Αρχαία έθιμα, βυζαντινό τυπικό, δυτικές επιρροές, έθιμα ελληνικά είναι το κερκυραϊκό Πάσχα!

Από τους μυθικούς Φαίακες του Αλκίνοου, στους θρυλικούς Κερκυραίους θαλασσοπόρους των αρχαίων χρόνων, κι από εκεί στη Ρώμη, στο Βυζάντιο κι ύστερα στις δυτικές κυριαρχίες που ξεκινούν ουσιαστικά τον 13ο αι. και κρατούν ως το 1864, ως την Ένωση των Επτανήσων με το ελληνικό κράτος, Ανδεγαυοί-Βασίλειο της Νάπολης, Βενετοί, Γάλλοι, Ρωσότουρκοι και Βρετανοί, όλοι αυτοί οι κατακτητές καταδεικνύουν τη στρατηγική θέση του νησιού, η οποία το καθόρισε από την αρχαιότητα.

Οι αιώνες των δυτικών κυριαρχιών άφησαν το αποτύπωμά τους παντού στον χώρο του νησιού όπως μπορεί κανείς να δει σήμερα, στα κτήρια, στις υποδομές, στην τοπική διάλεκτο, στη μουσική, στην κουζίνα, στα αθλήματα. Όμως, άφησαν ένα αποτύπωμα, δεν κυριάρχησαν στο ελληνικό στοιχείο, αλλά ενώθηκαν με αυτό και το αποτέλεσμα είναι η μοναδική πολιτιστική κληρονομιά του τόπου αυτού. Ένα μίγμα ατόφιο ελληνικό με δυτικοευρωπαϊκό μαζί.

Το Kερκυραϊκό Πάσχα είναι ένα απότοκο αυτής της συνύπαρξης. Αρχαία έθιμα, βυζαντινό τυπικό, δυτικές επιρροές, έθιμα από άλλα μέρη ελληνικά, όλα αυτά συντείνουν σε μια μοναδικά κατανυκτική ατμόσφαιρα καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, που αγγίζει τον άνθρωπο, ανεξαρτήτως δόγματος.

Ένας τόπος που αντηχεί παντού η μουσική, με δεκαοχτώ φιλαρμονικές, που χρονολογούνται από τον 19ο αι. ως τις μέρες μας. Δυτικές επιρροές αλλά και
τεράστια η συμβολή της Κρήτης στη διαμόρφωση της Επτανησιακής μουσικής και της τέχνης γενικότερα. Οι φιλαρμονικές, οι μπάντες, με την μορφή που
έχουν σήμερα, συμμετέχουν στα θρησκευτικά δρώμενα του νησιού λίγο πριν από τα μέσα του 19ου αι. Το κενό που δημιουργήθηκε το 1837 από την παύση της παρουσίας του τιμητικού βρετανικού αγήματος μετά μουσικής, που έστελνε η Βρετανική αρμοστεία στη λιτανεία του Αγίου Σπυρίδωνα εις ανάμνηση του θαύματός του στην πολιορκία του 1716, οδήγησε στη δημιουργία της πρώτης φιλαρμονικής του νησιού το 1840.

Τα μουσικά κομμάτια που παίζουν οι φιλαρμονικές τη Μεγάλη Παρασκευή και το Μεγάλο Σάββατο έχουν ταυτιστεί με το Κερκυραϊκό Πάσχα, αλλά κανείς δεν έχει προσδιορίσει ποιοι και πότε τα καθιέρωσαν.

Η συνύπαρξη Καθολικών και Ορθοδόξων στο Κερκυραϊκό Πάσχα ξεκίνησε ως μια από τις υποχρεώσεις των Ορθοδόξων επί Ενετοκρατίας να  συμμετέχουν στον Επιτάφιο των Καθολικών. Υπήρχαν υποχρεωτικές δεκατρείς περιπτώσεις μεικτών τελετών επί Ενετοκρατίας και ο Επιτάφιος ήταν μια από αυτές. Η υποχρέωση όμως μετατράπηκε σε αγαστή συμβίωση με το πέρασμα του χρόνου και πλέον, με χαρά και ανυπομονησία αναμένεται ο Επιτάφιος των Καθολικών μέσα στο πλήθος των Ορθοδόξων τη Μεγάλη Παρασκευή.

Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί, ο Επιτάφιος και η Λιτανεία του Αγίου Σπυρίδωνα, και η Πρώτη Ανάσταση σπέρνουν συγκίνηση και αγαλλίαση στον κόσμο.
Ιδιαίτερα η Πρώτη Ανάσταση με τους περίφημους «μπότηδες» αποτελεί ένα έθιμο τόσο παλιό, που δεν μπορεί να προσδιοριστεί η αφετηρία του.

Οι Κερκυραίοι παραδοσιακά δεν τρώνε μαγειρίτσα, αλλά τσιλίχουρδα, εντόσθια μαγειρεμένα με μπόλικα μπαχαρικά και λάδι και το Πάσχα δε σουβλίζουν αρνί, αλλά τρώνε σούπα αυγολέμονο, το κατ’ εξοχήν εορταστικό πιάτο της Επτανήσου. Επίσης, δε φτιάχνουν τσουρέκια αλλά φογάτσες και κολομπίνες. Η
χρήση των μπαχαρικών στην Επτανησιακή κουζίνα είναι διαδεδομένη καθώς οι Ενετοί, οι μεγαλύτεροι έμποροι της εποχής τους, διακινούσαν το εμπόριο των μπαχαρικών ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση.

Επίσης, σε ένα μέρος με τόση ιδιαίτερη γεωπολιτική θέση, το εμπόριο μετέφερε πληροφορία και γνώση από τα γύρω μέρη. Έτσι, η φογάτσα είναι ένα μυρωδάτο, γλυκό ψωμί που ως σήμερα απαντάται σε πάρα πολλούς φούρνους της περιοχής της Βενετίας και της Τεργέστης, όπως και η κολομπίνα είναι ένα πασίγνωστο ιταλικό γλυκό (Colomba di Pasqua, δηλαδή περιστέρι του Πάσχα) που η δημιουργία του αποδίδεται σε εργαστήριο του Μιλάνου του 19ου αιώνα για να εμπλουτιστεί το μενού του Πάσχα.

Το Κερκυραϊκό Πάσχα είτε στην πόλη, είτε στην εξοχή, αποτελεί μια μοναδική εμπειρία ζωής, μέσα σε χρώματα, αρώματα, μουσικές και κατάνυξη. Οι θρησκευτικές εκδηλώσεις της υπαίθρου κατά την Εβδομάδα της Διακαινησίμου έχουν ρίζες παλιές και παγιώνουν στον άνθρωπο το μήνυμα της Ανάστασης.

*Το κείμενο από τον οδηγό του Δήμου Κεντρικής Κέρκυρας για το Πάσχα