Η αυθεντική Εκκλησιαστική Μουσική των Επτανήσων σε διήμερο αφιέρωμα για τα 200 χρόνια της Ιονίου Ακαδημίας

Στις 12 και 13 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε από το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, σε συνεργασία με την Ι. Μητρόπολη Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων και τη Χορωδία «Άγιος Σπυρίδων», εκδήλωση αφιερωμένη στην αυθεντική Εκκλησιαστική Μουσική των Επτανήσων, στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 200 χρόνια από την ίδρυση της Ιονίου Ακαδημίας.

Το Σάββατο, 12 Οκτωβρίου, στην αίθουσα τελετών της Ιονίου Ακαδημίας, παρουσιάστηκαν μελωδήματα από την παράδοση και την έρευνα. Συμμετείχαν φωνητικά σύνολα από την Κέρκυρα, τη Ζάκυνθο και την Κεφαλονιά. Στην αρχή του προγράμματος, ακούστηκε η επιλύχνιος ευχαριστία «Φως ιλαρόν», διαδοχικά σε εκδοχές από τα τρία νησιά και δόθηκε μια πρώτη συνολική εικόνα των βασικότερων επτανησιακών μουσικών ιδιωμάτων, με τις ομοιότητες και τις διαφορές τους.

Στη συνέχεια, η Παιδική-Νεανική Χορωδία «Άγιος Σπυρίδων» υπό τη διεύθυνση της Χριστίνας Καλλιαρίδου, μέλους Ε.Ε.Π. του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, απέδωσε με ξεχωριστό ζήλο και τονική διαύγεια γνωστά κερκυραϊκά μελωδήματα καθώς και, σε πρώτη εκτέλεση, τον «ύμνο» της Ιονίου Ακαδημίας, σύνθεση του Ιωάννου Αριστείδη, καθηγητή εκκλησιαστικής μουσικής στην Ιόνιο Ακαδημία από την ίδρυσή της το 1824 μέχρι τον θάνατό του το 1828.

Ο Ευστάθιος Μακρής, Αναπλ. Καθηγητής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών και Αντιπρύτανης του Ιονίου Πανεπιστημίου, που είχε την επιμέλεια και παρουσίαση της εκδήλωσης, επεσήμανε, μεταξύ άλλων, ότι η συγκεκριμένη σύνθεση ακολουθεί το παλαιό κερκυραϊκό εκκλησιαστικό ύφος.

Σε διαφορετική, αλλά εξίσου κερκυραϊκή μουσική κατεύθυνση κινήθηκε η επόμενη συμμετοχή, από σύνολο φοιτητών του Ιονίου Πανεπιστημίου (ειδίκευση Διεύθυνσης Παιδικής Χορωδίας), που αναβίωσε πειστικά την κρητικής προέλευσης πολυφωνική σύνθεση «Παρισταμένη τω σταυρώ», στο ύφος της δυτικής έντεχνης μουσικής του 16ου-17ου αιώνα από το περίφημο χειρόγραφο της Πλατυτέρας, καθώς και τη μελοποίηση του «Σε υμνούμεν» από τον Νικόλαο Χαλικιόπουλο Μάντζαρο (1795-1872).

Τη σκυτάλη παρέλαβε το Φωνητικό Σύνολο «Θεόδωρος Κουρκουμέλης – Κοθρής» από τη Ζάκυνθο, υπό τη διεύθυνση του Παναγιώτη Μαρίνου, λαμπαδαρίου του Ι. Ναού Αγίου Διονυσίου Ζακύνθου, κομίζοντας στην αίθουσα της Ιονίου Ακαδημίας τη γνήσια ζακυνθινή παράδοση ψαλμωδίας και πολυφωνίας, με τον χαρακτηριστικό στιβαρό της χαρακτήρα. Μεταξύ άλλων, απέδωσε στη ζακυνθινή της εκδοχή την κρητοεπτανησιακή σύνθεση «Εν τω ναώ εστώτες», που ψαλλόταν στα Επτάνησα πριν την έναρξη της Θ. Λειτουργίας, το «Ίνα τι εφρύαξαν έθνη», εκλογή στίχων που ψάλλονται μόνο στη Ζάκυνθο κατά την περιφορά του Εσταυρωμένου τη Μ. Πέμπτη το βράδυ και τη Μ. Παρασκευή το πρωί, καθώς και το αργό κοντάκιο του Αγ. Διονυσίου «Εορτάζει σήμερον».

Το πρόγραμμα έκλεισε η Εκκλησιαστική Χορωδία Ληξουρίου υπό τη διεύθυνση του Νικολάου Βάλσαμου, υποψήφιου διδάκτορος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, που ξενάγησε το ακροατήριο στην πλούσια μουσικολειτουργική παράδοση της Κεφαλονιάς, με τις περίτεχνες μουσικά ακολουθίες και τους περιζήτητους καλλίφωνους πρωτοψάλτες. Αξίζει να αναφερθούν ιδιαίτερα το ιδιόμελο της νεκρωσίμου ακολουθίας «Θρηνώ και οδύρομαι» σε μικτό βυζαντινοκεφαλληνιακό ιδίωμα, η μελοποίηση του Ν΄ ψαλμού από τον Γεράσιμο Μαντζαβίνο (1805-1891), που ψαλλόταν κυρίως σε παρακλήσεις του Δεκαπενταύγουστου, και το αργό κοντάκιο του Αγ. Γερασίμου «Ευχαρίστοις άσμασι», σύνθεση Γεωργίου Σολομού (1828-1903).

Την Κυριακή, 13 Οκτωβρίου τελέστηκε η Θεία Λειτουργία στο Ιερό Προσκύνημα των Αγίων Αποστόλων Ιάσωνος και Σωσιπάτρου στον Ανεμόμυλο, συλλειτουργούντων των π. Γεωργίου Μπογδάνου, Κερκυραίου, και π. Παναγιώτη Φωτεινόπουλου, Ζακυνθίου, με τη συμμετοχή πολυπληθούς εκκλησιάσματος.

Έψαλλαν εναλλάξ τα φωνητικά σύνολα από τη Ζάκυνθο και την Κεφαλονιά, υπό τη χοραρχία των Παναγιώτη Μαρίνου και Νικολάου Βάλσαμου αντίστοιχα. Εκτός από την καλλιφωνία και την άριστη επτανησιακή αρμονία ιερέων και ψαλτών, ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε η απόδοση των ιερών αναγνωσμάτων, του μεν Αποστόλου στο κεφαλληνιακό ιδίωμα, του δε Ευαγγελίου στο ζακυνθινό.

Το Ιόνιο Πανεπιστήμιο σκοπεύει να επαναλάβει τη διοργάνωση αντίστοιχων εκδηλώσεων, προκειμένου να διατηρηθεί και να ενισχυθεί το σημαντικό αυτό κομμάτι του επτανησιακού πολιτισμού, αλλά και να έλθουν ξανά στο φως οι μελωδικοί θησαυροί του παρελθόντος, στο πλαίσιο πάντα της μουσικής και ερευνητικής αριστείας που σταθερά προάγει.