Υπάρχουν άνθρωποι που δεν έφυγαν ποτέ από κοντά μας, παρ’ όλο που τους συνοδέψαμε με το κόκκινο της αγάπης μας γαρίφαλο, στη τελευταία τους κατοικία… Τους συναντάμε συχνά στους δρόμους του μυαλού μας! Ιδιαίτερα όταν συγκρίνουμε στάσεις ζωής για μνημεία πολιτισμού που καταρρέουν! Όταν ανακαλείς στη μνήμη διαλόγους για τη πολιτική του πολιτισμού για να επαναβεβαιώσεις το κενό που άφησε το ξαφνικό τους ταξίδι…Ένας απ’ αυτούς είναι και ο Μάχος ο Ρούσης που την περασμένη Τετάρτη απόγευμα σε μια μάζωξη λιγοστών ομολογουμένως ανθρώπων δόθηκε τ’ όνομα του στην μικρή πλατεία που βρίσκεται μεταξύ των ερειπίων του Φοίνικα και του έτοιμου να καταρρεύσει κτιρίου Πετσάλη. Θλιβεροί ερειπιώνες πολιτισμού αποτέλεσμα μιας διαχρονικής εγκληματικής αδιαφορίας, εκτός κάποιων φωτεινών εξαιρέσεων…
Ο δικός μας Μάχος με το ευθυτενές σωματικό και ηθικό ανάστημα και με το πάντα γλυκύτατο χαμόγελο ήταν και αυτή τη φορά εκεί στη μικρή πλατεία των ερειπίων! Μόνο όμως για όσους είχαν τη δυνατότητα να τον διακρίνουν πίσω από τα χαλάσματα του «Φοίνικα», γυρίζοντας βέβαια το χρόνο πίσω… Αρχές άνοιξης του 64 στο χειμερινό «Φοίνικα» παρουσιάζεται το «Άξιον Εστί» του Οδυσσέα Ελύτη, μελοποιημένο από το Μίκη Θεοδωράκη, σε μια εκδήλωση του Ομίλου «Πορεία»! Πρόεδρος του Ομίλου ο Μάχος και γραμματέας του η δυναμική Εύα Λεβέντη. Στη παρουσίαση-ανάλυση ο Φίλιππας Βλάχος. Εστάλησαν και προσκλήσεις χειρόγραφες πάνω σε γκρίζο χασαπόχαρτο, φοβερή πρωτοτυπία για τα δεδομένα εκείνης της δίσεκτης σκοτεινής εποχής!
Όρθιος ο Μάχος στην είσοδο μέσα στο ψιλοβρόχι του γκρίζου ανοιξιάτικου σούρουπου καλωσορίζοντας τις πρώτες παρέες που έκαναν το τόλμημα να περάσουν ανάμεσα από τις δυό σειρές πολισμάνους με στολές και άλλους τέτοιους καμπαρτινάτους της εθνικής ασφάλειας που προστάτευαν την έννομο τάξη από τους… ανατρεπτικούς στίχους του Οδυσσέα Ελύτη και τις μελωδίες του Μίκη. Μέριμνα των οργάνων να αποθαρρύνουν όσο το δυνατόν περισσότερους από το να προσέλθουν στην εκδήλωση, προκειμένου αυτές οι θείες χάριτες της ποίησης και της μελωδίας να μην περάσουν στο εσώψυχο του «λαουτζίκου» και τον αφυπνίσουν!
Άξιον εστί το τόλμημα της βραδιάς εκείνης αφού σε πείσμα της αστυνομοκρατίας, αρκετοί αποφάσισαν να αψηφήσουν τις σκληρές φάτσες των «οργάνων» και να περάσουν την πόρτα του «Φοίνικα» σε μια εποχή που την είχε σφραγίσει η Καραμανλική βία και νοθεία. Γεγονός που και ο Μάχος Ρούσης το υπογράμμισε στην έναρξη της εκδήλωσης πριν ο Φιλιππόβλαχος ξεκινήσει την παρουσίαση-ανάλυση του «Άξιον Εστί»!
Όρθιος πάντα ο Μάχος… Η εκδήλωση τελείωσε, το ψιλοβρόχι σταμάτησε, και σε πείσμα της Καραμανλικής τρομοκρατίας το: «Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ…» που ακούστηκε μέσα από το μαγνητόφωνο της Εύας Λεβέντη που χρησιμοποιήθηκε στην εκδήλωση της «Πορείας», σιγοτραγουδήθηκε στη συνέχεια στο πηγαιμό για το σπίτι! Σήμερα ερείπια πολιτισμού εκτός από τον κατακρεουργημένο «Φοίνικα», η βίλλα «Πετσάλη», η ξεχασμένη «Υπογεφύρια αίθουσα», η «Βίλλα Ρόσσα» κ.α. Ερείπιο και το κατ΄ ευφημισμό δημοτικό θέατρο… Μια εικόνα χίλιες λέξεις, μέσα στις τόσες άλλες άθλιες, δικαιολογεί απόλυτα αυτό το χαρακτηρισμό: Ο διακεκριμένος πιανίστας Στέφανος Κορκολής στη σκηνή του εν λόγω… θεάτρου προσπαθεί να ζεστάνει τα ξυλιασμένα του δάκτυλα από τη παγωνιά που επικρατεί, με την ανάσα του… Τα δάκτυλα παραμένουν παγωμένα και εκείνος συνεχίζει τρίβοντας τις παλάμες του πάνω στα μάλλινα ρούχα του! Στη συνέχεια ο πιανίστας χαμογελά με νόημα στους θεατές, την ίδια στιγμή που και εκείνοι παγωμένοι αρχίζουν να φορούν τα παλτά τους…Άλλες φορές ανοίγονται και ομπρέλες!
Υ.Γ: Παρ’ όλα αυτά υπάρχει και μια ελπιδοφόρα νότα έστω και υπαίθρια, προχθές Κυριακή άνοιξε η θεατρική αυλαία στον θαυμάσιο για καλλιτεχνικές εκδηλώσεις προμαχώνα Σαβορνιάν του Παλιού Φρουρίου, με τη κωμωδία του Carlo Goldoni “Καβγάδες στην Κιότζα”, με καταπληκτική επιτυχία!