Με μια λαμπρή τελετή εγκαινιάστηκε χθες το βράδυ στο Μουσείο Ασιατικής Τέχνης Κέρκυρας η περιοδική έκθεση «Ο Ήχος της Σιωπής: Ζεν Ζωγραφική», προσφέροντας στο κοινό μια σπάνια ευκαιρία να εμβαθύνει στην πνευματικότητα και την αισθητική του Ζεν Βουδισμού μέσα από την ιαπωνική τέχνη.
Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη μαζί με τον Πρέσβη της Ιαπωνίας στην Ελλάδα, Nakayama Yasunori, εγκαινίασαν την έκθεση χθες το απόγευμα, σε μία λιτή τελετή με τη συνοδία μουσικής εμπνευσμενης από την ιστορία της Χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου.
Νωρίτερα, λίγο μετά την άφιξή της στο νησι, είχε την ευκαιρία να επισκεφθεί έργα που εκτελούνται τόσο στο Παλαιό όσο και στο Νέο Φρούριο συνοδευόμενη από την Προϊστάμενη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κέρκυρας, Τένια Ρηγάκου.
Η Υπουργός σήμερα Τρίτη θα επισκεφθεί τόσο το Δήμαρχο Κεντρικής Κέρκυρας Στέφανο Πουλημένο όσο και τον Περιφερειάρχη Ιονίων Νήσων Γιάννη Τρεπεκλή, προκειμένου να συζητήσει μαζί τους ζητήματα αρμοδιότητάς της.
Τα εγκαίνια της εκθεσης
Η έκθεση, που θα διαρκέσει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025, παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα μια εξαιρετική συλλογή από ιαπωνικούς ζωγραφικούς κυλίνδρους (kakemono), παραβάν της περιόδου Έντο (1600-1868) και εκδόσεις με δείγματα από ιαπωνικό χειροποίητο χαρτί, έργα που χρονολογούνται από τον 15ο έως τον 19ο αιώνα.
Η έκθεση αποτελεί μια συναρπαστική αποκάλυψη του τρόπου με τον οποίο ο Ζεν Βουδισμός ενέπνευσε την ιαπωνική τέχνη, μετατρέποντάς την σε όχημα έκφρασης και πνευματικής αναζήτησης.
Τι είναι το ΖΕΝ
Στην καρδιά της Ζεν πρακτικής βρίσκεται το zazen – ο καθιστός διαλογισμός – που ενδυναμώνει το πνεύμα και οδηγεί στην αφύπνιση και τη φώτιση. Όπως επισημαίνεται στο εισαγωγικό κείμενο της έκθεσης, η Ζεν φιλοσοφία εισχώρησε στην Ιαπωνία από τον 7ο αιώνα, επηρεάζοντας αρχικά την τάξη των Σαμουράι και αργότερα διαδόθηκε ευρέως στη λογοτεχνία και την τέχνη, προσφέροντας νέες πνευματικές και αισθητικές διαστάσεις.
Η Ζεν ζωγραφική, που αναπτύχθηκε κυρίως κατά την περίοδο Muromachi (1392-1573), συνδέεται άρρηκτα με τη διαλογιστική πρακτική των μοναχών που αναζητούσαν φώτιση. Οι πινελιές χαρακτηρίζονται από μια αυστηρή αλλά δυναμική απλότητα, με τις μονοχρωματικές απεικονίσεις να αποπνέουν έναν αέρα πνευματικής διανόησης. Μέσα από τα έργα, οι επισκέπτες μπορούν να αντιληφθούν τη βαθιά σύνδεση: η γραμμή είναι η καρδιά της τέχνης, ενώ η φώτιση είναι ο στόχος της. Η έκθεση ολοκληρώνεται με μια διαδραστική αναπαράσταση εργαστηρίου συντήρησης ιαπωνικών ζωγραφικών κυλίνδρων, μια εξειδικευμένη διαδικασία που διασφαλίζει την ακεραιότητα και τη συνέχιση της πνευματικής και καλλιτεχνικής τους αξίας.
Τα εγκαίνια τίμησαν με την παρουσία τους σημαντικές προσωπικότητες από τον πολιτικό, διπλωματικό και πολιτιστικό χώρο, υπογραμμίζοντας τη σημασία της έκθεσης και την ενίσχυση των πολιτιστικών δεσμών μεταξύ Ελλάδας και Ιαπωνίας. Η έκθεση διοργανώνεται από το Υπουργείο Πολιτισμού και το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης Κέρκυρας, υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Ιαπωνίας και της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων.
Ζεν: Μια στάση ζωής και τέχνης
Η Διευθύντρια του Μουσείου Ασιατικής Τέχνης Κέρκυρας, Δέσποινας Ζερνιώτη, απομυθοποίησε τη λέξη «Ζεν», τονίζοντας ότι δεν είναι «απλώς μια αισθητική τάση ή μόδα της εποχής», αλλά «στην ουσία μια στάση ζωής: να ζεις το τώρα, χωρίς να σε βαραίνει το παρελθόν και χωρίς να σε κυνηγάει το μέλλον». Εξήγησε ότι το Ζεν μας διδάσκει να εστιάζουμε στην παρούσα στιγμή, στο «εδώ και τώρα», καθώς «το μόνο που υπάρχει πραγματικά είναι αυτή η στιγμή».
Η κ. Ζερνιώτη σκιαγράφησε την ιστορική διαδρομή του Ζεν από την Ινδία (Ντιάνα) στην Κίνα (Τσεν) και τελικά στην Ιαπωνία, όπου απέκτησε τη σημερινή του μορφή. Ανέδειξε τη σύνδεση του Ζεν με τους Σαμουράι, οι οποίοι το αγκάλιασαν για την αυτοπειθαρχία, την ψυχραιμία και την άμεση δράση που προσέφερε, καθιστώντας το «τρόπο ζωής» και όχι απλώς θεωρία.
Αναφερόμενη στη Ζεν ζωγραφική (Ζένκα), η Διευθύντρια εξήγησε ότι διαμορφώθηκε κυρίως από Ζεν αυτοδίδακτους μοναχούς, όπως ο Χακουίν Εκάκου (έργα του οποίου φιλοξενούνται στην έκθεση), οι οποίοι ζωγράφιζαν «όχι για να παράγουν τέχνη με την παραδοσιακή έννοια, αλλά ως προέκταση της πνευματικής εσωτερικότητάς τους». Περιέγραψε την αισθητική του Ζεν ως «λιτή, αλλά όχι απλοϊκή», όπου «εκεί που άλλες τέχνες χτίζουν, το Ζεν αφαιρεί». Τόνισε τη δύναμη των ασπρόμαυρων έργων, που δημιουργούνται με τα πιο απλά μέσα – μελάνι, νερό, πινέλο και χαρτί – και «μιλούν σιωπηλά, αλλά με ένταση». Η απουσία χρώματος, όπως εξήγησε, είναι μια «άσκηση λιτότητας», επιτρέποντας στον θεατή να επιβραδύνει και να δει πιο προσεκτικά. «Το μελάνι γίνεται φορέας όχι μόνο της μορφής, αλλά και του εσωτερικού κόσμου του καλλιτέχνη. Και ο λευκός χώρος δεν είναι φόντο. Είναι παύση, είναι ανάσα, είναι το αόρατο που δίνει νόημα στο ορατό», κατέληξε η κ. Ζερνιώτη, προσθέτοντας ότι «το ελάχιστο αρχίζει να λέει τα περισσότερα» και πως «η απουσία χρώματος γίνεται παρουσία νοήματος».
Μενδώνη: Υποδειγματική προσπάθεια
Η Υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, εξέφρασε την ιδιαίτερη χαρά της που βρίσκεται στην Κέρκυρα, ένα νησί που «αποδεικνύει σε κάθε του γωνιά το αδιάσπαστο και συνεχές των πολιτισμών». Αναφέρθηκε στην άγνωστη για πολλούς αλλά πολύ σημαντική Ζεν τέχνη, τονίζοντας ότι η φιλοσοφία του Ζεν «δεν βρίσκεται πολύ μακριά από το μέτρο της ελληνικής κλασικής αρχαιότητας». Η Υπουργός επαίνεσε το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης ως «μοναδικό του είδους του στην Ελλάδα» και «εξαιρετικά δραστήριο», υπογραμμίζοντας ότι η στέγασή του στην καρδιά της Κέρκυρας «έρχεται να επαναβεβαιώσει την Κέρκυρα ως πρωτεύουσα πολιτιστική δύναμη». Χαρακτήρισε τη συγκεκριμένη έκθεση ως «υποδειγματική προσπάθεια» και ευχαρίστησε το προσωπικό του μουσείου, την Πρεσβεία της Ιαπωνίας και την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων για τη συνεργασία.
Πρέσβης: Παράθυρο διαλόγου ανάμεσα σε δύο κόσμους
Ο Πρέσβης της Ιαπωνίας στην Ελλάδα, Nakayama Yasunori, δήλωσε ότι η Κέρκυρα γίνεται «η ιδιαίτερη πατρίδα του στην Ελλάδα» και ότι το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης είναι «ένας λόγος για την επίσκεψή του στο νησί». Χαρακτήρισε το μουσείο ως «έναν σημαντικό χώρο φιλίας και καλής θέλησης μεταξύ Ελλάδας και Ιαπωνίας» και αναφέρθηκε στην επίσκεψη της Αυτοκρατορικής Υψηλότητας Χακότο πέρυσι. Αν και «ενθουσιασμένος» με την έκθεση, ο Πρέσβης διευκρίνισε ότι η λέξη ίσως δεν είναι η καταλληλότερη, καθώς το Ζεν «αναζητά την γαλήνη μέσα από την απλότητα και την ηρεμία». Τόνισε ότι η έκθεση αποτελεί «ένα παράθυρο διαλόγου ανάμεσα σε δύο κόσμους, τον Ευρωπαϊκό και τον Ασιατικό, μέσα από την Ιαπωνική αισθητική».
Γκίκας, Τρεπεκλής, Πουλημένος
Ο Υφυπουργός Ναυτιλίας, Στέφανος Γκίκας, εξέφρασε τη χαρά του για τον «πολύ σημαντικό παραλληλισμό» της Ζεν τέχνης με τον 5ο αιώνα π.Χ. στην Ελλάδα, ευχαριστώντας όλους τους συντελεστές της έκθεσης.
Ο Περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων, Γιάννης Τρεπεκλής, υπογράμμισε τη στρατηγική επένδυση της Περιφέρειας στον πολιτισμό, τονίζοντας ότι είναι «θεμέλιο ανάπτυξης» και «όπλο» για την τουριστική προβολή. Αναφέρθηκε στην ένταξη της πόλης της Κέρκυρας στον παγκόσμιο κατάλογο της UNESCO και στην προβολή του Μουσείου Ασιατικής Τέχνης σε διεθνείς εκθέσεις, όπως στην Κίνα και το Τόκιο. Αποκάλυψε επίσης ότι η Περιφέρεια χρηματοδοτεί το Μουσείο με 2 εκατομμύρια ευρώ για κτηριακές και ηλεκτρομηχανολογικές παρεμβάσεις, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευση για την αναβάθμιση του πολιτιστικού τομέα.
Ο Δήμαρχος Κεντρικής Κέρκυρας, Στέφανος Πουλημένος, καλωσόρισε την έκθεση ως συνέχεια της προσπάθειας δημιουργίας του μουσείου, το οποίο ενισχύει τις σχέσεις της Κέρκυρας και της Ελλάδας με την Ιαπωνία. Υπενθύμισε τη συμμετοχή στους εορτασμούς των 125 χρόνων διπλωματικών σχέσεων και την υποδοχή της Πριγκίπισσας Ακάκο. Τόνισε τη σημασία της ένταξης της Κέρκυρας στην UNESCO και τις προσπάθειες του Δήμου για τη διατήρηση και ανάδειξη αυτού του χαρακτήρα, παρά τις γραφειοκρατικές δυσκολίες, εκφράζοντας την αισιοδοξία του για επικείμενες εντάξεις πολιτιστικών έργων στο ΕΣΠΑ.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΚΙΑΔΟΠΟΥΛΟΣ στο Η Παράτυπη Μετανάστευση ως Πρόκληση για την Ευρώπη και την Ελλάδα: “Γιατί χρησιμοποιείτε την λέξη ΠΑΡΑΤΥΠΗ όπως και πολλά ΜΜΕ, για να μας ρίξουν στάχτη στα μάτια και που βλέπετε το…” Ιούλ 15, 22:00
