Οι Τραγουδιστάδες τση Ζάκυθος (ΤτΖ) έγιναν για μια ακόμη φορά, ενθουσιωδώς δεκτοί στην Κέρκυρα, όπως συμβαίνει σε κάθε εμφάνισή τους στην Ελλάδα και στις πολλές, ανά τον κόσμο, περιοδείες τους.
Τί το ιδιαίτερο όμως έχει αυτό το φωνητικό σχήμα, με ή χωρίς οργανική συνοδεία, που το έχει καταξιώσει στα 30 χρόνια ζωής του και απολαμβάνει τέτοιας αποδοχής, και αναγνώρισης;
Το ερώτημα τέθηκε ξανά με αφορμή τη συμμετοχή των ΤτΖ στις παράλληλες εκδηλώσεις του Συνεδρίου για την Επτανησιακή Μουσική, που οργάνωσε πρόσφατα η Χορωδία Κέρκυρας.
Η απάντηση δεν μπορεί παρά να ανιχνεύεται μέσα στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του σχήματος, που σε γενικές γραμμές είναι τα εξής:
• Είναι ολιγομελές τετράφωνο ανδρικό σύνολο που συνοδεύεται και από μαντολίνα και κιθάρα. (Στην Κέρκυρα ήταν συνολικά 12 άτομα, 10 φωνές, δύο κιθάρες, τρία μαντολίνα και μία μάντολα)
• Ερμηνεύει τα τραγούδια του προγράμματός του, χωρίς μουσικό κείμενο (παρτιτούρα). Συνεπώς, στίχοι και μελωδία είναι στη μνήμη των μελών του.
• Δεν διευθύνονται από μαέστρο αλλά αυτοσυντονίζονται, όπως συνέβαινε στα αυτοσχέδια φωνητικά σύνολα που συνόδευαν τα λαϊκά μας δρώμενα.
• Δεν στήνονται επί σκηνής παρατεταγμένοι σε σχηματισμούς, όπως έχει επιβάλλει το γερμανικό τυπικό, αλλά ως ομάδα τα μέλη της οποίας κινούνται, στέκονται δίπλα ή απέναντι ο ένας στον άλλον και αλληλοεπιδρούν. Και αυτό, μαθαίνω, δεν είναι καθόλου τυχαίο, αφού πρωταρχικός σκοπός τους δεν είναι το «φαίνεσθαι» αλλά η απόδοση μέσω της αρχής «βλέπω και ακούω καλά ο ένας τον άλλο» και «κουρδίζω».
• Το ρεπερτόριό τους ποικίλει. Περιλαμβάνει τραγούδια της τοπικής παράδοσης, συνθέσεις λόγιας μουσικής, επιλογές από μελοποιημένα ποιήματα μεγάλων της επτανησιακής ποίησης και μουσικής.
• Η ερμηνεία τους γίνεται άλλοτε αρέκια και άλλοτε με οργανική συνοδεία. Σπάνια αποδίδονται ως οργανικά, χωρίς φωνή.
• Τα τελευταία είκοσι χρόνια έχουν τολμήσει να «γράψουν παράδοση σήμερα», χωρίς να μένουν μόνο στη διάσωση και αναπαραγωγή του παρελθόντος.
• Οι Τραγουδιστάδες είναι ερασιτέχνες με ένα κοινό σημείο σύνδεσης, τις μουσικές γνώσεις και την πολύ μεγάλη εμπειρία. Και είναι εντυπωσιακό ότι προχθές, στην Πλακάδα τ’ Αγιού, δέκα φωνές (2 μπάσοι, 2 βαρύτονοι, 3 σιγόντοι και 3 πρίμοι) έφτιαξαν άκουσμα που αν δεν υπήρχε ορατότητα παρά μόνο ακοή, ορκιζόσουν ότι είναι 30!!!
• Οι φωνές τους αρμονικά συντονισμένες δεν είναι απλή εκφορά ήχων, συλλαβών, λέξεων, στίχων. Είναι γνήσια έκφραση της ψυχής του τόπου τους. Τραγουδούν όχι μόνο με τη φωνή τους αλλά και με την καρδιά τους.
Όλα τούτα, σε συνδυασμό με το ηχόχρωμα της ερμηνείας τους, τους κάνουν μοναδικούς στο ελλαδικό χώρο και γι’ αυτό αναγνωρίσιμους στο πρώτο άκουσμά τους, ακόμη και αν δεν τους βλέπει κανείς.
Γι’ αυτό κι όπου εμφανιστούν συγκινούν, συναρπάζουν, ενθουσιάζουν, ξεσηκώνουν…
Τούτη τη φορά, είδαμε στην Κέρκυρα κι ένα καινούργιο στοιχείο. Την εισαγωγή στη συναυλία τους με τα κοινά παλιά μουσικά όργανα των νησιών μας, τα ΤΑΜΠΟΥΡΛΟΝΙΑΚΑΡΑ. Ταμπούρλο και νιάκαρα (ανιάκαρα στη Ζάκυνθο) που μας έρχονται από την κοινή παράδοση αιώνων αλλά εδώ, σε μας, στο «νησί της μουσικής» είναι πλέον ξεχασμένη υπόθεση…
Και μια τελευταία παρατήρηση:
Στα 30 χρόνια πορεία τους, έχουν επιτύχει τη σταθερότητα, τη συνέπεια και την ομαδικότητα, ενώ στην ομάδα διακρίνονται τέσσερις γενιές, από 24 χρονών μέχρι 80 (!!!) και καταγράφεται εντυπωσιακά χαμηλός ο μέσος ηλικιακός όρος των Τραγουδιστάδων τση Ζάκυθος, στοιχείο που διασφαλίζει τη συνέχεια στο μέλλον.
Κλείνω με ένα μεγάλο από καρδιάς «ευχαριστώ» για την μοναδική εμπειρία που χαρίσανε σε όσους είχαμε την ευκαιρία να τους ακούσουμε, να τους απολαύσουμε.
Στέφανος στο Επίσκεψη Γκίκα, σε Πάρο, Αντίπαρο, Νάξο και Σύρο: “Ετσι ! Αφού καταφέραμε νά τά κάνουμε σκατά στήν Κέρκυρα, τώρα πάμε σε Πάρο, Αντίπαρο, Νάξο και Σύρο γιά νά…” Ιούλ 19, 11:51
