Δωρεά άδειας ναυσιπλοΐας της Επτανήσου Πολιτείας από τον Γ. Θεοτόκη, στην Αναγνωστική

Μια εξαιρετικά τιμητική δωρεά προς την Αναγνωστική Εταιρία πραγματοποίησε, προ ημερών, ο κ. Γεώργιος Θεοτόκης, ναύαρχος ε.α., γιος του ιστοριοδίφη Σπυρίδωνα Μ. Θεοτόκη.

Πρόκειται για μια χειρόγραφη άδεια ναυσιπλοΐας σε περγαμηνή (διαστάσεων 56×57 εκ.), που την υπογράφουν ο Ηγεμών της Επτανήσου Πολιτείας κόμης Σπυρίδων-Γεώργιος Θεοτόκης και ο Γραμματέας Επικρατείας κόμης Ιωάννης Καποδίστριας, τον Απρίλιο του 1803.

Το χειρόγραφο, που προέρχεται από τη συλλογή του πατέρα του δωρητή, αποτελεί την άδεια ναυσιπλοΐας του πλοίου La Corcira, των Μαρίνου Ροζολίνου και Βιτσέντζου Κάλβου, θείου του ποιητή Ανδρέα Κάλβου και προξένου της Επτανήσου Πολιτείας στο Λιβόρνο.

Κατά ευτυχή συγκυρία, η δωρεά πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2025, ακριβώς 222 χρόνια μετά την έκδοση του εγγράφου, και μάλιστα, από έναν συνονόματο απόγονο πέμπτης γενεάς της οικογένειας του Ηγεμόνα, τον κ. Γεώργιο Σπ. Θεοτόκη.

Ο κ. Γ. Θεοτόκης, συνοδευόμενος από τη σύζυγό του κυρία Ιωάννα Θεοτόκη, παρέδωσε το εν λόγω έγγραφο στον Πρόεδρο της Αναγνωστικής Εταιρίας κ. Θανάση Μακρή, παρισταμένων του Επιτίμου Προέδρου κ. Γιάννη Πιέρη, του Εφόρου Βιβλιοθήκης κ. Κώστα Λιντοβόη και του Επιστ. Διευθυντή κ. Δημήτρη Ζυμάρη. Από εδώ και στο εξής, η περγαμηνή, που συντηρήθηκε και τοποθετήθηκε σε ειδικό πλαίσιο, θα κοσμεί την αίθουσα που βρίσκεται και το γραφείο του Ιωάννη Καποδίστρια.

Το πολύτιμο τεκμήριο μάς υπενθυμίζει τη σημασία της ναυτιλίας και του εμπορίου για την οικονομία της Επτανήσου Πολιτείας. Όπως πληροφορούμαστε από το βιβλίο του Γεράσιμου Μ. Βλάχου, «Η ναυτιλία της Επτανήσου Πολιτείας με τα 400 καράβια του Καποδίστρια», Αθήνα, 2016, το συγκεκριμένο πλοίο ήταν ένα από τα πιο σημαντικά του εμπορικού στόλου της Πολιτείας. Μάλιστα, τον Οκτώβριο του 1803, εντοπίζεται να ταξιδεύει μεταξύ Οδησσού και Λιβόρνου, μεταφέροντας ρωσικό σιτάρι. (Ευχαριστούμε τον ιστορικό Δημήτρη Μουζακίτη για τη σχετική έρευνα και τεκμηρίωση).

Ο Σπυρίδων M. Θεοτόκης (1876-1940) υπήρξε μια πολυσχιδής προσωπικότητα. Αδελφός του λογοτέχνη Ντίνου Θεοτόκη και του Μεράρχου Δημητρίου Θεοτόκη, από νωρίς διάλεξε τον δρόμο της ιστορικής έρευνας, πλάι στον πατέρα του Μάρκο Θεοτόκη, Διευθυντή του Αρχείου της Ιονίου Γερουσίας, του οποίου τη θέση αργότερα ανέλαβε για αρκετά χρόνια.

Δεινός ερευνητής, υπήρξε Γραμματέας της Οργανωτικής Επιτροπής της Αναμνηστικής Πανιονίου Εκθέσεως το 1914, μια θέση που έφερε στο φως την πρώτη του μεγάλη σύνθεση: το «Αναμνηστικόν Τεύχος της Πανιονίου Αναδρομικής Εκθέσεως, Μέρος Α΄ Ενετοκρατία, Μέρος Β΄ Δημοκρατούμενοι Γάλλοι» (Κέρκυρα, 1914, 1917). Συνέγραψε αρκετές άλλες μονογραφίες και πολλά άρθρα.

Επανειλημμένως υπήρξε απεσταλμένος του ελληνικού κράτους ή της Ακαδημίας Αθηνών στα Αρχεία της Βενετίας, όπου άντλησε πολύ σημαντικά τεκμήρια για την ιστορία της Κρήτης και της Επτανήσου. Ασχολήθηκε συστηματικά και με το Αρχείο Καποδίστρια, εκδίδοντας την αλληλογραφία Ι. Καποδίστρια – Σ. Εϋνάρδου. Υπήρξε μέλος της Αναγνωστικής Εταιρίας, όπως και άλλων κερκυραϊκών σωματείων, ενώ το 1935 διετέλεσε Νομάρχης Ηρακλείου.

Ο Σπυρίδων Μ. Θεοτόκης είχε παντρευτεί την Μαρία Παλαιολόγου και είχε αποκτήσει μαζί της τρία τέκνα: τη Ζαΐρα, τη Ζηνοβία και τον Γεώργιο.

Αξίζει, μάλιστα, να σημειώσουμε ότι η δωρεά του κ. Γεωργίου Θεοτόκη έρχεται να προστεθεί σε παλαιότερες δωρεές των απογόνων του Σπυρίδωνος Μ. Θεοτόκη στην Αναγνωστική Εταιρία, τόσο από την αείμνηστη κόρη του Ζαΐρα, η οποία είχε δωρίσει ένα αξιόλογο τμήμα του προσωπικού Αρχείου του πατέρα της, όσο και από την εγγονή του, κόρη της Ζαΐρας, κυρία Τάση Παϊπέτη, η οποία προσφάτως δώρισε στην Αναγνωστική Εταιρία ένα τμήμα της προσωπικής βιβλιοθήκης του παππού της. Οι δύο παραπάνω δωρεές (Αρχείου και Βιβλιοθήκης), αυτό το διάστημα καταλογογραφούνται αναλυτικά και σύντομα θα παρουσιαστούν δημόσια.

Ο κ. Γεώργιος Σπ. Θεοτόκης, ο οποίος πέρασε τα μαθητικά του χρόνια στην Κέρκυρα, εισήχθη το 1947 στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων, στο Τμήμα Μηχανικών από όπου και αποφοίτησε. Υπηρέτησε σε διάφορες θέσεις, δυο χρόνια μάλιστα, στο καταδρομικό «Έλλη». Διαμένει μόνιμα στην Αθήνα, αλλά επισκέπτεται τακτικά την Κέρκυρα, την οποία υπεραγαπά. Κατά το παρελθόν, είχε δωρίσει ένα άλλο τμήμα του Αρχείου του πατέρα του στα ΓΑΚ της Κέρκυρας.

Η Δ.Ε. εκφράζει, και πάλι, δημόσια τις ολόθερμες ευχαριστίες της στον κ. Γεώργιο Θεοτόκη για αυτή τη νέα δωρεά, η οποία περιποιεί εξαιρετική τιμή στην Αναγνωστική Εταιρία και παράλληλα ενισχύει ένα αίσθημα της υψηλής ευθύνης.