδύεται συνεχώς τον ελεγκτικό του ρόλο και να επιτρέπει την απευθείας συναλλαγή μεταξύ ελεγκτή και ελεγχομένου).
• Ορίζεται ότι η έλλειψη «πρότυπων περιβαλλοντικών δεσμεύσεων» δεν αξιολογείται ως σημαντική διοικητική παράβαση, καθώς περιλαμβάνει εξ ορισμού έργα και δραστηριότητες με μη σημαντικές και τοπικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Οι «πρότυπες περιβαλλοντικές δεσμεύσεις» είναι μια διαδικασία αδειοδότησης ενός έργου με υπεύθυνη δήλωση εκείνου που θα το εκτελέσει (ότι θα τηρήσει την περιβαλλοντική νομοθεσία) και περιλαμβάνει μια τεράστια γκάμα έργων, από έργα οδοποιίας, μικρά και μεσαία έργα ΑΠΕ, επεμβάσεις σε δασικές εκτάσεις κ.ά. Επίσης, ορίζει ότι σε περίπτωση επιβολής προστίμου, τότε αυτό θα είναι το ελάχιστο δυνατό αν η εταιρεία έχει μικρό κύκλο εργασιών. Επομένως, πρόκειται για ακόμα μια χαλάρωση των κυρώσεων.
Τέλος, με άλλες ρυθμίσεις στο ίδιο νομοσχέδιο τροποποιείται η διαδικασία εξέτασης προσφυγών κατά του δασικού χάρτη και απελευθερώνεται η χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο δράσεων κλιματικής ουδετερότητας σε ελληνικές πόλεις.
Εν αναμονή αντιδράσεων
Το περίφημο λοιπόν αυτό νομοσχέδιο υπό τον τίτλο «Διατάξεις για την απλοποίηση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, των περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων και την προστασία του περιβάλλοντος, επείγουσες δασικές, χωροταξικές και πολεοδομικές διατάξεις, θέσπιση πλαισίου για την ανάπτυξη των Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων, αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και ζητήματα κυκλικής οικονομίας» είναι φανερό ότι μόλις πέντε χρόνια μετά τη διεύρυνση των ζωνών natura επιχειρεί να αλλάξει (προς το χειρότερο) τα κυβερνητικά νομοθετήματα ενώ περιέχει αμέτρητο αριθμό πολεοδομικών διατάξεων κατά παρέκκλιση, φωτογραφικού κυρίως χαρακτήρα.
Οι ρυθμίσεις είναι σίγουρο ότι θα προκαλέσουν έντονες αντιπαραθέσεις όταν το νομοσχέδιο φτάσει στη Βουλή. Πως αλλιώς αφού με ορισμένες από αυτές εξυπηρετούνται μεμονωμένες υποθέσεις, επιτρέπεται η εξορυκτική δραστηριότητα μέσα σε ζώνες προστασίας της φύσης (δηλαδή οπουδήποτε πλην του πυρήνα μιας προστατευόμενης περιοχής), περιορίζεται ακόμη περισσότερο η σημασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, ενώ επιχειρείται νομιμοποίηση διαφόρων υφισταμένων δραστηριοτήτων μέσα σε προστατευόμενες περιοχές που βρίσκονται κοντά σε αστικές ζώνες. Τέλος αλλά εξίσου σημαντικό υπάρχουν ρυθμίσεις για την εγκατάσταση και λειτουργία Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Ο ανάποδος στο Προχειρότητα και διασυρμός: “Αν το ήξερα δεν θα έκλεινα εισιτήρια. Όχι ξανά τέτοια ξεφτίλα.” Ιούλ 13, 09:47
