Η κυβερνητική υπονόμευση του θεσμού της τοπικής αυτοδιοίκησης

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση στις σύγχρονες κοινωνίες, μπορεί να αποτελέσει ένα θεσμό αμεσοδημοκρατίας, όπου ο πολίτης θα έχει τη δυνατότητα ελεύθερης έκφρασης αλλά και παρέμβασης στα κοινά μέσω της συμμετοχής του στις Δημοτικές Παρατάξεις. Με το τρόπο αυτό, κάθε δημότης θα νιώθει ενεργό κύτταρο σε μια τοπική κοινωνία αλλά και η διοίκηση θα ελέγχεται αρτιότερα για το έργο της.

Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. υπήρξε το πολιτικό κόμμα που από το 1981 έχει κάνει πράξη τις ιστορικότερες μεταρρυθμίσεις στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όπως η οικονομική αυτοδυναμία των Δήμων με την απόδοση σε αυτούς των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (Κ.Α.Π.) από τον τακτικό Κρατικό Προϋπολογισμό, η θεσμική αυτονομία τους με την κατάργηση του ελέγχου σκοπιμότητας των διοικητικών πράξεων αλλά και τολμηρές μεταρρυθμίσεις όπως τα Προγράμματα “Καποδίστριας” και “Καλλικράτης” που δημιούργησαν μια νέα αρχιτεκτονική στην Αυτοδιοίκηση με Δήμους εξοπλισμένους με νέες αρμοδιότητες και οικονομικούς πόρους.

Εντούτοις, τα τελευταία έτη οι νομοθετικές παρεμβάσεις της Κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας παραβιάζουν ευθέως τα δικαιώματα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι, καθώς και τις αρχές της ελεύθερης και ανόθευτης εκδήλωσης της λαϊκής θέλησης, ως έκφρασης της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας και της ισότητας των όρων του εκλογικού ανταγωνισμού.

Αρχικά, με τις διατάξεις Θεοδωρικάκου (Ν. 4623/2019 και 4625/2019), ένα σύνολο αποφασιστικών αρμοδιοτήτων των Δημοτικών Συμβουλίων μεταφέρθηκε κυρίως στις Οικονομικές Επιτροπές (και κατά δεύτερον στις Επιτροπές Ποιότητας Ζωής), ενώ στις επιτροπές αυτές οι δημοτικές αρχές απέκτησαν ισχυρή πλειοψηφία (60%), ακόμα και αν αποτελούσαν μειοψηφία στα δημοτικά συμβούλια βάσει των αποτελεσμάτων των εκλογών του Μαΐου του 2019.

Οι ανωτέρω διατάξεις προσφάτως μάλιστα κρίθηκαν ως Αντισυνταγματικές  σύμφωνα με το Γ’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας (με την υπ’ αριθμ. 760/2022 Απόφαση) και η υπόθεση παραπέμπεται στην Ολομέλεια του Ανώτατου Δικαστηρίου.

Στη συνέχεια, με τον Εκλογικό Νόμο Βορίδη (Ν. 4804/2021) τροποποιήθηκε το ποσοστό πλειοψηφίας που απαιτείται για την ανάδειξη του επιτυχόντος συνδυασμού στις εκλογές Δημάρχων και Δημοτικών Συμβουλίων, καθώς και στις εκλογές Περιφερειαρχών και Περιφερειακών Συμβουλίων στο 43% συν μία ψήφο του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων, αντί για 50% συν μία ψήφο. Ο πρώτος συνδυασμός εκλέγει τα 3/5 των εδρών του Δημοτικού ή Περιφερειακού συμβουλίου, ενώ για άνω του 60%, οι έδρες κάθε συνδυασμού κατανέμονται αναλογικά.

Στην ίδια κατεύθυνση, η φίμωση της Αντιπολίτευσης στα Δημοτικά Συμβούλια με τη προωθούμενη με το Άρθρο 42 του υπό διαβούλευση Νομοσχεδίου Βορίδη, σύμφωνα με το οποίο η Κυβέρνηση αφαιρεί το δικαίωμα που έχουν οι Δημοτικοί Σύμβουλοι Επικεφαλής Δημοτικών Παρατάξεων να θέτουν κατεπείγοντα θέματα προ ημερησίας διάταξης στις συνεδριάσεις των Δημοτικών Συμβουλίων. Το ανωτέρω δικαίωμα των αιρετών, η Κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. ρητώς είχε διασφαλίσει στο Άρθρο 67 παρ. 7 του Καλλικράτη (Ν. 3852/2010), το οποίο αυταρχικά επιδιώκει να καταργήσει η Κυβέρνηση.

Άμεση υπήρξε η αντίδραση της Γραμματέως της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑ.ΣΟ.Κ., Ευαγγελίας Λιακούλη, η οποία αναφέρει: “Η μεθόδευση της Ν.Δ. να επιβάλει δια Νόμου σιωπητήριο στις Δημοτικές Παρατάξεις, με την επίκληση μάλιστα λόγων «διατάραξης της εύρυθμης λειτουργίας του Δημοτικού Συμβουλίου», αποτελεί ακόμα μία ωμή παρέμβαση. Δεν μας εκπλήσσει. Από τον Αύγουστο του 2019 μέχρι σήμερα, οι Υπουργοί του κ. Μητσοτάκη επιδίδονται σε έναν ανηλεή πόλεμο εναντίον των Δημοτικών Συμβουλίων, κατά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, του μόνου θεσμού με άμεση λαϊκή νομιμοποίηση που αδυνατούν να χειραγωγήσουν και να καθυποτάξουν στις παλαιοκομματικές και πελατειακές τους ορέξεις”.

Είναι χρέος του συνόλου των αιρετών της Αυτοδιοίκησης, να υπερασπιστούν το θεσμικό τους ρόλο απέναντι στις ωμές παρεμβάσεις της Κυβέρνησης. Άλλωστε, η περίφημη «κυβερνησιμότητα» που πολλάκις επικαλέστηκε ο κ. Θεοδωρικάκος καταρρίπτεται πλέον και μέσα από δικαστικές Αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Το ΠΑ.ΣΟ.Κ., είναι δεδομένο ότι θα σταθεί αλληλέγγυο στους Δημάρχους και τους Δημοτικούς Συμβούλους που θα αντιταχθούν στον αντιδημοκρατικό κατήφορο της Κυβέρνησης Μητσοτάκη.