Πανελλήνιες 2020: Θα συνεξετάζονται Έκθεση και Λογοτεχνία – Δείτε πώς θα αξιολογούνται

Στο μάθημα των Νέων Ελληνικών (Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία) οι μαθητές και οι μαθήτριες θα αξιολογούνται σε ενιαία τρίωρη εξέταση στην κατανόηση και παραγωγή λόγου.

Δίνονται στις μαθήτριες και τους μαθητές δύο ή τρία μη διδαγμένα κείμενα, συνολικής έκτασης έως τρεις σελίδες, σε ολοκληρωμένη ή αποσπασματική μορφή (ποίημα, διήγημα, μυθιστόρημα ή θεατρικό έργο, δημοσιογραφικό άρθρο, συνέντευξη, κριτική, δοκίμιο, επιστημονικό κείμενο, αφίσα με λεζάντα, πληροφοριακό κείμενο με εικόνες, σκίτσα, πίνακες ή διαγράμματα κ.ά.), διαφορετικά μεταξύ τους ως προς το κειμενικό είδος, ώστε να αποτιμάται η αναγνωστική ικανότητα των μαθητών και μαθητριών σε ποικιλία κειμενικών ειδών. Τα κείμενα αυτά μπορούν να συνοδεύονται από σύντομο εισαγωγικό σημείωμα χωρίς ερμηνευτικά σχόλια.

Για τα κείμενα αυτά τίθενται τέσσερα συνολικά θέματα μέσω των οποίων αποτιμάται η ικανότητα των μαθητών/τριών να κατανοούν το περιεχόμενο των κειμένων, να ερμηνεύουν και να αξιολογούν στάσεις, αξίες, ιδέες κ.ά. βασιζόμενοι/ες σε στοιχεία των κειμένων, καθώς επίσης να παράγουν ερμηνευτικό και κριτικό λόγο.

Τα θέματα αυτά προτείνεται να είναι διαβαθμισμένης δυσκολίας και να τίθενται περιορισμοί στην έκταση των απαντήσεων (όπου χρειάζεται).

Το νοηματικό περιεχόμενο των μη λογοτεχνικών κειμένων πρέπει να είναι συναφές με κάποιον ή κάποιους από τους θεματικούς άξονες που προσδιορίζονται στο Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας.

Τα κείμενα συνοδεύονται από τα εξής θέματα:

Το πρώτο θέμα σχετίζεται με τη συνοπτική νοηματική απόδοση από τους μαθητές και τις μαθήτριες μέρους ενός από τα κείμενα ή τη συνοπτική απόδοση των απόψεων που διατυπώνονται σε ένα κείμενο για κάποιο ζήτημα ή τη συνοπτική απόδοση της ιστορίας που αφηγείται το λογοτεχνικό κείμενο.

Το πρώτο θέμα βαθμολογείται με 10 μονάδες.

Το δεύτερο θέμα αναλύεται σε τρία ερωτήματα, διαφορετικά μεταξύ τους, με δυνατότητα κάποιο/κάποια από αυτά να είναι κλειστού τύπου και με ενδεχόμενη αιτιολόγηση της απάντησης. Ένα από αυτά μπορεί να διαιρείται σε δύο υποερωτήματα.

Τα ερωτήματα σχετίζονται με:

α) την αξιοποίηση του πλαισίου των κειμένων (κοινωνικό, ιστορικό, πολιτιστικό, χώρος και χρόνος), στην κατανόηση των λόγων και των ενεργειών των υποκειμένων (ατομικών και συλλογικών), που αναφέρονται στα κείμενα, και των σχέσεων μεταξύ τους,

β) τον εντοπισμό και την ερμηνευτική προσέγγιση σκοπών, στάσεων, βασικών θέσεων και προθέσεων του συντάκτη / συντακτών των κειμένων, καθώς και την τεκμηρίωση της βασικής ιδέας του συντάκτη του κειμένου,

γ) την αξιολόγηση της συνάφειας ή αποδεικτικής αξίας ιδεών, επιχειρημάτων, τίτλων, υπότιτλων, εικόνων κ.ά. με μια θέση, άποψη ή ζήτημα που θέτει το κείμενο,

δ) τον εντοπισμό και τη συσχέτιση συγκεκριμένων κειμενικών δεικτών που οργανώνουν το κείμενο ως σημασιοδοτημένη κατασκευή. Δηλαδή, να εντοπίζουν μέσα στο κείμενο δείκτες (π.χ. λεξιλόγιο, ρηματικά πρόσωπα, στίξη, εκφραστικά μέσα, τρόποι σύνταξης, τεχνικές αφήγησης κ.ά.) και να αναγνωρίζουν τη δομική λειτουργία τους ως προς το νόημα του κειμένου.

ε) την αναγνώριση και την ερμηνευτική προσέγγιση του τρόπου σύνδεσης και οργάνωσης ιδεών, προτάσεων, παραγράφων ή διαφόρων σημειωτικών τρόπων σε ένα κείμενο, αφού λάβουν οι μαθητές και οι μαθήτριες υπόψη το επικοινωνιακό πλαίσιο και τα κοινωνικά συμφραζόμενα,

στ) την ανάλυση κάποιων από τους χαρακτήρες με βάση τα δεδομένα των λογοτεχνικών κειμένων (ονοματοδοσία, περιγραφή ή και σχόλια του αφηγητή, δράση και λόγια τους, σχέσεις που αναπτύσσουν με άλλους χαρακτήρες, αλλά και το πώς αυτοί τους βλέπουν), και τον εντοπισμό χαρακτηριστικών τους στοιχείων που φωτίζουν/ ερμηνεύουν τη δράση τους.

Το δεύτερο θέμα βαθμολογείται με 45 μονάδες, που επιμερίζονται ισοδύναμα σε κάθε ερώτημα (3Χ15).

Ενώ το κάθε υποερώτημα βαθμολογείται ανάλογα με τη βαρύτητά του.

Το τρίτο θέμα σχετίζεται με: α) τη σύγκριση των κειμένων ως προς τις θέσεις, τον τρόπο πραγμάτευσης του θέματος, την πειστικότητα, την αποτελεσματική μετάδοση του νοήματος κ.ά. ή

β) στην περίπτωση του λογοτεχνικού κειμένου, μπορεί να τεθεί ερώτημα που σχετίζεται με την παραγωγή ερμηνευτικού σχολίου, με το οποίο επιδιώκεται οι μαθητές και οι μαθήτριες να τοποθετούνται σε κρίσιμα θέματα/ερωτήματα που πραγματεύεται το λογοτεχνικό κείμενο, μέσα από την συνδυαστική αξιοποίηση κειμενικών στοιχείων και μορφικών επιλογών. Η προβλεπόμενη έκταση της απάντησης μπορεί να κυμαίνεται από 100 έως 200 λέξεις.

Το τρίτο θέμα βαθμολογείται με 15 μονάδες.

Στα παραπάνω θέματα χρειάζεται να είναι σαφής και προσεκτική η διατύπωση των ερωτημάτων, ώστε να αποφεύγονται επικαλύψεις στις απαντήσεις των μαθητριών και των μαθητών.

Το τέταρτο θέμα αφορά την γραπτή παραγωγή κριτικού λόγου, 300 έως 400 λέξεις (ανάλογα με τη βαρύτητα του θέματος), το οποίο ανταποκρίνεται σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο (σκοπό, πομπό, αποδέκτες, κειμενικό είδος) και ζητεί από τους μαθητές/τριες την ανάπτυξη τεκμηριωμένης προσωπικής γνώμης, τη συμφωνία ή τη διαφωνία τους με προβλήματα, θέσεις, στάσεις, στερεότυπα, προκαταλήψεις κ.ά. που θέτει το κείμενο/θέτουν τα κείμενα αναφοράς.

Το τέταρτο θέμα βαθμολογείται με 30 μονάδες.