Πέθανε η Κική Δημουλά

Συγκίνηση έχει προκαλέσει στο πανελλήνιο ο θάνατος της σπουδαίας Ελληνίδας ποιήτριας και πεζογράφου, Κικής Δημουλά, η οποία έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 89 ετών.

Το απόγευμα του Σαββάτου έφυγε από τη ζωή η κορυφαία Ελληνίδα ποιήτρια, Κική Δημουλά, σε ηλικία 89 ετών.

Η σπουδαία ποιήτρια εισήχθη σε ιδιωτικό νοσοκομείο στις 2 Φεβρουαρίου με χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια και στις 12 Φεβρουαρίου, λόγω της σοβαρότητας της κατάστασης μεταφέρθηκε στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.

Η σπουδαία ποιήτρια, ακαδημαϊκός και πολυβραβευμένη Κική Δημουλά, ήταν γνωστή και ιδιαίτερη αγαπητή για την αναγνωρισιμότητα της ποίησης της που άνθισε στο έδαφος της καθημερινότητας, της γυναίκας, της συναισθηματικής απώλειας, της ματαίωσης.

Ήταν Ελληνίδα ποιήτρια και τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών στην έδρα της ποίησης. Το πατρικό της όνομα ήταν Βασιλική Ράδου. Γεννήθηκε και κατοικούσε στην Αθήνα. Τιμήθηκε το 1972 με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή Το λίγο του κόσμου, το 1989 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή Χαίρε ποτέ και το 1995 με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για τη συλλογή Η εφηβεία της λήθης. Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά, στα Γαλλικά, στα Ισπανικά, στα Ιταλικά, στα Πολωνικά, στα Βουλγαρικά, στα Γερμανικά και στα Σουηδικά.

Σε μία ομιλία της για την ποίηση η Δημουλά όρισε ως εξής το ποίημα: «Βαδίζεις σε μιαν έρημο. Ακούς ένα πουλί να κελαηδάει. Όσο κι αν είναι απίθανο να εκκρεμεί ένα πουλί μέσα στην έρημο, ωστόσο εσύ είσαι υποχρεωμένος να του φτιάξεις ένα δέντρο. Αυτό είναι το ποίημα».

Πράγματι η ποίηση της Δημουλά ανθεί πάνω στο άνυδρο έδαφος της στέρησης, της απώλειας, της συναισθηματικής ματαίωσης και, προκειμένου για τα μετά από τη συλλογή Χαίρε ποτέ ποιήματά της, πάνω στο έδαφος της απουσίας του αγαπημένου προσώπου. Αυτή τη στέρηση κι αυτή την απουσία αναπληρώνει επιτυγχάνοντας μέσα στο χώρο της ποίησης την επικοινωνία με ένα εσύ, με τον άλλον που λείπει, επικοινωνία που η πραγματικότητα αρνείται. Και από αυτή την άποψη η ποίηση της Δημουλά, όσο πικρά συναισθηματικά φορτία κι αν κουβαλά, στην ουσία επιτυγχάνει την κάθαρση και τη λύτρωση.

Μέσα στον ποιητικό της χώρο, κατοικεί η ίδια περιστοιχισμένη από τα άψυχα αντικείμενα και από τις αφηρημένες έννοιες. Στις τελευταίες, δίνει υπόσταση υποκειμένων, επιτρέποντάς τους έτσι να κινούνται, να αισθάνονται, να πάσχουν και γενικώς να συμπεριφέρονται ως δρώντα πρόσωπα. Υπάρχει, δηλαδή, κατά κανόνα μία ακινησία του ποιητικού εγώ, του μόνο έμψυχου εγκάτοικου του ποιητικού της κόσμου, και αντιστοίχως μία αέναη κινητικότητα του αφηρημένου. Πρόκειται για ένα από τα πιο ευδιάκριτα χαρακτηριστικά της ιδιότυπης ποιητικής φωνής της.

«Ένας αυτοσχέδιος άνθρωπος είμαι, ο εαυτός μου με ανάγκασε να είμαι» είχε πει κατά την αναγόρευση της το 2015 σε επίτιμο διδάκτορα του ΑΠΘ. Μιλώντας εκείνη την βραδιά με θέμα την «Πλάνη» είχε ομολογήσει ότι οφείλει σε αυτή την έννοια επειδή «είναι αυτή που κατατρόπωσε το τελεσίδικο ρήμα “Αποκλείεται”, αυτή που μετατρέπει τις δύσμορφες καταστάσεις σε καλλίμορφες, αυτή που ανατρέπει τη θνητότητα όσων αγαπήσαμε».

Τα έργα της Κικής Δημουλά

Ποιητικές συλλογές

Ποιήματα, 1952 (αποκηρυγμένα)
Έρεβος, 1956, εκδόσεις «Στιγμή», Αθήνα 1990
Ερήμην, εκδ. Δίφρος, Αθήνα 1958. Εκδ. «Στιγμή», 1990.
Επί τα ίχνη, εκδ. «Φέξης» Αθήνα 1963. Εκδ. «Στιγμή», 1989.
Το λίγο του κόσμου, εκδ. «Νεφέλη», Αθήνα 1971, 1983. Εκδ. «Στιγμή», 1990.
Το τελευταίο σώμα μου, εκδ, «Κείμενα», Αθήνα 1981. Εκδ. «Στιγμή», 1989.
Χαίρε ποτέ, «Στιγμή», 1988
Η εφηβεία της λήθης, «Στιγμή», 1994
Ποιήματα, εκδόσεις «Ίκαρος», Αθήνα 1998 (Συγκεντρωτκή έκδοση· περιλαμβάνονται όλες οι προηγούμενες συλλογές εκτός από τα Ποιήματα.)
Ενός λεπτού μαζί, «Ίκαρος», 1998
Ήχος απομακρύνσεων, «Ίκαρος», 2001
Χλόη θερμοκηπίου, «Ίκαρος», 2005
Συνάντηση, Γιάννης Ψυχοπαίδης, Κική Δημουλά, «Ίκαρος», 2007 (ανθολογία με εβδομήντα τρία ζωγραφικά έργα του Γιάννη Ψυχοπαίδη)
Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως, «Ίκαρος», 2007
Τα εύρετρα, «Ίκαρος», 2010
Δημόσιος καιρός, «Ίκαρος», 2014
Άνω τελεία, «Ίκαρος», 2016

Πεζά

Ο φιλοπαίγμων μύθος, εκδ. «Ίκαρος», Αθήνα 2004 (Η ομιλία που εκφώνησε η Κική Δημουλά στην Ακαδημία Αθηνών κατά την τελετή υποδοχής της.)
Εκτός σχεδίου, «Ίκαρος», 2005 (επιλογή πεζών κειμένων)
Έρανος σκέψεων, «Ίκαρος», 2009 (η ομιλία της Κικής Δημουλά στην Αρχαιολογική Εταιρεία στις 26 Ιανουαρίου 2009)