«Όταν το παρών μοιάζει με φυγή»

Σε κρίσιμες στιγμές, η ουδετερότητα δεν είναι ηθική στάση, είναι απόσταση από το δίκαιο.
Σε μια κοινοβουλευτική στιγμή με τεράστιο θεσμικό και ηθικό βάρος, το ΠΑΣΟΚ επέλεξε να ψηφίσει «παρών» στην τροπολογία Πλεύρη. Μια τροπολογία που επιτρέπει την απέλαση προσφύγων ακόμα και χωρίς τελεσίδικη καταδίκη. Μια ρύθμιση που καταγγέλθηκε ξεκάθαρα από θεσμούς όπως η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, ο Συνήγορος του Πολίτη, οι διοικητικοί δικαστές και το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Πώς μπορείς να διστάζεις όταν όλοι αυτοί φωνάζουν;
Πώς μπορείς να μένεις ουδέτερος και να μην παίρνεις θέση όταν καταπατώνται βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, όταν καταργείται στην πράξη το τεκμήριο της αθωότητας, όταν απειλούνται οι αδύναμοι και οι ταλαιπωρημένοι ;
Σε κρίσιμα ζητήματα, που αγγίζουν τον πυρήνα της Δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν υπάρχουν περιθώρια για μεσοβέζικες στάσεις.
Σε μια χώρα που έχει πληρώσει ακριβά την υποβάθμιση του κράτους δικαίου, το ελάχιστο που περιμένει κανείς από ένα κόμμα με ιστορία σαν το ΠΑΣΟΚ, είναι να σταθεί καθαρά απέναντι σε πολιτικές που απειλούν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.
Γιατί το ΠΑΣΟΚ γεννήθηκε μέσα από την αγωνία για δικαιοσύνη, κοινωνική απελευθέρωση και υπεράσπιση των αδυνάτων.
Γιατί το ΠΑΣΟΚ δεν έχει κανένα ιστορικό, ιδεολογικό ή ηθικό άλλοθι για να σταθεί στη μέση.
Γιατί η κοινωνία δεν έχει ανάγκη από ένα ΠΑΣΟΚ που φοβάται να πει τα πράγματα με το όνομα τους.
Χρειάζεται ένα ΠΑΣΟΚ που θυμάται ότι γεννήθηκε για να στέκεται απέναντι στην αδικία.
Που αναλαμβάνει την ευθύνη, σηκώνει ανάστημα και δίνει φωνή στους αδύναμους, στους κατατρεγμένους, σε όσους το κράτος, οι θεσμοί ή οι συγκυρίες πετούν στο περιθώριο.
Χρειάζεται ένα ΠΑΣΟΚ που δεν φοβάται να συγκρουστεί όταν διακυβεύονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Που λέει «όχι» όταν πρέπει και το φωνάζει δυνατά, με στεντόρια φωνή.
Ένα ΠΑΣΟΚ που αγωνίζεται να ξαναγίνει φορέας κοινωνικής αλλαγής, να δηλώσει ξανά παρών στην κοινωνία, παρών στους αδύναμους, παρών στην αντίσταση απέναντι στην αδικία.
Να αποδείξει ότι έχει ρίζες και δεν λογαριάζει απλώς τα ποσοστά. Ότι η αξιοπρέπεια, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η ισονομία δεν είναι αντικείμενα ισορροπιών.
Το «παρών» δεν είναι ούτε καθαρή καταψήφιση ούτε σθεναρή αντίσταση. Είναι μια στάση αμφίθυμη, σχεδόν αμήχανη, που μοιάζει να ισορροπεί μεταξύ πολιτικού υπολογισμού και αποφυγής ξεκάθαρης θέσης. Είναι σαν να λέμε ότι «δεν συμφωνούμε, αλλά δεν θέλουμε να συγκρουστούμε». Κι αυτό είναι προβληματικό, όχι μόνο για λόγους πολιτικής συνέπειας, αλλά και για λόγους δημοκρατικής ευθύνης.
Η Δημοκρατία δεν προοδεύει με «παρών». Προοδεύει με φωνή, με σύγκρουση όταν χρειάζεται, με καθαρές θέσεις. Και ειδικότερα σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν υπάρχουν γκρίζες ζώνες: ή υπερασπίζεσαι τα δικαιώματα όλων, ή αφήνεις χώρο σε αυτούς που θα τα καταπατήσουν.
Ο αγωνιστής κατά του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική, αρχιεπίσκοπος Ντέσμοντ Τούτου, έλεγε ότι αν παραμένεις ουδέτερος σε περιπτώσεις αδικίας, τότε έχεις διαλέξει την πλευρά του δυνάστη.
Το ΠΑΣΟΚ όφειλε όχι μόνο να καταψηφίσει, αλλά και να αντιπαρατεθεί ενεργά. Όφειλε να αναδείξει πως μια τέτοια τροπολογία ανοίγει τον δρόμο για αυθαιρεσία, για καταχρηστικές πρακτικές και τελικά για την κατεδάφιση του κράτους δικαίου, ιδιαίτερα σε βάρος των πλέον ευάλωτων.
Η Δημοκρατία δεν έχει ανάγκη από κόμματα που «παρίστανται». Έχει ανάγκη από κόμματα που παρεμβαίνουν. Σε έναν κόσμο που σκληραίνει, η ουδετερότητα είναι πολυτέλεια που δεν δικαιολογείται. Και σε ένα κόμμα που γεννήθηκε για να υπερασπίζεται τον άνθρωπο, το “παρών” δεν αρκεί.