Πόσο περιβαλλοντικά επιβλαβές είναι το «κλικ» μας στο Διαδίκτυο

Στην σημερινή εποχή, η συνδεσιμότητα στο διαδίκτυο πλέον δεν είναι πολυτέλεια, αλλά αναγκαιότητα. Σχεδόν όλες οι δραστηριότητες πχ το εμπόριο, η εκπαίδευση, η πολιτική και η κοινωνικοποίηση βαίνουν προς μια μορφή ψηφιοποίησης και ψηφιακού μετασχηματισμού. Η πανδημία του κορονοϊού επιτάχυνε αυτή τη διαδικασία ψηφιοποίησης.

Οι προσπάθειες για τη συνολική ψηφιακή αναβάθμιση των υποδομών της χώρας μας διαρκούν εδώ και αρκετά χρόνια. Πλέον, το 2020 οκτώ στα δέκα νοικοκυριά έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο από την κατοικίας τους  (80,4%) και σε σύγκριση με το 2010 καταγράφεται αύξηση 73,3%, ενώ η χρήση του διαδικτύου είναι τακτική από τους όλους τους πολίτες. Η λειτουργία ιστοσελίδων, η υιοθέτηση ενός ψηφιακού μοντέλου για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, οι ψηφιακές υπηρεσίες που προσφέρον οι επιχειρήσεις αλλά και το κράτος στους πολίτες και γενικά η προσαρμογή στο διεθνές ψηφιακό περιβάλλον δημιουργούν ξεχωριστές προκλήσεις και σε περιβαλλοντικό επίπεδο.

Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της ψηφιακής μας δραστηριότητας δεν είναι τόσο αμελητέο όσο πιστεύουμε.

Η διαδικτυακή δραστηριότητα δεν είναι περιβαλλοντικά αζήμια, καθώς δημιουργεί εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Μάλιστα, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, το αποτύπωμα άνθρακα των συσκευών μας, της χρήσης του Διαδικτύου και των συστημάτων που τα υποστηρίζουν αντιπροσωπεύουν περίπου το 3,7% των παγκόσμιων εκπομπών θερμοκηπίου. Και αυτές οι εκπομπές προβλέπεται να διπλασιαστούν έως το 2025, και σίγουρα να πολλαπλασιαστούν στο μέλλον.

Αν αναζητήσω κάτι στο διαδίκτυο, επιβαρύνω το περιβάλλον;

Η είσοδος σε μια ιστοσελίδα αντιστοιχεί σε κατανάλωση 3,4 Wh (που ισοδυναμεί με εκπομπή 0,8 g CO2), η αναζήτηση κάποιου όρου σε μια μηχανή αναζήτησης (Google, Bing κτλ) μπορεί να παράγει από 0,2 έως και 10 g CO2 αναλόγως τα αποτελέσματα, ενώ η αποστολή ενός email κατά μέσο όρο μπορεί να παράγει 4g CO2. Αυτό σημαίνει πως ένας μέσος χρήστης του διαδικτύου που πραγματοποιεί κατά μέσο όρο 2,6 αναζητήσεις ανά ημέρα, μπορεί να εκπέμπει έως και 9,9 κιλά CO2 ετησίως.

Επιπλέον, τα κέντρα δεδομένων και οι διακομιστές που χρειάζονται για την υποστήριξη του Διαδικτύου και την αποθήκευση του προσβάσιμου ψηφιακού περιεχομένου, απαιτούν μεγάλα ποσά ενέργειας, και άρα δημιουργούν ένα μεγάλο μέρος του διαδικτυακού ανθρακικού αποτυπώματος.

Η χώρα μας, που φιλοδοξεί να γίνει ψηφιακός «κόμβος» τα επόμενα χρόνια, και να προσελκύσει την παρουσία τόσο ψηφιακών «γιγάντων» αλλά και ψηφιακών «νομάδων» στο χώρο της, θα πρέπει να αναπτύξει ένα σχεδιασμό, ώστε ο ψηφιακός μετασχηματισμός να συνυπολογίσει την περιβαλλοντική ζημία της αύξησης των εκπομπών ρύπων από την χρήση των διαδικτυακών πόρων. Έχοντας επίγνωση του τωρινού περιβαλλοντικού αποτυπώματος από την ψηφιακή δραστηριότητα, θα πρέπει να είμαστε σε θέση να εκτιμήσουμε τη διαφοροποίηση που θα επέλθει από τις μελλοντικές ψηφιακές επενδύσεις, προκειμένου αυτές να γίνουν με απόλυτα περιβαλλοντικούς όρους, δίνοντας παράλληλα κίνητρα στις εταιρείες ώστε να επιλέξουν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στις εγκαταστάσεις τους. Επιπλέον, σχετικά με τα δεδομένα του Δημοσίου, θα πρέπει να προσδιορισθεί το περιβαλλοντολογικό αποτύπωμα των κέντρων δεδομένων (data centers) του και να διερευνηθούν πιθανές λύσεις για τον περιορισμό της εκπομπής ρύπων.

Με εκθέσεις εκπομπών ρύπων από τις εταιρίες που παρέχουν υπηρεσίες διαδικτύου, όπου να περιγράφεται η ακριβής παραγωγή ρύπων από τις διαδικτυακές υπηρεσίες που παρέχουν είτε συνολικά είτε ανά δραστηριότητα, με κίνητρα στις εταιρείες-ιδιοκτήτες κέντρων δεδομένων, ώστε να επιλέξουν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στις εγκαταστάσεις τους, με τη δημιουργία ενημερωτικής καμπάνιας προς τους πολίτες, προκειμένου να μπορεί κάθε πολίτης ξεχωριστά να υιοθετήσει περισσότερο φιλικές προς το περιβάλλον διαδικτυακές συμπεριφορές, θα μπορέσουμε να αντιληφθούμε την έκταση του προβλήματος και να λάβουμε μέτρα για την καλύτερη διαχείριση της εκπομπής ρύπων από την χρήση του Διαδικτύου.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι προ των πυλών και θα πρέπει να συνυπολογιστεί η περιβαλλοντική ζημία της αύξησης των εκπομπών ρύπων από την χρήση των διαδικτυακών πόρων. Το περιβάλλον είναι υπόθεση όλων μας.