Μαχειμάρης: Λίγα λόγια για τον Κωστή Παλαμά

Μήνυμα του Δημάρχου Βόρειας Κέρκυρας με αφορμή την 27η Φεβρουαρίου.

Αναλυτικά:

Λίγα λόγια για τον Κωστή Παλαμά, το μεγάλο ποιητή που γεννήθηκε και πέθανε μέσα στο χειμώνα, αλλά έφερε την ελπίδα της άνοιξης με το δημιουργικό του πνεύμα στις αγωνίες και στους αγώνες του Ελληνικού λαού από τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου ως το πρώτο μισό του 20ου αιώνα.

Με αφορμή την 27η Φεβρουαρίου, ημέρα θανάτου ( 27-2-1943) του μεγαλύτερου στοχαστή και Πνευματικού Δημιουργού του Νεώτερου Ελληνισμού, Κωστή Παλαμά, ο Δήμαρχος Βόρειας Κέρκυρας Γιώργος Μαχειμάρης στο μήνυμα του καταγράφει :

Στις 27 Φεβρουαρίου 1943 πεθαίνει ο εκ των κορυφαίων Ελλήνων ποιητών μας Κωστής Παλαμάς με ρίζες πλην της Πάτρας, του Μεσολογγίου και της Επτανήσιας γης ( η μητέρα του το γένος Πεταλά καταγόταν από την Ιθάκη). Συγκινησιακές και σε πολλά ποιήματα του, οι απαριθμήσεις των πλεονεκτημάτων «των Επτά νησιών μας» και βαθύτατη η αναζήτηση μιας νέας αυγής: «..ονειρευόμενος έναν μεγάλον άνδρα που θα μπορούσε να ξαναστυλώσει την Ελλάδα, συλλογίζεται με νοσταλγία δύο μεγάλα πνευματικά και ηθικά σύμβολα του Ιονίου: τον Ιθακήσιον Οδυσσέα με τον πολυμήχανο νου και τον Κερκυραίο Καποδίστρια τον πρώτο μεγάλο πολιτικό της Νέας Ελλάδας,… «κάποιος να γεννηθεί..». Κι όταν στην άκρη της Σπιανάδας στήθηκε ο ανδριάντας του πρώτου Κυβερνήτη ο μεγάλος ποιητής Κωστής Παλαμάς στο λόγο για τον Καποδίστρια αποτυπώνει σε λυρική μορφή το δέος και το σεβασμό που έτρεφε για το μεγάλο Άνδρα. «…σ’ εσέ γυρίσαν οι Έλληνες το νου, και νέοι και γέροι / κι από τις κιτρολεϊμονιές μοσκόβολο το αγέρι / μοσκόβολο το σκόρπισε στο Γένος τ’ όνομά σου… Τιμή στο αρμονικό νησί, τιμή στην Κέρκυρά σου / που ανάστησε στο μάρμαρο την τίμια ζωγραφιά σου..».
Σταθερές ήταν οι επαφές του με τους Κερκυραίους δημοτικιστές, λογοτέχνες και τακτική η εμφάνιση του στο περιοδικό της «ΣΥΝΤΡΟΦΙΑΣ ΤΩΝ ΕΝΝΙΑ» την «ΚΕΡΚΥΡΑΙΚΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ». Τον συνέδεαν σχέσεις βαθύτατης εκτίμησης με τον αρχικό πυρήνα της «Συντροφιάς» Θεοτόκη, τη δ/ντρια του περιοδικού Ειρήνη Δενδρινού και το χαράκτη Μάρκο Ζαβιτσιάνο.

Η είδηση του θανάτου του μεταδόθηκε σε όλη την κατοχική Αθήνα. Η Ιωάννα Τσάτσου έγραφε στο ημερολόγιό της: «Χτες βράδυ μία είδηση ακατανόητη μας ήρθε. Μία είδηση ασύλληπτη. Ο Γέρο-Παλαμάς πέθανε. Είχαμε ξεχάσει πως ήταν θνητός».

Την επόμενη ημέρα 28 Φεβρουαρίου εκατοντάδες Αθηναίοι συγκεντρώθηκαν στο Α’ Νεκροταφείο για να τον συνοδεύσουν στην τελευταία του κατοικία. Όταν … «όλα τα έσκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά»…, το φέρετρο του ποιητή έγινε λάβαρο, μια ρομφαία, ένα αιχμηρό σπαθί στο στήθος του κατακτητή. Και ο σκλαβωμένος ελληνισμός όρθωσε το ανάστημα του και μετέτρεψε την κηδεία σε μεγάλη αντιστασιακή εκδήλωση.
« Πλήθη αμέτρητα, Ο Λ α ό ς! Φορτώθηκε το αγέρωχο πένθος του, όπως ταίριαζε για ένα τέτοιο νεκρό, σε μια τέτοια ώρα, σε μια τέτοια πόλη. Στην εξέδρα, δίπλα στο φέρετρο, σε μια στιγμή —σα χρησμός— ο Σικελιανός! Η φωνή του θαρρετή, σαν την «κόψη του σπαθιού την τρομερή», έσκισε την πένθιμη σιωπή [….] »
«Ηχήστε οι σάλπιγγες… Καμπάνες βροντερές, Δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα… Βογγήστε, τύμπανα πολέμου… Οι φοβερές σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα! Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα!

Ο λογοτέχνης Γιώργος Κατσίμπαλης άρχισε να τραγουδά τον εθνικό μας ύμνο, αγνοώντας τους κατακτητές που παραφυλάνε… Ψάλλει συγκινημένος και τον ψαλμό αρπάζει αμέσως το σκλαβωμένο πλήθος για ν’ αντηχήσουν οι ουρανοί!  «Και σαν πρώτα αντρειωμένη χαίρε ω χαίρε, ελευτεριά !…» Κι από τα βάθη του χρόνου ακούγεται ζωντανή και δονεί καθάρια, η φωνή του ποιητή: « Η μεγαλοσύνη στα έθνη δεν μετριέται με το στρέμμα, με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται και με το αίμα !»

Μέσα στο Α’ Νεκροταφείο ο υπόδουλος Ελληνισμός αποχαιρετούσε τον Οραματιστή ποιητή του, τον άνθρωπο που έμεινε στις πνευματικές επάλξεις για μισό και πλέον αιώνα. Και με τον θάνατο του ακόμη, ο Παλαμάς ενώνει τον λαό και αποδείχνει την δύναμη του πνεύματος .
Η πάνδημη συμμετοχή και ο αντιστασιακός χαραχτήρας που δόθηκε ήταν το πιο ταιριαστό τέλος του για τον επιφανέστατο εκπρόσωπο της γενιάς του 1880 στην ποίηση του οποίου θεμελιώνεται το ιδεολογικό αφήγημα της αδιάλειπτης ιστορικής συνέχειας του ελληνισμού.

Κείνη τη στιγμή, αναζητούσε ο Έλληνας ένα στήριγμα και το έβρισκε σε έναν νεκρό . Όμως έναν νεκρό μόνο σωματικά διότι η Ψυχή του είχε ήδη ανεβεί στο Πάνθεο των αθανάτων.
Μέσα σε συνθήκες δυστυχίας η κηδεία του ποιητή θύμιζε στον Λαό μας τις μεγάλες του στιγμές… του θύμιζε τον Έλληνα μαχητή που δύο μόλις χρόνια πριν είχε αποδείξει στα Βορειοηπειρωτικά Βουνά ότι ξέρει να πολεμά για την Ελευθερία του. Και να πεθαίνει για την Ελευθερία αυτή διδάσκοντας τους Ελεύθερους Λαούς τι σημαίνει Ελληνική Ανδρεία.
Η φήμη του Κωστή Παλαμά υπήρξε Παγκόσμια .
Ήταν ο Ποιητής του «Ολυμπιακού Ύμνου», ενός Ύμνου που συνοδεύει (σε μουσική του Κερκυραίου μουσουργού Σπύρου Σαμάρα) κάθε Ολυμπιακή διοργάνωση.
Και αυτή η φήμη έκανε τους ένστολους κατακτητές, Ιταλούς και Γερμανούς, να στέκονται αποσβολωμένοι θεατές σε αυτό το ξέσπασμα του λαού.

Σήμερα, 78 χρόνια μετά, το όλο γεγονός του θανάτου και της κηδείας του Κωστή Παλαμά το 1943 μας θυμίζει ότι ο Ελληνισμός έχει μέσα του κρυφές και ανεξάντλητες Δυνάμεις.
Ακόμα και σε στιγμές πολύ δύσκολες. Όπως οι σημερινές που περνάμε σαν κοινωνία, σα λαός, σαν κόσμος.
Τότε οι εσωτερικές μας δυνάμεις αναδύονται και δημιουργούν τα αναγκαία αναχώματα για να προστατεύουμε και να υπερασπιστούμε τις Αξίες της ζωής, του Πολιτισμού μας και της κοινωνίας μας όπως έκανε με τον γραπτό του λόγο ο Κωστής Παλαμάς, ο μεγάλος Μαχητής του Ελληνικού Πνεύματος .

Κλείνοντας θα ήθελα να πω πως είναι άκρως ικανοποιητική η τελευταία εξέλιξη όσον αφορά στο σπίτι που πέθανε ο ποιητής επί της οδού Περιάνδρου 5  στην περιοχή της Πλάκας, το οποίο για χρόνια είναι εγκαταλειμμένο στη φθορά του χρόνου και στο έλεος των περαστικών με μια μόνη ταμπέλα να θυμίζει πως μιά λαμπρή σελίδα της βίβλου του πνευματικού μας κόσμου, γράφτηκε εκεί.
Η οικία Παλαμά θα αποκατασταθεί από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού  για να γίνει χώρος μελέτης και σπουδής της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας . Έτσι θα του αποδοθεί η οφειλόμενη τιμή και η ευγνωμοσύνη των νεότερων γενεών .