Ήταν ο Καποδίστριας ποπολάρος;

Πραγματικά πολλές φορές σκέφτομαι πολύ και προβληματίζομαι από το γεγονός της προσπάθειας «συρρίκνωσης» της προσωπικότητας ενός μεγάλου Κερκυραίου και Έλληνα, του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδος Ιωάννη Καποδίστρια. Πράγμα που συνέβαινε και στα χρόνια που ζούσε, αλλά ακόμα και σήμερα, 190 χρόνια μετά το θάνατο του. Λες και το DNA του ανθρώπου αυτού, ήταν τελικά ασύμβατο με το DNA της χώρας που κυβέρνησε και για χάρη της οποίας έδωσε και την τελευταία ικμάδα της περιουσίας του και την τελευταία ρανίδα του αίματος του.

Διάβασα σήμερα ένα άρθρο στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδος «Καθημερινή», την οποίαν ειλικρινώς σέβομαι για την σοβαρότητα της, του ιστορικού κ. Παναγιώτη Πασπαλιάρη, που τιτλοφορείται «Το παιδί της Σπηλιάς» και αναφέρεται στον Ιωάννη Καποδίστρια. Το link του άρθρου αυτού είναι το εξής:

https://www.kathimerini.gr/society/561270007/to-paidi-tis-spilias

Στο άρθρο αυτό ο συντάκτης του ισχυρίζεται ότι έχουμε, εν ολίγοις, μυθοποιησει τον Κυβερνήτη και αναφέρει ότι ποτέ δεν ήταν Κόμης, ότι κακως περηφανευόταν γι’ αυτό η οικογένεια του, ότι το όνομα του δεν ήταν «Καποδιστριας», αλλά «Καβουδηστρας» (επειδή με αυτό το όνομα ανεγραφη στην ληξιαρχική πράξη βάπτισης του), ότι είχε νονό απλό πολίτη (πράγμα που φαίνεται περίεργο για αριστοκρατική οικογένεια), ότι το Λιμπρο ντ’ όρο στο οποίο ήταν γραμμένη η οικογένεια, δεν αποτελούσε σοβαρό τίτλο ευγενείας, ότι έλαβε ο πατερας του τον τίτλο ευγενείας από τον Κάρολο Εμμανουηλ της Σαβο’ι’ας, μετά τον θάνατο του τελευταίου, ότι είναι πιθανόν ο τότε Ενετος προβλεπτής Widmann να πούλησε τον τίτλο στον πατέρα Καποδίστρια (υπόθεση…), ότι τα χρήματα εξαγοράς του τίτλου προήλθαν από τα ιχθυοτροφεία της Γομενη, μητέρας του Κυβερνήτη, από το Βουθρωτο (ξανά υπόθεση…), ότι ο Μετερνιχ τον θεωρούσε μεσαία τάξη, δηλαδή αστό και όχι αριστοκράτη, ότι ο Κυβερνήτης (έχοντας μάλιστα υπηρετήσει την πεφωτισμένη μοναρχία στη Ρωσία!) μιλούσε στον Μετερνιχ για την δήθεν αληθινή κοινωνική τάξη του (δηλαδή τάχα την αστική τάξη) που σκοπό είχε να καταργήσει τις περούκες (τους ευγενείς), και το αποκορύφωμα: επειδή είπε σε έναν διάλογο του στον οπλαρχηγό Διονύσιο Ευμορφόπουλο (προφανέστατα καθ’ υπερβολήν, όπως λέμε πχ «Δε θα κοροϊδέψεις εσύ εμένα»): «Εσύ είσαι Θιακός (Ιθακήσιος), κι εγώ παιδί της Σπηλιάς» (η περιοχή του παλαιού λιμανιού της Κέρκυρας), ότι σύχναζε στη Σπηλιά επειδή εκεί ξεφόρτωνε τα ψάρια από τα ιχθυοτροφεία της μητέρας του (ξανά πάλι υπόθεση…).

Δεν είμαι ιστορικός και δεν θέλω να κάνω υποδείξεις σε κανένα. Όμως θα ήθελα να θέσω τα εξής ερωτήματα και οποίος θέλει ας καταλάβει:

Α/ Οι αναγραμματισμοί στα ονόματα των ευγενών στην Επτάνησο δεν ήταν συνήθεις εκείνη την εποχή; Φαντάζομαι είναι γνωστό ότι και ο «Σολωμος» σε δημόσια και ιδιωτικά έγγραφα πολλές φορές αναγράφεται ως «Σαλομος». Αυτό σημαίνει ότι και δίκη του οικογένεια προέλευσης δεν ήταν αυτή που ήταν;

Β/ Από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (ΓΑΚ) προκύπτει ότι ο Αντωνομαριας Καποδιστριας (πατέρας του Κυβερνήτη) είχε πολλάκις φυλακιστεί από τους Δημοκρατικούς Γάλλους. Γιατί να το κάνουν οι αστοί – επαναστάτες Γάλλοι, αν ήταν και αυτός αστός;

Γ/ Επίσης από τα ΓΑΚ προκύπτει ότι η οικογένεια Καποδίστρια είχε τεράστια ακίνητη περιουσία στην Κέρκυρα ήδη πολύ πριν το 1796. Πως οι «αστοί» είχαν τέτοια περιουσία; Και τι χρειαν είχαν αλήθεια των ιχθυοτροφείων της μητέρας Γονεμη; Και αλήθεια γιατί ο Καποδίστριας με τέτοια ακίνητη περιουσία να πηγαίνει στην Σπηλιά ως «Σπηλιωτης» (ορος που Κερκυραϊστι σημαίνει τον πολύ λαϊκό τύπο) να περιμένει να ξεφορτώσει τα ψάρια της μητέρας του;

Δ/ Οι Καποδιστριες συμμετείχαν ως Κόμητες στο «Αριστοκρατικό πολίτευμα» των Επτανήσων των ετών 1801-1807. Πως αλήθεια θα τους έβαζαν οι «Περουκονοι» (αριστοκράτες) ως ισότιμους στην Κυβέρνηση αυτή, αν όντως είχαν γίνει Κόμητες μόλις το 1796;

Ε/ Μήπως το 1796 έγινε επαναβεβαίωση του τίτλου τους από το τότε καθεστώς και όχι δημιουργία του τίτλου, όπως πχ ξανά συνέβη το 1840 (ορατέ ΓΑΚ) επί Αγγλοκρατιας, έτος κατά το οποίο επαναβεβαιώθηκαν οι τίτλοι όλων των αριστοκρατικών οικογενειών της Κέρκυρας (όπως και των Θεοτόκη, Βούλγαρη, Ιουστινιάνη, Χαλικιόπουλου, Σολωμού κλπ);

ΣΤ/ Μήπως λοιπόν, μετά ταύτα, η γνήσια ιστορική έρευνα θα έπρεπε να στηρίζεται σε πρωτογενείς πηγές και όχι σε δευτερογενείς (πχ βιογραφίες), όπως κάνει το άρθρο της «Καθημερινής»;

Ο Ιωάννης Καποδίστριας υπήρξε μια μοναδική και φωτισμένη προσωπικότητα. Είναι πραγματικά κρίμα που τον δολοφόνησαν πρόωρα και δεν πρόλαβε να υλοποιήσει το όραμα που είχε γι’ αυτόν τον τόπο. Κατά κοινή ομολογία, η Ελλάδα σήμερα θα ήταν μια καλύτερη Χώρα, αν ο Καποδίστριας είχε ολοκληρώσει το έργο της διακυβέρνησης του.

Τιμώ και σέβομαι την αστική τάξη. Είναι η δημιουργός όλων των μεγάλων Επαναστάσεων και των σύγχρονων Κρατών του δυτικού κόσμου. Όμως πρέπει να αποδώσουμε στον καθένα αυτό που του ανήκει και όχι κάτι διαφορετικό. Και πρέπει να καταλάβουμε κάτι. Με το να «συρρικνώνουμε» κάτι μεγάλο, δεν σημαίνει ότι μεγαλώνουμε εμείς.

*** Μέρος του άρθρου αυτού στηρίχτηκε σε πολύτιμες πληροφορίες που είχε την καλοσύνη να μου παρέχει ο αξιότιμος Καθηγητης του Ιονίου Πανεπιστημίου κ. Κωνσταντίνος Καρδαμης, μελετητής της σύγχρονης Ελληνικής ιστορίας, τον όποιον και ευχαριστώ δημόσια.