21 Μαρτίου 2025: Παγκόσμια Ημέρα για τα Άτομα με Σύνδρομο Down

Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ έχει καθιερώσει την 21η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τα Άτομα με Σύνδρομο Down, καλώντας κάθε έτος όλα τα κράτη – μέλη, τις οργανώσεις και τους διεθνείς οργανισμούς, καθώς και την κοινωνία των πολιτών, να ακολουθήσουν και να προωθήσουν τις εκδηλώσεις για την Παγκόσμια Ημέρα του Συνδρόμου Down, συμβάλλοντας με τον κατάλληλο τρόπο στον σκοπό αυτό.

Ως γονείς και κηδεμόνες ατόμων με νοητική αναπηρία, με αυτισμό, με σύνδρομο Down, με εγκεφαλική παράλυση, με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, την 21η Μαρτίου, δεν γιορτάζουμε το αυτονόητο, γιατί είμαστε πεπεισμένοι/ες ότι η ανθρώπινη ποικιλομορφία συνιστά μια αξία και όχι απειλή.

Την 21η Μαρτίου υποστηρίζουμε το μήνυμα «ενωμένοι/ες στην πολυμορφία» και χαιρετίζουμε όποιες  προσπάθειες, από τους θεσμούς και την κοινωνία, συμβάλλουν εμπράκτως, και όχι ‘φευγαλέα’, στην προώθηση της ουσιαστικής ισότητας, της ένταξης, της αλληλεγγύης και της μη διάκρισης για τα άτομα με σύνδρομο Down.

Την 21η Μαρτίου παραμένουμε «ενωμένοι/ες στην πολυμορφία» και αγωνιζόμαστε για τις αξίες που κατοχυρώνονται στις Ευρωπαϊκές Συνθήκες και στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία.

Την 21η Μαρτίου φέρνουμε στο προσκήνιο τα δικαιώματα των ατόμων με Σύνδρομο Down, που ακόμη και σήμερα παραμένουν ανεπαρκώς διασφαλισμένα στη χώρα μας, τόσο σε θεσμικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο. Σε μια εποχή που τα κοινωνικά και οικονομικά δεδομένα μεταβάλλονται ραγδαία, τα άτομα με Σύνδρομο Down εξακολουθούν να έρχονται αντιμέτωπα με τα ίδια, διαχρονικά εμπόδια: την ανεπάρκεια των πολιτικών ένταξης, τον περιορισμό των ευκαιριών στην εκπαίδευση και την εργασία, τις ελλείψεις σε υπηρεσίες υγείας και υποστήριξης, τη διαρκή απειλή της ιδρυματοποίησης.

Την 21η Μαρτίου υπενθυμίζουμε ότι η δικαιωματική προσέγγιση και το κοινωνικό μοντέλο για την αναπηρία δεν επιτρέπουν πλέον να μιλάμε για «προστασία» και «φροντίδα» ως έννοιες που καθηλώνουν τα άτομα με σύνδρομο Down και άλλες αναπηρίες σε ρόλους παθητικής εξάρτησης. Η κοινωνική συμμετοχή, η ανεξάρτητη διαβίωση, η δημοκρατική ένταξη, η πρόσβαση σε αξιοπρεπή διαβίωση και εργασία δεν είναι πολυτέλειες. Είναι
δικαιώματα που οφείλει να εγγυηθεί η Πολιτεία, χωρίς αστερίσκους και εξαιρέσεις.

Η ενδυνάμωση και η αλλαγή των πολιτικών είναι αναγκαίες, αλλά δεν αρκούν. Εξίσου σημαντική είναι η αλλαγή των κοινωνικών στάσεων και η αποδόμηση των προκαταλήψεων που περιθωριοποιούν ή αποκλείουν τα άτομα με Σύνδρομο Down. Είναι ευθύνη όλων μας, μέσα από τον ρόλο που έχει ο καθένας και η καθεμία μας, να διασφαλίζουμε ότι τα άτομα με σύνδρομο Down αντιμετωπίζονται ως ισότιμα μέλη της κοινωνίας, χωρίς διακρίσεις και εμπόδια.

Στο φετινό σημείωμα του ΟΗΕ για την 21η Μαρτίου1, η παγκόσμια κοινότητα καλείται να αναλάβει δράσεις για την ενίσχυση των συστημάτων υποστήριξης για τα άτομα με σύνδρομο Down. Όλοι χρειαζόμαστε υποστήριξη σε κάποιο στάδιο της ζωής μας. Τα άτομα με Σύνδρομο Down και οι οικογένειές τους χρειάζονται ένα δομημένο και επαρκές σύστημα στήριξης, που να διασφαλίζει την ένταξή τους στην κοινωνία και την πλήρη συμμετοχή τους σε αυτή. Σε πολλές χώρες, τα υπάρχοντα συστήματα υποστήριξης είναι ελλιπή ή δεν σέβοντα πλήρως τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Η Πολιτεία οφείλει να διαμορφώσει και να εφαρμόσει πολιτικές που να διασφαλίζουν:
▪ Πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας που να ανταποκρίνονται στις ιδιαίτερες ανάγκες των ατόμων με σύνδρομο Down.
▪ Αναβαθμισμένα προγράμματα πρώιμης παρέμβασης, εκπαίδευσης και κατάρτισης, που να οδηγούν σε ουσιαστική κοινωνική ένταξη.
▪ Ενίσχυση της οικογενειακής υποστήριξης, ώστε οι οικογένειες να μην επωμίζονται μόνες τους όλο το βάρος της φροντίδας.
▪ Ενδυνάμωση της ανεξάρτητης διαβίωσης, με δομές υποστηριζόμενης διαβίωσης, προσωπική βοήθεια και προγράμματα κοινωνικής ένταξης.

Οι διεθνείς δεσμεύσεις και οι κατευθύνσεις που τίθενται από τον ΟΗΕ δεν αρκεί να παραμένουν ευχολόγια.
Απαιτούνται συγκεκριμένα εθνικά σχέδια δράσης, με δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα, δείκτες αξιολόγησης και διαρκή λογοδοσία των αρμόδιων φορέων, ώστε η πολιτική ένταξης των ατόμων με σύνδρομο Down να μην παραμένει θεωρητική, αλλά να μεταφράζεται σε πραγματικές, μετρήσιμες αλλαγές στην καθημερινότητά τους. Η 21η Μαρτίου 2025 εξακολουθεί να μας βρίσκει σε μια συγκυρία όπου η οικονομική κρίση, η ενεργειακή ανασφάλεια και οι γεωπολιτικές εξελίξεις επισκιάζουν τις προτεραιότητες του κοινωνικού κράτους. Οι πιο ευάλωτες ομάδες, όπως τα άτομα με Σύνδρομο Down και οι οικογένειές τους, βιώνουν ακόμη εντονότερα τις συνέπειες των δυσμενών αυτών συνθηκών, με τον κίνδυνο φτώχειας και αποκλεισμού να φαντάζει πιο
απειλητικός από ποτέ.

Απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα, σήμερα, η ΠΟΣΓΚΑμεΑ, οι πρωτοβάθμιες οργανώσεις – μέλη της, όλοι/ες εμείς, οι γονείς και κηδεμόνες των ατόμων με νοητική αναπηρία, αυτισμό, σύνδρομο Down, εγκεφαλική παράλυση, βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, και την 21η Μαρτίου 2025:

Συνεχίζουμε να αναδεικνύουμε την Παγκόσμια Ημέρα για τα άτομα με σύνδρομο Down, παλεύοντας ενάντια στη φτώχεια, στα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις, την επισφάλεια, τον ιδρυματισμό, τον περιορισμό των δικαιωμάτων των παιδιών και ενηλίκων με σύνδρομο Down και άλλες βαριές αναπηρίες και των οικογενειών μας, όπως και ενάντια σε απόψεις που τάσσονται υπέρ της συρρίκνωσης του κοινωνικού κράτους σε υφεσιακές περιόδους.

Συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε για ένα ολοκληρωμένο φάσμα προσεγγίσεων για τα άτομα με σύνδρομο Down και άλλες βαριές αναπηρίες, με ‘ορίζοντα’ την ολόπλευρη υποστήριξη και ανάπτυξή τους στη διαδρομή προς την κοινωνική και επαγγελματική τους ένταξη: με πρώιμη παρέμβαση, υπηρεσίες υγείας με ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό στις ανάγκες και ιδιαιτερότητες αντιμετώπισής τους, εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση προσανατολισμένη στις συνθήκες της αγοράς εργασίας, πρόσβαση στην απασχόληση, κοινωνική φροντίδα με επαρκείς υπηρεσίες, δομές υποστηριζόμενης και ανεξάρτητης διαβίωσης και με προσωπική βοήθεια στην κοινότητα.

Συλλογικά Διεκδικούμε, σήμερα και κάθε ημέρα,
ΖΩΗ ΜΕ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ – ΙΣΟΤΙΜΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ – ΠΑΡΟΧΗ ΙΣΩΝ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ
για τα παιδιά μας με σύνδρομο Down, και κάθε μορφής αναπηρία,
για εμάς, τις οικογένειές τους, και για μια κοινωνία που δεν αφήνει κανένα μέλος της πίσω!
Γιατί η ένταξη και η ισότητα είναι δικαίωμα όλων!