Τρικλοποδιές; Ούτε φέτος, ούτε το… 2026 θα έρθουν υδροπλάνα!

Νέος νόμος-«τορπίλη» και 21 χρόνια καθυστερήσεων βυθίζουν τις επενδύσεις – Στο απόλυτο κενό ανάμεσα σε κυβερνητική σιωπή και πρωτοφανή γραφειοκρατικά εμπόδια

Στέλεχος αρμόδιου φορέα έλεγε μόλις πριν από μερικές ημέρες στο CorfuPress.com: Μην περιμένετε φέτος και μάλλον ούτε το 2026 πτήσεις υδροπλάνων… Και αυτό, παρά την μόλις προ δύο εβδομάδων δοκιμαστική πτήση στην Κέρκυρα! Το σχέδιο νόμου του υπουργείου Υποδομών εισάγει μια πρωτοφανή και εξαιρετικά δαπανηρή μελέτη, την ώρα που ο κλάδος καταγγέλλει τέσσερις κομβικές «τρικλοποδιές» σε δύο δεκαετίες.

Την ώρα που η διεθνής πρακτική είναι ευέλικτη, η Ελλάδα επιμένει σε άκαμπτους κανόνες και προσθέτει νέους, κρατώντας τα υδροπλάνα καθηλωμένα και χωρίς μητροπολιτική βάση στην Αθήνα.
Η σιωπή των νέων υπουργών και η απουσία αναφοράς από τον πρωθυπουργό από το 2024, εντείνουν την αβεβαιότητα για ένα έργο-κλειδί για τον τουρισμό και τα νησιά.
Μετά από μια Οδύσσεια 21 ετών, γεμάτη νομοθετικές παλινωδίες και ανεκπλήρωτες υποσχέσεις, τα υδροπλάνα στην Ελλάδα βρίσκονται αντιμέτωπα με ένα νέο, πρωτοφανές εμπόδιο που απειλεί να μπλοκάρει οριστικά την πολυαναμενόμενη επανεκκίνησή τους. Ένα νέο σχέδιο νόμου από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, αντί να απλοποιεί τις διαδικασίες, εισάγει μια εξαιρετικά πολύπλοκη και δαπανηρή απαίτηση, τη «Μελέτη Κυματικής Διαταραχής», την οποία ο κλάδος χαρακτηρίζει ως την τέταρτη και ίσως οριστική «τρικλοποδιά». Την ίδια στιγμή, η απουσία ενός μητροπολιτικού υδατοδρομίου στην Αττική και η σιωπή της νέας πολιτικής ηγεσίας συνθέτουν ένα τοπίο απόλυτης αβεβαιότητας, αφήνοντας τα μόλις τρία αδειοδοτημένα υδατοδρόμια της χώρας κυριολεκτικά στον αέρα.

Περί κυματισμού

Το νέο νομοσχέδιο, που προωθείται από το υπουργείο Υποδομών, εισάγει μια διάταξη που έχει προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στους επενδυτές και τους εμπειρογνώμονες του κλάδου. Προβλέπει την υποχρεωτική εκπόνηση μιας «Μελέτης Κυματικής Διαταραχής» για κάθε υδατοδρόμιο και υδάτινο πεδίο, με ευθύνη και κόστος του αιτούντα την άδεια. Η μελέτη αυτή απαιτείται να προσδιορίζει την ετήσια συχνότητα υπέρβασης του σημαντικού ύψους κύματος, διερευνώντας με αριθμητική προσομοίωση τη διάδοση των κυματισμών από τα βαθιά νερά.
Επιπλέον, πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα τοπογραφικά χαρακτηριστικά, τα μετεωρολογικά δεδομένα της τελευταίας πενταετίας και τη μορφολογία του πυθμένα. Σαν να μην έφταναν αυτά, η μελέτη πρέπει να εκπονείται από εξειδικευμένο μελετητή λιμενικών έργων και, στη συνέχεια, να ελέγχεται και να εγκρίνεται από τρεις διαφορετικές δημόσιες υπηρεσίες, αποτελώντας προϋπόθεση για την αδειοδότηση. Επαγγελματίες πιλότοι και στελέχη εταιρειών υδροπλάνων δηλώνουν σοκαρισμένοι, τονίζοντας πως μια τέτοια απαίτηση δεν υπάρχει σε καμία άλλη χώρα του κόσμου όπου τα υδροπλάνα λειτουργούν απρόσκοπτα, όπως ο Καναδάς, οι ΗΠΑ, οι Μαλδίβες, η Νορβηγία ή η γειτονική Ιταλία και Κροατία. Το ερώτημα που θέτουν με απόγνωση είναι γιατί, μετά από τόσους νόμους από το 2004 έως σήμερα, κρίθηκε ξαφνικά απαραίτητη μια τέτοια μελέτη.

21 χρόνια με «τρικλοποδιές»

Η νέα αυτή απαίτηση δεν είναι κεραυνός εν αιθρία, αλλά έρχεται να προστεθεί σε μια μακρά ιστορία γραφειοκρατικών αγκυλώσεων που κρατούν τα υδροπλάνα καθηλωμένα για δύο δεκαετίες. Οι άνθρωποι του κλάδου κάνουν λόγο για μια σειρά από κομβικές παρεμβάσεις που συστηματικά υπονόμευαν κάθε προσπάθεια ανάπτυξης.
Η πρώτη «τρικλοποδιά» μπήκε με τον πρώτο κιόλας νόμο του 2005, ο οποίος επέβαλε έναν παράλογο περιορισμό τριών μόλις ημερήσιων πτήσεων ανά υδατοδρόμιο, καθιστώντας κάθε επένδυση μη βιώσιμη. Το Προεδρικό Διάταγμα που θα επέτρεπε περισσότερες πτήσεις δεν εκδόθηκε ποτέ.
Η δεύτερη ήρθε το 2013, όταν ο νόμος απαιτούσε για την αδειοδότηση ενός υδατοδρομίου μέσα σε λιμάνι να προηγηθεί η έγκριση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) ολόκληρου του λιμανιού, μια διαδικασία που ο αιτών του υδατοδρομίου έπρεπε να φέρει εις πέρας. Δεδομένου ότι ακόμη και σήμερα πολλά μικρά νησιωτικά λιμάνια δεν διαθέτουν εγκεκριμένη ΜΠΕ, η απαίτηση αυτή ήταν πρακτικά αδύνατο να εκπληρωθεί.
Η τρίτη «τρικλοποδιά» στήθηκε το 2018, με νόμο που απαγόρευσε σε ιδιωτικές εταιρείες να λαμβάνουν άδεια ίδρυσης υδατοδρομίου, παραχωρώντας το δικαίωμα αυτό αποκλειστικά σε φορείς του Δημοσίου. Αν και αυτό διορθώθηκε αργότερα, η απαγόρευση αυτή πάγωσε για χρόνια τη δημιουργία ενός βιώσιμου δικτύου.

Το «αγκάθι» του κυματισμού και η διεθνής πρακτική

Πέρα από τα διαδοχικά νομοθετικά εμπόδια, ένα από τα μεγαλύτερα «αγκάθια» παραμένει μια διάταξη του ισχύοντος νόμου που απαγορεύει τη λειτουργία υδατοδρομίου όταν το σημαντικό ύψος κύματος ξεπερνά τα δύο μέτρα. Αυτό το άκαμπτο όριο κρίνεται από τον κλάδο ως υπερβολικά αυστηρό και ακατάλληλο για τις συνθήκες των ελληνικών θαλασσών, ειδικά στο Αιγαίο, όπου καθιστά τα υδατοδρόμια μη λειτουργικά για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Η ελληνική εμμονή σε ένα συγκεκριμένο αριθμητικό όριο έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη διεθνή πρακτική. Οι μεγάλοι αεροπορικοί οργανισμοί, όπως η FAA στις ΗΠΑ και η EASA στην Ευρώπη, δεν θέτουν ένα γενικό περιβαλλοντικό όριο. Αντιθέτως, υιοθετούν μια ευέλικτη προσέγγιση που εστιάζει στις πιστοποιημένες αντοχές του κάθε αεροσκάφους, στην εμπειρία του πιλότου και στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του κυματισμού (όπως το μήκος και η συχνότητα των κυμάτων). Η ικανότητα πτήσης σε «τραχιά νερά» θεωρείται θέμα σχεδιασμού του αεροσκάφους και δεξιοτήτων του κυβερνήτη, όχι ένας αυθαίρετος αριθμός που αγνοεί τις παραμέτρους.
Οι συνέπειες αυτής της αγκύλωσης είναι ήδη ορατές. Τον Ιούνιο του 2025, η εταιρεία Hellenic Seaplanes έλαβε αρνητική γνωμοδότηση από το Υπουργείο Ναυτιλίας για τη λειτουργία υδατοδρομίων σε δύο κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς, τη Μήλο και τη Σαντορίνη, με επίκληση σε «ζητήματα ασφαλείας» που ο κλάδος συνδέει άμεσα με το αυστηρό όριο του κυματισμού.

Κυβερνητική αβελτηρία

Σε αυτό το ήδη βαρύ κλίμα, η αβεβαιότητα εντείνεται από την πολιτική σιωπή. Οι νέοι επικεφαλής των συναρμόδιων υπουργείων, Χρίστος Δήμας (Υποδομών) και Βασίλης Κικίλιας (Ναυτιλίας), δεν έχουν κάνει καμία δημόσια αναφορά στο θέμα των υδροπλάνων από την ανάληψη των καθηκόντων τους. Ακόμη και ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, έχει να αναφερθεί στο έργο από μια ανάρτησή του το 2024. Πληροφορίες κάνουν λόγο για «διαφορετικές αντιλήψεις» εντός της κυβέρνησης, που εμποδίζουν την εξεύρεση μιας κοινά αποδεκτής λύσης.
Ταυτόχρονα, παραμένει άλυτο το δεύτερο μεγάλο «αγκάθι»: η απουσία ενός Μητροπολιτικού Υδατοδρομίου στην Αθήνα. Η δημιουργία μιας κεντρικής βάσης στο παραλιακό μέτωπο της Αττικής, εύκολα προσβάσιμης για όλες τις εταιρείες, θεωρείται κομβικής σημασίας για το ξεκλείδωμα των επενδύσεων. Ένα τέτοιο υδατοδρόμιο θα λειτουργούσε ως κόμβος, διασφαλίζοντας την εύκολη μετακίνηση των τουριστών από την πρωτεύουσα προς τα νησιά, αλλά και την άμεση πρόσβαση των νησιωτών στο διοικητικό και οικονομικό κέντρο της χώρας.

Ποιος δεν τα θέλει;

Μετά από 21 χρόνια, η υπόθεση των υδροπλάνων μοιάζει να έχει βαλτώσει οριστικά, παγιδευμένη ανάμεσα σε νέες, αδιανόητες γραφειοκρατικές απαιτήσεις, παλιές νομοθετικές αγκυλώσεις και μια πολιτική ηγεσία που δείχνει να έχει ξεχάσει το θέμα. «Τα υδροπλάνα τα θέλουν οι δήμοι, οι τοπικές κοινωνίες, ο τουρισμός, αλλά δεν τα θέλουν οι ανταγωνιστές τους», λένε με απόγνωση οι άνθρωποι του κλάδου, αφήνοντας να πλανάται το ερώτημα για το ποιοι, τελικά, δεν θέλουν να δουν τα υδροπλάνα να πετούν ποτέ στους ελληνικούς ουρανούς.

Με πληροφορίες από in.gr, ΤΑ ΝΕΑ, metafores press