«Μάγεψε» το κοινό ο Βασίλης Γισδάκης στη συναυλία του ΚΚΕ για τον Μάνο Χατζηδάκι

Ερμηνευτής που αναδείχθηκε από τον ίδιο τον Μάνο Χατζηδάκι και «μπόλιασε» τη φωνή του με τη μοναδική καλλιτεχνική φλέβα του μεγάλου αυτού δημιουργού, ο Βασίλης Γισδάκης «μάγεψε» το αθηναϊκό κοινό στη συναυλία «Ο Μάνος Χατζηδάκις και τα χρόνια της θύελλας (1940-1950)», που οργάνωσε το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας το βράδυ του Σαββάτου στην αίθουσα των συνεδρίων του.

Ο Κερκυραίος τραγουδιστής ερμήνευσε ως σολίστ τα 7 από τα 21 τραγούδια που παρουσίασε η ορχήστρα Simfonietta Αθηνών, με μαέστρο τον Γιώργο Αραβίδη και ερμηνευτές τον ίδιο, τον Μανώλη Μητσιά, τη Νατάσα Μποφίλιου και την κορυφαία όλων τους φυσικά Μαρία Φαραντούρη – η οποία αποθεώθηκε από το κοινό με καταιγισμό χειροκροτημάτων και σε μια πηγαία αναφορά της στην ιστορική αυτή συναυλία σχολίασε ότι «ευτυχώς υπάρχει το ΚΚΕ», εκφράζοντας την εκτίμησή της για τη συνεισφορά του εν λόγω κόμματος στον τομέα του Πολιτισμού.

Την ενορχήστρωση των έργων για τη Simfonietta Αθηνών έκανε ο Δημήτρης Ανδρονιάδης.

Ανοίγοντας τη συναυλία, ο Β. Γισδάκης ερμήνευσε το τραγούδι «Τα παιδιά κάτου στον κάμπο» με στίχους που ο ίδιος ο Χατζηδάκις (1924-1994) είχε γράψει σε ηλικία 20 ετών. Το τραγούδι ήταν χορωδιακό και γράφτηκε το 1944 για τη θεατρική παράσταση «Το καλοκαίρι θα θερίσουμε» του Αλέξη Δαμιανού, που ανέβηκε στο θέατρο «Βρετάνια» από τον θίασο «Ενωμένοι Καλλιτέχνες», στις 26 Νοέμβρη 1945, σε σκηνοθεσία Γιώργου Σεβαστίκογλου και μουσική Μάνου Χατζηδάκι.

Το χορωδιακό σύνολο της εποχής δεν ήταν άλλο από μια μικρή χορωδία της ΕΑΜικής Νεολαίας ΕΠΟΝ της Αθήνας, την οποία είχε διευθύνει ο συνομήλικός του επίσης μεγάλος μουσικοσυνθέτης μας Μίκης Θεοδωράκης, στο πρώτο μουσικό συναπάντημά τους.

Χάρη στις εξαιρετικές ερμηνείες του, ο Βασίλης Γισδάκης απέσπασε δικαιολογημένα το θερμό και ίσως πιο παρατεταμένο χειροκρότημα του κοινού, καθώς μάλιστα είχε επιλεγεί να ερμηνεύσει, κατά κύριο λόγο, λιγότερο γνωστά τραγούδια που ο Χατζηδάκις είχε γράψει τη θυελλώδη δεκαετία 1940-1950 ή ήταν σαφώς επηρεασμένα από εκείνη την περίοδο της ζωής του. Τους στίχους αυτών των τραγουδιών είχαν γράψει ο ίδιος ο κορυφαίος μουσικοσυνθέτης («Για έναν ελεύθερο άνθρωπο» και «Το μεθυσμένο κορίτσι», όπως και το τραγούδι «Τα παιδιά κάτου στον κάμπο»), ο Νίκος Εγγονόπουλος («Μπολιβάρ»), ο Ιάκωβος Καμπανέλλης («Κυρ Μιχάλης»), ο Μάνος Ελευθερίου («Η μπαλάντα του οδοιπόρου») και ο Νίκος Γκάτσος («Χάρτινο το φεγγαράκι», που η βαθιά λυρική ερμηνεία του από τον Κερκυραίο τραγουδιστή αποθεώθηκε).

Η συναυλία απόδοσης τιμής στο έργο του Μάνου Χατζηδάκι έκλεισε με το τραγούδι «Τα λουστράκια», με τη Μαρία Φαραντούρη να το ερμηνεύει μαζί με τον Βασίλη Γισδάκη, τον Μανώλη Μητσιά και τη Νατάσα Μποφίλιου και το κοινό στην κατάμεστη αίθουσα να αμείβει όλους τους συντελεστές της συναυλίας με ασταμάτητο χειροκρότημα και επιφωνήματα – εκδηλώσεις ενθουσιασμού για την υπέροχη μελωδική βραδιά.

Η εκδήλωση έγινε στο πλαίσιο δραστηριοτήτων συνυφασμένων με επιστημονικό συνέδριο που το ΚΚΕ οργανώνει το διήμερο 21-22 Δεκέμβρη στην έδρα του, με τη συμμετοχή δεκάδων πανεπιστημιακών και μελετητών, με θέμα «Η λογοτεχνία στα χρόνια της θύελλας 1940-1950».

Η βραδιά για τον μεγάλο δημιουργό εστίασε σε μια σχετικά άγνωστη πλευρά του έργου του: Την επίδραση που – κατά δική του ομολογία – άσκησαν σε όλη τη δημιουργική πορεία του τα συνταρακτικά γεγονότα της δεκαετίας 1940-1950, που τα έζησε από πολύ κοντά. Όπως αναφέρθηκε, ο Μάνος Χατζιδάκις, ως ευαίσθητος δημιουργός, δέχθηκε από νωρίς τα μηνύματα των καιρών. Εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ και συμμετείχε στις μάχες του Δεκέμβρη 1944, στην Αθήνα, από το δικό του, μουσικό μετερίζι.

Ειπώθηκε επίσης για τον Μάνο Χατζηδάκι και τη δημιουργικότητά του τη θυελλώδη δεκαετία 1940-1950, στην έναρξη της συναυλίας: «Τον βρίσκουμε στο “Παλλάς”, στο Παγκράτι, να παίζει πιάνο διευθύνοντας τη χορωδία της ΕΠΟΝ σε Χριστουγεννιάτικο Ορατόριό του, με τις φωνές των χορωδών να διακόπτονται από τους ήχους των πολυβόλων. Τον συναντάμε πάλι στην υποχώρηση του ΕΛΑΣ από την Αθήνα, να ανεβαίνει τον Ελικώνα με προορισμό την Λαμία. Ένα παιδί που το λέγαν Μάνο και δεν έλεγε καλά το ρο κάθε βράδυ στις μουσικές βραδιές μετά τη εξουθένωση της ημέρας έβαζε στο στόμα του ένα χαρτονάκι και το σφύριγμά του ακουγόταν σαν βιολί (…) Μια μέρα έβαλε τις φωνές. Είχε ξεχάσει το ορατόριό του στην Αθήνα κι όλη η ομάδα συμφώνησε να γυρίσει πίσω για να το πάρει μαζί του πριν να γίνει προσάναμμα για το τζάκι. Όταν επέστρεψε κανονικά πια στην Αθήνα, συνεργάστηκε με το περιοδικό της ΕΠΟΝ, “Νέα Γενιά” γράφοντας ιστοριούλες, ποιηματάκια, και σπαζοκεφαλιές για τα “Αετόπουλα” που τα υπέγραφε ως Πέτρος Γρανίτης (…) Το καλοκαίρι του ’44 έκανε και την πρώτη του εμφάνιση ως συνθέτης με τη μουσική για το θεατρικό έργο του Αλέξη Σολωμού “Ο τελευταίος ασπροκόρακας”, σε σκηνοθεσία Κάρολου Κουν. Την ίδια εποχή ιδρύθηκε και ο θίασος των “Ενωμένων Καλλιτεχνών” με ΕΑΜικούς ηθοποιούς: τον σπουδαίο Αιμίλιο Βεάκη και νεότερους, ορισμένοι από τους οποίους έκαναν τα πρώτα τους βήματα, όπως η Ασπασία Παπαθανασίου, η Αλέκα Παΐζη, ο Τίτος Βανδής. Μαζί τους συνεργάζεται και ο Μ. Χατζιδάκις. Έγραψε μουσική για το “Θάψτε τους νεκρούς” του Ίρβιν Σόου και για “Το καλοκαίρι θα θερίσουμε” του Αλέξη Δαμιανού, σε σκηνοθεσία Γιώργου Σεβαστίκογλου. Στο έργο αυτό ακούγεται για πρώτη φορά το τραγούδι “Τα παιδιά κάτου στον κάμπο”, σε μουσική και στίχους του συνθέτη (…) Η εκτέλεση του τραγουδιού γινόταν από μια μικρή χορωδία ΕΠΟΝιτών που διηύθυνε ο, επίσης εικοσάχρονος, Μίκης Θεοδωράκης. Στις κουίντες του θεάτρου “Βρετάνια” έγινε η πρώτη τους συνύπαρξη και αναπτύχθηκε η φιλία τους που κράτησε όλα τα μετέπειτα χρόνια. Παρότι μετά το 1946 ο Μάνος Χατζιδάκις αποστασιοποιήθηκε από το ΕΑΜ, εξακολούθησε σε όλη του τη ζωή να αντιμετωπίζει με συμπάθεια και να στηρίζει τους ανθρώπους που αγωνίζονται για έναν καλύτερο κόσμο».

Στον προθάλαμο της αίθουσας της συναυλίας, στην έδρα του ΚΚΕ, παρουσιάστηκαν για τους επισκέπτες, σε προθήκες, φύλλα εντύπου της ΕΑΜικής Νεολαίας ΕΠΟΝ με κείμενα του Μάνου Χατζηδάκι, τα οποία υπέγραφε, όπως προαναφέρθηκε, με το ψευδώνυμο Πέτρος Γρανίτης.

Χ. Κ.