Επιτέλους, η ΝΔ να αναγνωρίσει στο ΚΕ.ΘΕ.Α το δικαίωμα του να υπάρχει!

Η ραγδαία εξάπλωση της χρήσης ουσιών και το πρόβλημα της κατάχρησης σκληρών ψυχοτρόπων ουσιών με κύριο εκπρόσωπο την ηρωίνη οδηγεί στην δημιουργία του πρώτου Κέντρου Αποτοξίνωσης στην Ελλάδα με διευθυντή του προγράμματος τον Φοίβο Ζαφειρίδη.

Ήταν Αύγουστος του 1983 όταν εγκαινιάστηκε ο πρώτος Συμβουλευτικός Σταθμός στα Εξάρχεια, ως πύλη εισόδου στο πρόγραμμα, το Κέντρο Σωματικής Αποτοξίνωσης στο Παιδοψυχιατρικό Νοσοκομείο Νταού Πεντέλης και τον Νοέμβρη του ίδιου έτους ξεκινά η πρώτη στην Ελλάδα Θεραπευτική Κοινότητα «Ιθάκη» στις εγκαταστάσεις της πρώην Παιδόπολης Σίνδου.

Τα προβλήματα πολλά αφ’ ενός μεν όσον αφορά στο προσωπικό με νέους ψυχιάτρους, κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους, που καταρτίστηκαν θεωρητικά σε εκπαιδευτικές συναντήσεις που οργανώθηκαν στην Ελλάδα, ενώ για την πρακτική τους άσκηση στάλθηκαν σε θεραπευτικές κοινότητες της Ολλανδίας, αφ’ ετέρου δε όσον αναφορά στους χρήστες που επιφυλακτικοί, χωρίς ένα κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο για τους εξαρτημένους, οι εναλλακτικές ήταν: φυλακή ή εγκλεισμός στο ψυχιατρείο.
Τον πρώτο καιρό υπήρχε ενθουσιασμός και αυτοθυσία από μέρους του προσωπικού. Πολλοί από μας μέναμε και οι ίδιοι – γράφει ο Φοίβος Ζαφειρίδης- μέσα στην Κοινότητα και συμμετείχαμε καθημερινά στο πρόγραμμά της. Αυτό ήταν πολύ σημαντικό γιατί το προσωπικό δίδασκε στα μέλη ένα νέο τρόπο ζωής χωρίς ναρκωτικά ή άλλα υποκατάστατα, για το πως να εμβαθύνουν τις ανθρώπινες σχέσεις και να καλλιεργούν μεταξύ τους τις κοινοτικές αξίες της αλληλοβοήθειας και του αλτρουισμού.

Η θεραπευτική κοινότητα προχωρά και αναπτύσσεται. Το προσωπικό εργάζεται νυχθημερόν χωρίς ωράριο έναντι πενιχρών αποδοχών. Παραιτείται οικειοθελώς από την αμοιβή των υπερωριών . Ανιδιοτέλεια, αμεσότητα, αλληλεγγύη, αυτοθυσία και αγάπη χαρακτηρίζουν τη στάση του!

Τα πρώτα αποτελέσματα ήρθαν δύο χρόνια μετά, όταν η «Ιθάκη» απέδωσε στην κοινωνία τους πρώτους αληθινά απεξαρτημένους χρήστες σκληρών ναρκωτικών.
Το 1987, μετά από τέσσερα χρόνια επιτυχούς λειτουργίας της Θεραπευτικής Κοινότητας «Ιθάκη» ο Φοίβος Ζαφειρίδης προτείνει στον τότε Υπουργό Υγείας αείμνηστο Γιώργο Γεννήματα, την ίδρυση ενός αυτοδιοίκητου νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου με στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη θεραπευτικών προγραμμάτων που εμπνέονται από τη φιλοσοφία της Θεραπευτικής Κοινότητας. Η καινοτομία ενός οργανισμού με Γενική Συνέλευση στην οποία συμμετέχουν οι χρήστες των υπηρεσιών του φορέα έγινε ενθουσιωδώς δεκτή από τον αείμνηστο Γιώργο Γεννηματά. Έτσι, το 1987 ιδρύθηκε με νόμο το ΚΕΘΕΑ.
Τα επόμενα χρόνια, είναι περίοδος μεγάλης δημιουργικής ανάπτυξης των κοινοτήτων στην Ελλάδα. Ιδρύονται οι Θεραπευτικές Κοινότητες «ΈΞΟΔΟΣ»,«ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ», «ΝΟΣΤΟΣ» και οι ανοιχτές Κοινότητες «ΣΤΡΟΦΗ» και «ΔΙΑΒΑΣΗ», που προβλέπονταν άλλωστε και στο αρχικό σχέδιο. Μέσα σε τέσσερα χρόνια το ΚΕ.Θ.Ε.Α. τετραπλασιάζει τις παρεχόμενες θέσεις και αναπτύσσει παράλληλες δραστηριότητες, όπως προγράμματα φυλακών, προγράμματα οικογενειακής θεραπείας, Ενημερωτικά Κέντρα σε όλη την Ελλάδα και την Κινητή Μονάδα Ενημέρωσης «ΠΗΓΑΣΟΣ».

Κυρίως, αρχίζουν να φαίνονται θετικά αποτελέσματα.
Με τα όποια προβλήματα, σήμερα το ΚΕ.ΘΕ.Α κατέχει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Θεραπευτικών Κοινοτήτων (ΕFTC) και τον πρώτο ελληνικό οργανισμό με ειδική συμβουλευτική σχέση σε θέματα ναρκωτικών στο Συμβούλιο του ΟΗΕ (ECOSOC), με περισσότερες από 100 μονάδες σε 26 πόλεις και 18 σωφρονιστικά καταστήματα για την υποστήριξη ενηλίκων, εφήβων, γονέων ανήλικων παιδιών, μεταναστών, φυλακισμένων, αποφυλακισμένων και αστέγων.

Το 2019 η κυβέρνηση της ΝΔ αντικαθιστά , με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, το εκλεγμένο και άμισθο Διοικητικό του Συμβούλιο με ένα κομματικά διορισμένο. Μετατρέπει το ΔΣ του ΚΕ.ΘΕ.Α από άμισθο σε έμμισθο, σφραγίζοντας τη μετάβαση από ένα αιρετό συμβούλιο εθελοντών σε ένα κομματικά ελεγχόμενο συμβούλιο το οποίο θα επιβαρύνει οικονομικά τον οργανισμό.
Συρρικνώνει θεραπευτικά και επιστημονικά το ΚΕ.ΘΕ.Α, μειώνοντας κατά το ένα τρίτο τις μονάδες πρώτης γραμμής μέσω συγχωνεύσεων ενώ ενισχύει τη γραφειοκρατία και τον συγκεντρωτισμό, διογκώνοντας τις κεντρικές και διοικητικές του υπηρεσίες.

Εξαφανίζει τις Θεραπευτικές Κοινότητες, και καταργεί τις επωνυμίες των προγραμμάτων απεξάρτησης που είναι η ταυτότητα του ΚΕ.ΘΕ.Α την ώρα που ο οργανισμός προεδρεύει στην Ευρωπαϊκή και αντιπροεδρεύει στην Παγκόσμια Ομοσπονδία Θεραπευτικών Κοινοτήτων.

Πρέπει επιτέλους η ΝΔ να σεβαστεί την προσφορά του ΚΕ.ΘΕ.Α και να μη προχωρήσει σε άλλες αυταρχικές παρεμβάσεις, με τη γνωστή λογική του «ελέγχου» του δήθεν επιτελικού κράτους. Η σημαντική και διαχρονική προσφορά του ΚΕ.ΘΕ.Α, το έχει αναδείξει ως πρότυπο θεραπευτικού οργανισμού. Το θεραπευτικό του μοντέλο και η δημοκρατική λειτουργία του δεν πρέπει να ανατραπούν ούτε και να υποβαθμιστεί ο ρόλος των εργαζομένων και των θεραπευτικών κοινοτήτων.
Πρέπει επιτέλους η ΝΔ να αναγνωρίσει στο ΚΕ.ΘΕ.Α το δικαίωμα του να υπάρχει!

ΥΓ: αφιερωμένο στον αδελφό μου Νίκο Μώρο ψυχίατρο, που εργάστηκε από την πρώτη ημέρα της ίδρυσης του στο Κέντρο Αποτοξίνωσης Νταού Πεντέλης και σε όλο το προσωπικό της εποχής εκείνης : τη Μαρία, τη Μάρθα, την Νανά, τον Μπάμπη και όλους εκείνους, που μαζί ξεκινήσαμε την προσπάθεια του πρώτου Κέντρου Αποτοξίνωσης στην Ελλάδα το 1983.