Το άλλοθι της «καμένης γης»

Ζούμε δυστυχώς ακόμα την εποχή του σκοταδισμού, των φτωχών επιχειρημάτων, παρότι πλέον όλα τα οικονομικά στοιχεία των φορέων της δημόσιας διοίκησης περνούν την εξαντλητική γραφειοκρατική αλλά ουσιαστική βάσανο της κοινής δημόσιας θέας και έκθεσης. Διαύγεια, ανεξάρτητες αρχές, δημόσιο λογιστικό, κεντρικά ηλεκτρονικά μητρώα συμβάσεων και υποχρεώσεις δημοσιότητας με ανοικτά δεδομένα συνιστούν ένα ευρύ πλέγμα εφαρμογών που ελέγχουν την οικονομική δραστηριότητα των φορέων. Όλες οι αποφάσεις, τα οικονομικά στοιχεία, οι συμβάσεις και οι αναθέσεις, δημοσιεύονται και είναι στη διάθεση όλων μας, ώστε να υπάρχει διαφάνεια και να λαμβάνει γνώση ο πολίτης και ο κάθε άμεσα ή έμμεσα ενδιαφερόμενος.

Η γενιά μας μεγάλωσε με το σύνθημα της «καμένης γης» που συντρόφευσε κάθε νέα αρχή σε οποιοδήποτε αξίωμα. Από τις Κοινότητες και τους Δήμους, τις Νομαρχίες και τις Περιφέρειες μέχρι τα Υπουργεία και τους Οργανισμούς. Σε κάθε αλλαγή διοίκησης και εξουσίας το ίδιο άλλοθι στο στόμα κάθε νεοεκλεγμένου που έπεφτε από τα σύννεφα με τα στοιχεία που αποκαλύπτονταν ξαφνικά ενώπιόν του μόλις καθόταν στη νέα του θέση. Άδεια ταμεία, κατεστραμμένα αρχεία, ελλιπής προγραμματισμός, μηδενικός σχεδιασμός για την επόμενη μέρα, αποτελούσαν ανέκαθεν τις πρώτες διαπιστώσεις αυτών που ανυποψίαστοι και αφελείς διαδέχονταν τους προηγούμενους που είχαν φροντίσει να τα κάνουν… μαντάρα και να κάψουν τα πάντα στο πέρασμά τους. Χωρίς προσωπικό, χωρίς εξοπλισμό, χωρίς πόρους, χωρίς μηχανισμούς, κανείς δεν έβρισκε ποτέ κάτι παρά μόνο… στάχτες κι αποκαΐδια πάνω στα οποία φρόντιζε να χτίζει το νέο του αφήγημα ζητώντας έτσι άφεση αμαρτιών και φτηνές δικαιολογίες.

Σήμερα, όποιος διεκδικεί αξίωμα δεν έχει δικαιολογία να βρίσκεται στο σκοτάδι της αμάθειάς του. Η Πολιτεία του παρέχει τα χρήσιμα εκείνα εργαλεία που του επιτρέπουν να ενημερωθεί εκτενώς για τα πεπραγμένα οποιουδήποτε δημόσιου φορέα διεκδικεί, να κατατοπιστεί για τα οικονομικά στοιχεία του και μετά να εκπονήσει το όποιο προεκλογικό του πρόγραμμα, όχι με όσα φαντάζεται πως θα συναντήσει στον νέο του θώκο, αλλά με όσα γνωρίζει ήδη από πριν ότι ισχύουν για το φορέα που διεκδικεί. Μα ακόμα κι έτσι, ακόμα και σήμερα, όσοι εκλέγονται δεν ήξεραν, δεν γνώριζαν, δεν βρήκαν, συνάντησαν μόνο «καμένη γη» κι αναπροσαρμόζουν τα προεκλογικά τους σχέδια με τα μετεκλογικά δεδομένα που συναντούν.

Μα εδώ πλέον υπάρχουν δυο ενδεχόμενα που μπορούν να ισχύουν. Ή ήξεραν και δεν προσάρμοσαν ανάλογα τις προγραμματικές τους εξαγγελίες κρύβοντας συνειδητά την αλήθεια των στοιχείων από τους πολίτες εξαπατώντας τους ηθελημένα πολιτικά ή όντως δεν ήξεραν ή δεν φαντάζονταν αυτό που θα αντίκριζαν οπότε αυτό είναι ακόμα πιο τραγικό, καθώς αποκαλύπτει τη γύμνια τους στα σύγχρονα μέσα που διαθέτει πλουσιοπάροχα η Πολιτεία μας στη διάθεσή τους.

Όπως και να ‘χει, ουδείς νομιμοποιείται πλέον να παίρνει αποφάσεις που πλήττουν καίρια τους πολίτες ενός τόπου αν δεν τους έχει ενημερώσει προεκλογικά για τις όποιες προθέσεις του. Κι αν ακόμα υποθέσουμε πως τα στοιχεία τα οποία γνώριζε δεν ήταν αληθινά αλλά παραποιημένα, ο πολίτης περιμένει την απονομή ευθυνών για όσα κάποιοι έπραξαν ή δεν έπραξαν στις πλάτες του.

Σε τούτο τον τόπο μάθαμε να δημιουργούμε μόνο «καμένη γη». Κάθε επόμενος να ρίχνει τα βάρη στον προηγούμενο. Κανείς δεν ήξερε, κανείς δεν γνώριζε, κανείς δεν φανταζόταν. Πριν τις εκλογές όλοι ξεδιπλώνουν ιλουστρασιόν προγράμματα και δίνουν παχυλές υποσχέσεις μέχρι που έρχεται η ώρα της διοίκησης. Η διαύγεια από εργαλείο ελέγχου γίνεται γραφειοκρατικός βραχνάς που πρέπει να ξεπεράσεις. Ίσως γιατί ποτέ δεν σεβάστηκες την πολυτέλεια της αξιοποίησής της. Κι ο πολίτης γίνεται ο ίδιος «καμένη γη» που πληρώνει το μάρμαρο, γιατί άλλα περίμενε, άλλα ψήφισε, άλλα ζει μετεκλογικά. Ας μάθουμε επιτέλους σε τούτο τον τόπο να αναλαμβάνουμε τις ευθύνες μας, κι όταν μας διαψεύδουν τα δεδομένα να επιζητούμε με διαβούλευση την κοινωνική συναίνεση για κρίσιμες αποφάσεις που δεν περιμέναμε ότι θα πάρουμε ή κρύβαμε επιμελώς ότι θα πάρουμε (διαλέξτε όποιο από τα δυο θέλετε).