Ο Μπάιντεν λέει “ναι” στα F-16 για τον Ερντογάν, λίγο πριν την επίσκεψη Μητσοτάκη

Αμερικανοί βουλευτές, συμπεριλαμβανομένων υψηλόβαθμων Δημοκρατικών και στα δύο σώματα του Κογκρέσου, αντιτίθενται στην πώληση αεροσκαφών με τα ελληνοτουρκικά στο επίκεντρο.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν ζήτησε από το Κογκρέσο να εγκρίνει την πώληση προηγμένων όπλων και νέου εξοπλισμού για την αναβάθμιση του τουρκικού στόλου των μαχητικών F-16, όπως μεταδίδει δημοσίευμα της Wall Street Journal.

H Journal επικαλείται αμερικανούς αξιωματούχους, ενώ χαρακτηρίζει αυτή τη κίνηση ως μια απόπειρα αναθέρμανσης της σχέσης της Ουάσινγκτον με την Άγκυρα, ώστε οι δεσμοί να γίνουν “πιο στενοί”.

Η προτεινόμενη πώληση όπλων, υπογραμμίζει τη σημασία του ρόλου της Τουρκίας ως διαμεσολαβητής στις ειρηνευτικές συνομιλίες Ρωσίας – Ουκρανίας, και αποτελεί ακόμη σήμα αποκατάστασης των φθαρμένων σχέσεων ΗΠΑ και Τουρκίας, όπως αναφέρει ο αρθρογράφος, Jared Malsin. Η πιθανή συμφωνία θα περιλαμβάνει πυραύλους, ραντάρ και ηλεκτρονικά συστήματα για τα F-16 της Τουρκίας.

Η Τουρκία φιλοξένησε δύο γύρους συνομιλιών μεταξύ Κιέβου και Μόσχας, ενώ έχει προμηθεύσει με μαχητικά drones την Ουκρανία, απαγορεύοντας ακόμη τη διέλευση συγκεκριμένων ρωσικών πολεμικών πλοίων από τη Μαύρη Θάλασσα. Οι κινήσεις αυτές εκτιμήθηκαν ως θετικές από τις ΗΠΑ και γι’ αυτό προχωρούν σε αυτή την “επιβράβευση”.

Αν εγκριθεί η πρόταση, επόμενο βήμα είναι η πώληση 40 νέων F-16 στην Τουρκία, με τις αντιδράσεις βέβαια να μη λείπουν από μέρος του Κογκρέσου, λόγω των στενών σχέσεων που διατηρεί ο Ερντογάν και με τη Μόσχα.

Αμερικανοί και Τούρκοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν τη συμφωνία για τα F-16, αναφέροντας ότι θα μπορούσε να βοηθήσει στην αποκατάσταση της αμυντικής σχέσης Αμερικής-Τουρκίας, η οποία χάλασε αφού η Άγκυρα επέλεξε να αγοράσει ρωσικό σύστημα αεράμυνας το 2017. Το ζήτημα της πώλησης νέων αεροσκαφών και της αναβάθμισης των υπαρχόντων, αποτελεί πάγιο αίτημα του Ερντογάν προς τις ΗΠΑ.

Αντιδράσεις και κόστος

Η πώληση των πυραύλων AIM-9 Sidewinder, των πυραύλων AIM-120 Amraam, μαζί με ραντάρ και άλλο εξοπλισμό θα κόστιζε στην Τουρκία περισσότερα από 400 εκατομμύρια δολάρια, δήλωσε αξιωματούχος που γνωρίζει την πρόταση.

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ “δεν επιβεβαιώνει ούτε σχολιάζει δημοσίως τις προτεινόμενες πωλήσεις έως ότου κοινοποιηθούν επίσημα στο νομοθετικό Σώμα του Κογκρέσου”, απάντησε εκπρόσωπός του στη WSJ. Το τουρκικό υπουργείο Άμυνας απέφυγε και εκείνο από τη δική του μεριά, να απαντήσει.

Η διοίκηση Μπάιντεν προέβη στο παραπάνω αίτημα στέλνοντας ανεπίσημη ειδοποίηση σε ηγέτες-κλεδί (“key leaders”) και στα δύο σώματα του Κογκρέσου, Βουλή και Γερουσία. Εάν οι ηγέτες του Κογκρέσου δώσουν το πράσινο φως για την πώληση, τότε η διοίκηση Μπάιντεν θα πρέπει βάσει νόμου να στείλει εν συνεχεία επίσημη ειδοποίηση για τη συμφωνία.

Η αμερικανική κυβέρνηση αναμένεται να στείλει ξεχωριστό αίτημα στο Κογκρέσο αργότερα μέσα στο 2022, που θα περιλαμβάνει την πώληση νέων F-16 στην Τουρκία και μαζί τις αναβαθμίσεις για τα υπάρχοντα αεροσκάφη της γείτονος.

Τούρκοι και Αμερικανοί αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι η πώληση F-16 θα μπορούσε να βοηθήσει στην εκτόνωση της έντασης ανάμεσα στις δύο πλευρές και “να αποτρέψει τη Τουρκία” από το να πλησιάσει περαιτέρω τη Ρωσία και τη Κίνα.

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ενέκρινε την αγορά του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400 το 2017, προκαλώντας κυρώσεις από τις ΗΠΑ που οδήγησαν στην αποβολή της Άγκυρας από το προηγμένο πρόγραμμα μαχητικών F-35. Η τουρκική πλευρά κατέκρινε την αμερικανική στήριξη στους Κούρδους μαχητές στη βόρεια Συρία.

Εν μέσω οικονομικής κρίσης, η τουρκική πλευρά εκτιμά πως θα επωφεληθεί από τον ρόλο της στις διαπραγματεύσεις ανάμεσα σε Μόσχα και Κίεβο. Τούρκοι και Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν προχωρημένες συζητήσεις από την αρχή της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Ελληνοτουρκικό ενδιαφέρον

Ο κ. Ερντογάν έθεσε το θέμα της πώλησης των F-16 σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πρόεδρο Μπάιντεν τον Μάρτιο, όταν οι δυο τους συζήτησαν την κρίση στην Ουκρανία. Μέλη του Κογκρέσου από το λεγόμενο “Congressional Hellenic Caucus”, αντιτάχθηκαν στη συμφωνία με επιστολές προς τον υπουργό Εξωτερικών Antony Blinken πέρυσι, επικαλούμενοι τις αγορές ρωσικών όπλων της Άγκυρας και τη διαμάχη της Τουρκίας με την Ελλάδα για τα θαλάσσια σύνορα στη Μεσόγειο, όπως αναφέρει πάντα η WSJ.

Ο γερουσιαστής Bob Menendez, πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, έχει επικρίνει την έγκριση του κ. Ερντογάν για την αγορά των S-400 και τις αποφάσεις των τουρκικών δικαστηρίων για φυλακίσεις αντιπάλων του Προέδρου της Τουρκίας.

Ο γερουσιαστής Jim Risch, εξέχων στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων, ανέφερε πως “η Τουρκία είναι κρίσιμος σύμμαχος του ΝΑΤΟ και έτσι διατηρώ “ανοιχτό μυαλό” για να τους επιτρέψω να αγοράσουν τα F-16, αλλά θα πρέπει να είναι πειστικοί για τις προθέσεις τους”.

Μετά από μήνες σιωπής σχετικά με την πώληση των F-16, η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει αρχίσει να υποστηρίζει αθόρυβα τη συμφωνία, αναφέρει ακόμη η WSJ. Η πώληση υποστηρίζεται και από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ “στα πλαίσια της γενικότερης ενίσχυσης του ΝΑΤΟ”. Το “πράσινο φως” από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δόθηκε άλλωστε στις 7 Απριλίου, ανοίγοντας το δρόμο για τα περαιτέρω.

Ο νεοδιορισμένος πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Τουρκία, ο πρώην γερουσιαστής των ΗΠΑ Jeff Flake, έχει επίσης ταχθεί υπέρ της πώλησης.

Τα παραπάνω αναμένεται φυσικά να προβληματίσουν την ελληνική κυβέρνηση, καθώς έρχονται μόλις μερικές μέρες πριν το ταξίδι του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ. Σημειώνεται πως ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, θα μιλήσει στο Κογκρέσο στις 11.00 π.μ. της 17ης Μαίου.

Ο κ. Μητσοτάκης θα φθάσει μάλιστα στην Ουάσιγκτον με τη συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) κυρωμένη από τη Βουλή των Ελλήνων. Αίτημα της αξιωματικής αντιπολίτευσης και του κ. Τσίπρα, είναι στο ταξίδι του αυτό ο κ. Μητσοτάκης να απαιτήσει από τη κυβέρνηση Μπάιντεν να μη δοθούν F16 στην Τουρκία.

“Ανησυχώ γιατί βλέπω ότι η κυβέρνηση τα δίνει σχεδόν όλα στους συμμάχους μας, τους αμερικανούς, επ αόριστον τις βάσεις και όπλα στην Ουκρανία, την ίδια στιγμή που η Τουρκία το παίζει ουδέτερη, αναβαθμίζει τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και ετοιμάζεται να πάρει F16”, είχε δηλώσει ο κ. Τσίπρας σε συνέντευξή του στον ALPHA.

Η Τουρκία τον Οκτώβριο του 2021 υπέβαλε το αίτημά της στην Ουάσιγκτον για την αγορά 40 μαχητικών αεροσκαφών F-16 Block 70 και ζήτησε και την άδεια εκσυγχρονισμού άλλων 80 F-16 που διαθέτει στον στόλο της.

Η Άγκυρα είχε παραγγείλει περισσότερα από 100 αμερικανικά αεροσκάφη F-35 και συμμετείχε στο πρόγραμμα συμπαραγωγής, ωστόσο η Ουάσιγκτον την απομάκρυνε από αυτό μετά την εμμονή Ερντογάν να αποκτήσει και να ενεργοποιήσει τους S-400, παρά τις αντιρρήσεις της αμερικανικής πλευράς.