Πόλεμος στην Ουκρανία – ένας Χρόνος μετά

Ένα χρόνο μετά την βίαιη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την έναρξη του πολέμου, η εικόνα της γεωπολιτικής σκακιέρας έχει αλλάξει. Ο «ψυχρός Πόλεμος» επέστρεψε, δημιουργήθηκαν καινούργιες συμμαχίες, νέες αντιπαλότητες, ενώ κάποιοι εξακολούθησαν να παίζουν τον ρόλο του «Επιτήδειου Ουδέτερου».
Ο πόλεμος αποδόμησε την εικόνα που υπήρχε για την στρατιωτική ισχύ της Ρωσίας του Βλαντίμιρ Πούτιν και απετέλεσε ισχυρό πλήγμα για το κύρος της. Από τις πρώτες ημέρες των μαχών, παρότι η Ουκρανία ήταν εξοπλιστικά και στρατιωτικά υποδεέστερη, φάνηκε το χαμηλό ηθικό των Ρώσων στρατιωτών, η έλλειψη σύγχρονης τακτικής πολέμου, η ανυπαρξία διαλειτουργικότητας και συντονισμού στο πεδίο, αλλά και οι σημαντικές απώλειες που καταγράφονταν από την ρωσική πλευρά. Όλα αυτά «σημάδεψαν» αρνητικά το ρωσικό εγχείρημα .
Εδώ και ένα χρόνο η ανθρωπιστική κρίση και η καταστροφή που προκαλεί ο πόλεμος δεν έχει προηγούμενο, με τον αριθμό των θυμάτων να υπολογίζεται σε εκατοντάδες χιλιάδες. Οι υποδομές, το περιβάλλον και η οικονομία της Ουκρανίας, έχουν υποστεί τεράστιες ζημιές, αλλά και η Ρωσία έχει επίσης υποστεί καίρια πλήγματα από τις οικονομικές κυρώσεις και φυσικά από τις τεράστιες απώλειες στρατιωτών.
Ο πόλεμος αυτός, που διεξάγεται σε ευρωπαϊκό έδαφος, κινητοποίησε παράλληλα ένα τεράστιο κύμα αλληλεγγύης από την Ε.Ε., τις Η.Π.Α. και το ΝΑΤΟ εν συνόλω. Οι σχέσεις με την Ρωσία διακόπηκαν και επιβλήθηκαν αυστηρές κυρώσεις. Σε αντίποινα, η Ρωσία μείωσε τις παροχές πετρελαίου και φυσικού αερίου προς την ΕΕ, προκαλώντας έτσι μία σοβαρή ενεργειακή κρίση που αποτελεί αιτία της πληθωριστικής έκρηξης που ταλαιπωρεί ολόκληρη την Ευρώπη.
Το ΝΑΤΟ αντιλήφθηκε άμεσα ότι στηρίζοντας την Ουκρανία με πολεμικό εξοπλισμό, βοηθάει τους Ουκρανούς να υπερασπιστούν την εδαφική τους ακεραιότητα, αλλά παράλληλα κρατάει τον πόλεμο και την Ρωσία σε απόσταση ασφαλείας από τα ευρωπαϊκά και συμμαχικά εδάφη. Η επιθετικότητα και ο αναθεωρητισμός της Ρωσίας οδήγησαν επιπλέον την Σουηδία και την Φινλανδία, δύο χώρες που τηρούσαν διαχρονικά ουδέτερη στάση, στην υποβολή αίτησης ένταξης στο ΝΑΤΟ, αλλάζοντας έτσι το “status quo” σε βάρος της Ρωσίας.
Εντατικοποίηση διμερών σχέσεων υπήρξε όμως και στην Ανατολή, αφού Ρωσία και Κίνα ήρθαν πιο κοντά μετά το αυστηρό εμπάργκο της Ευρώπης, αλλά και ως «αντίποινα» στις ΗΠΑ για την στήριξη στην Ταιβάν. Οι οικονομικές συναλλαγές των δύο χωρών ενισχύθηκαν, ενώ αναλυτές εκτιμούν ότι αντιλαμβάνονται την προσέγγισή τους αυτή και ως «άμυνα» απέναντι στη Δύση.
Η μεταβολή των γεωπολιτικών συσχετισμών, η ολική επαναφορά του «Αναθεωρητισμού», η αγνόηση του Διεθνούς Δικαίου, η συνεχής επίκληση χρήσης πυρηνικών όπλων, συνιστούν ανησυχητικά φαινόμενα, που πόρρω απέχουν από τις αρχές και τις αξίες της Δημοκρατίας, της Ελευθερίας, της Ειρήνης και της Αλληλεγγύης που “ορκίστηκε” να υπηρετεί η Ρωσία ως Μόνιμο Μέλος του ΣΑ/ΟΗΕ.
Ένα χρόνο μετά την έναρξη του πολέμου μένει αναπάντητο το ερώτημα αν ο Πούτιν αγνοούσε τις προφανείς αδυναμίες των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων – που ακόμα και σήμερα δεν έχουν καταφέρει να θέσουν υπό πλήρη έλεγχο τις επαρχίες του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ -, ή αν πίστευε ότι οι Ουκρανοί θα το έβαζαν στα πόδια με την πρώτη τουφεκιά και δεν θα αντιστεκόταν με περίσσιο θάρρος και γενναιότητα.
Ένα χρόνο μετά την έναρξη του πολέμου μένει επίσης αναπάντητο το ερώτημα αν ο Πούτιν εκτίμησε σωστά το ύψος της βοήθειας και της στήριξης που θα λάμβανε από τη Δύση.
Σε κάθε περίπτωση η εικόνα της Ρωσίας έχει τρωθεί σημαντικά. Η παγκόσμια αρχιτεκτονική ασφαλείας έχει αλλάξει και δυστυχώς η απειλή για πυρηνικό ολοκαύτωμα είναι υπαρκτή.
Το μόνο που δεν άλλαξε είναι η αυτονόητη απαίτηση της διεθνούς κοινότητας για τον άμεσο τερματισμό αυτού του αναίτιου πολέμου

*Δημοσιεύθηκε στο thepresident.gr στις 1/3/2023