«Ημέρα κατά του Ενδοσχολικού Εκφοβισμού και της Ενδοσχολικής Βίας»

Ανακοίνωση της ΠΟΣΓΚΑμεΑ για την 6η Μαρτίου 2022.

Η ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Η προσεχής 6η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως Πανελλήνια Ημέρα κατά του Ενδοσχολικού Εκφοβισμού και της Ενδοσχολικής Βίας, ενός αναμφίβολα πολυδιάστατου φαινομένου, του οποίου τα ορατά ίχνη παρεμβάλλουν πρόσθετους μετ’ εμποδίων δρόμους και στην εκ των πραγμάτων δύσκολη εκπαιδευτική διαδρομή των μαθητών/τριών με αναπηρία.
Ως γονείς και κηδεμόνες των ατόμων με νοητική αναπηρία, αυτισμό, σύνδρομο down, εγκεφαλική παράλυση, βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, και όλων των ανηλίκων με κάθε μορφής αναπηρία, αντιλαμβανόμαστε πως τα σύνθετα και ποικίλα κοινωνικά και άλλα αίτια του φαινομένου, καθιστούν απρόσφορη την αντιμετώπισή του με απλές συμβουλές, δηλώσεις ενσυναίσθησης, επικριτική ή τιμωρητική διάθεση. Αναγνωρίζουμε, επίσης, τα θετικά βήματα των τελευταίων ετών προς την κατεύθυνση της ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης, της σχολικής κοινότητας και των οικογενειών για την πρόληψη και αντιμετώπιση φαινομένων βίας και εκφοβισμού στα σχολικά πλαίσια.
Έκδηλη, όμως, παραμένει η βαθιά μας ανησυχία για το γεγονός πως τα παιδιά μας, κατά βάση λόγω της αναπηρίας τους (κινητικούς περιορισμούς, μαθησιακές δυσκολίες, δυσχέρειες στο σχετίζεσθαι κ.α.) και της ‘διαφορετικότητας’ που συνεπιφέρει, αποτελούν ευκολότερα ή/και συχνότερα θύματα στοχοποίησης, που καταγράφουν υψηλότερα ποσοστά σχολικού εκφοβισμού συγκριτικά με τους/τις συνομηλίκους τους χωρίς αναπηρία, ανεξαρτήτως φοίτησης στα γενικά ή στα ειδικά εκπαιδευτικά πλαίσια.
Εκτός από την πλειάδα υποθέσεων και περιστατικών που ενίοτε έρχονται στο φως της δημοσιότητας, τους τελευταίους μήνες η ΠΟΣΓΚΑμεΑ υπήρξε συχνά αποδέκτης εκπεφρασμένης ανησυχίας από την πλευρά γονέων μαθητών/τριών με αναπηρία για ζητήματα που εντάσσονται στην ευρύτερη κατηγορία του σχολικού εκφοβισμού.
Σε μεγάλο μέρος τους, οι οικογένειες διακρίνονται από έντονο άγχος και χαμηλά επίπεδα εμπιστοσύνης προς την σχολική κοινότητα για τη διαχείριση των θεμάτων αυτών, ενώ δεν απουσιάζουν περιπτώσεις που εμφανίζουν χαμηλή πρόθεση άντλησης υποστήριξης και συνεργασίας με τους/τις εκπαιδευτικούς και τα στελέχη των σχολείων, για τους/τις μαθητές/τριες με αναπηρία που πιθανά υφίστανται ή εκτιμάται ότι θα υποστούν επιθετικές και προσβλητικές συμπεριφορές από συνομηλίκους τους.
Την ανησυχία αυτή εντείνουν με τη σειρά τους: η ανεπαρκής στελέχωση πολλών εκπαιδευτικών μονάδων με εξειδικευμένο προσωπικό (λ.χ. ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, που θα μπορούσαν να συνδράμουν στην καλύτερη διαχείριση εντάσεων και επιθετικών συμπεριφορών στον σχολικό βίο), ο αποπροσανατολισμός της παράλληλης στήριξης από τον ρόλο που καλείται να διαδραματίσει (που αντί να παρέχεται ως ενισχυτικός και ενταξιακός θεσμός της παιδαγωγικής πράξης και μαθησιακής διαδικασίας, συμβάλλοντας στην ολόπλευρη ενσωμάτωση και προσαρμογή των μαθητών/τριών με αναπηρία στη σχολική πραγματικότητα, στην προστασία τους από τον αποκλεισμό, την περιθωριοποίηση και τον σχολικό εκφοβισμό, τείνει συχνά και ατυχώς να προσλαμβάνει χαρακτήρα φύλαξης ή εξυπηρέτησης στην καθημερινή διαβίωση), καθώς και η φύση συγκεκριμένων κατηγοριών αναπηρίας (λ.χ. περιπτώσεις μαθητών/τριών με νοητική αναπηρία, για τους/τις οποίους/ες πολλές φορές εκτιμάται ότι δεν είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τον εκφοβισμό που βιώνουν, ή ακόμη και αν τον αναγνωρίζουν, δεν είναι σε θέση να τον αναφέρουν).
Με αφορμή τους παραπάνω προβληματισμούς και ενόψει της φετινής 6ης Μαρτίου, η ΠΟΣΓΚΑμεΑ και οι γονείς και κηδεμόνες των ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, υπενθυμίζουμε ότι:
Προκρίνουμε ως βασικό έδαφος για να καλλιεργηθεί και να ευδοκιμήσει όποια προσπάθεια πρόληψης και αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού, τον κοινωνικοποιητικό ρόλο του σχολείου και την παιδαγωγική σχέση που αναπτύσσεται στους κόλπους λειτουργίας του, με την προώθηση της ενεργούς συμμετοχής των μαθητών/τριών για θέματα που τους/τις αφορούν, την επεξεργασία και εφαρμογή κοινά αποδεκτών κανόνων και δεσμεύσεων για αποφυγή κάθε μορφής βίας και εκφοβιστικής συμπεριφοράς, τη στόχευση στη δημιουργική εκτόνωση και επίλυση των εντάσεων και συγκρούσεων.
Δεσμευόμαστε για την ουσιαστική συμμετοχή μας στη μακρά πορεία της ενδυνάμωσης των εκπαιδευτικών κοινοτήτων απέναντι στο φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού, συνεργαζόμενοι/ες με όλα τα πρόσωπα που συλλειτουργούν στον σχολικό βίο (γονείς, μαθητές/τριες, εκπαιδευτικούς κ.α.), με στόχο την έγκαιρη και έγκυρη ανατροφοδότηση, την ενημέρωση, τον διάλογο και την παιδαγωγική διαχείριση των περιστατικών εκφοβισμού, όπου εντοπίζονται.
Υπογραμμίζουμε την αδήριτη ανάγκη επαρκούς στελέχωσης των εκπαιδευτικών μονάδων, με όλες τις απαραίτητες ειδικότητες εκπαιδευτικού, βοηθητικού και υποστηρικτικού προσωπικού, μεταξύ άλλων, και για την πρόληψη και αντιμετώπιση περιστατικών εκφοβισμού στα σχολεία.
Προσβλέπουμε στη συστηματική επιμόρφωση και υποστήριξη των εκπαιδευτικών για την ορθή αναγνώριση και διαχείριση περιστατικών σχολικού εκφοβισμού, στην ουσιαστική λειτουργία του θεσμού της Π.Σ. για τη ‘γεφύρωση’ του κόσμου των μαθητών/τριών με αναπηρία και των συνομηλίκων τους, καθώς και στην εκπαίδευση των μαθητών/τριών, όλων των βαθμίδων, σχετικά με την κατανόηση και τον σεβασμό των δικαιωμάτων των ίδιων και των συμμαθητών/τριών τους και την επίδειξη αλληλεγγύης προς τους/τις συνομηλίκους τους, όταν γίνονται μάρτυρες περιστατικών εκφοβισμού.
Αντιστεκόμαστε στις ‘διλληματικές επιλογές’ που προωθούν τον διαχωρισμό των γενικών και ειδικών εκπαιδευτικών πλαισίων, προβάλλοντας τις τάξεις συνεκπαίδευσης ως ’εστίες κρουσμάτων’ εκφοβισμού των μαθητών/τριών με αναπηρία, με το σκεπτικό πως ενισχύουν τη συχνότητα επαφής με το ‘διαφορετικό’ και αυξάνουν τις ευκαιρίες και αφορμές για στοχοποίησή του.
Υποστηρίζουμε την ένταξη των μαθητών/τριών με αναπηρία σε «Ένα Σχολείο για Όλους/ες’, σε τάξεις κοινές με τον λοιπό μαθητικό πληθυσμό, που ενισχύουν την επαφή με τον ‘πλουραλισμό’, συνεργούν στη συμφιλίωση με τη ‘διαφορετικότητα’, στην ανάπτυξη δεσμών σεβασμού και αλληλοβοήθειας, στην ενίσχυση της ψυχολογικής, συναισθηματικής και κοινωνικής ανθεκτικότητας των μαθητών/τριών.
Στηρίζουμε τη συμπεριληπτική φιλοσοφία και πρακτική ως την πλέον θετική απάντηση των σχολικών μονάδων και στα φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού, για την προστασία των μαθητών/τριών, με και χωρίς αναπηρία, που βιώνουν τις επιπτώσεις της θυματοποίησης.
Μια φιλοσοφία που…
…..με όραμα τη δημιουργία συμπεριληπτικών και ανεκτικών στο διαφορετικό σχολικών κοινοτήτων και κοινωνιών….
……με συστηματική συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων στη μαθησιακή διαδικασία (πολιτείας, εκπαιδευτικών, μαθητών/τριών, οικογενειακού και κοινωνικού συγκείμενου)…..
….με τη δύναμη της αμοιβαιότητας, της εμπιστοσύνης και της συμμετοχής….
…..μπορεί να ισχυροποιήσει τις συλλογικές άμυνες των σχολικών μονάδων απέναντι σε κάθε μορφή και έκταση ενδοσχολικού εκφοβισμού!