Το δρόμο τον ξέρουμε! Το ιστορικό πρόσωπο στην πινακίδα του;

Διαβάστε ποιοι ήταν ο Ανδρέας Μουστοξύδης και ο Ανδρόνικος Νούντσιος, το όνομα των οποίων βρίσκονται σε πινακίδες κεντρικών οδών της Κέρκυρας.

Δύο από τις οδούς του κέντρου της Κέρκυρας έχουν πάρει το όνομά τους από δύο σπουδαίους ανθρώπους που έχουν γράψει τη δική τους ιστορία στο νησί των Φαιάκων
και την Ελλάδα, γενικότερα… Ο λόγος για τον Ανδρέα Μουστοξύδη (η οδός με το όνομά
του είναι το γνωστό σε όλους “Πλατύ Καντούνι) και τον Ανδρόνικο Νούντσιο (οδός Νίκανδρου, βρίσκεται μεταξύ Πόρτας Ρεμούντας και Πλατείας Δημαρχείου).

ΟΔΟΣ ΜΟΥΣΤΟΞΥΔΗ (LARGA Η ΠΛΑΤΥ ΚΑΝΤΟΥΝΙ)

Η οδός πήρε το όνομα από τον Ανδρέα Μουστοξύδη, ο οποίος γεννήθηκε στην Κέρκυρα, (6 Ιανουαρίου 1785) και σε ηλικία 15 ετών ταξίδεψε για την Ιταλία. Εκεί σπούδασε, έγινε νομοδιδάκτορας, ήταν μέλος της αρχαιολογικής εταιρίας στην Φλωρεντία.
Με την επιστροφή του στην Κέρκυρα, άρχισε να διδάσκει φιλολογία, ιταλικά και λατινικά στην σχολή Τενέδου. Από την Γερουσία της Επτανήσου έλαβε τον τίτλο “Ιστοριογράφος των
Ιονίων Νήσων”.
Το 1808 έγινε μέλος της Ιονίου Ακαδημίας. Το ίδιο χρονικό διάστημα αρθρογραφεί κατά της Αγγλικής κυριαρχίας των Επτανήσων. Το 1812 εκλέχτηκε από τον επιστημονικό κόσμο της
Ευρώπης ως μέλος των ακαδημιών και ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
Στη συνέχεια, μετά τη Γαλλική κατοχή της Κέρκυρας κατέφυγε στην Ιταλία όπου έμεινε για πολλά χρόνια στην Βενετία και το Μιλάνο. Έχοντας σαν στόχο πάντα τη συγγραφή της Ιστορίας της Κέρκυρας, προσπαθεί να συλλέξει μέσα από ιστορικές πηγές και μελέτες -σε διάφορες πόλεις της Ελβετίας και της Γερμανίας – πληροφορίες.
Στη Ζυρίχη γνωρίστηκε με τον Ιωάννη Καποδίστρια που συνδέθηκαν με μακρόχρονη και στενή φιλία. Λίγο πριν ξεσπάσει η Ελληνική Επανάσταση διορίστηκε γραμματέας της Ρωσικής
Πρεσβείας στο Τορίνο.
Όταν εξερράγη η Ελληνική Επανάσταση ο Μουστοξύδης την εξύμνησε μέσα σε Ιταλικούς στίχους προσπαθώντας να προσελκύσει Φιλέλληνες, ενώ παράλληλα με γράμματα και άρθρα,
προπαγάνδιζε τα κατορθώματα των Ελλήνων.
Όταν ανέλαβε ο Καποδίστριας Κυβερνήτης τον κάλεσε και του έδωσε την διεύθυνση ενός πολυδύναμου οικήματος που έχτισε στην Αίγινα (σήμερα γνωστό ως Καποδιστριακό ορφανοτροφείο). Στην αυλή του ο Κυβερνήτης συγκέντρωσε διάφορες αρχαιότητες φτιάχνοντας έτσι το πρώτο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της χώρας.
Ο Μουστοξύδης ήταν τότε ένας από τους λίγους Έλληνες που γνώριζε ιστορία και ίσως ο μόνος που ήξερε από αρχαιολογία.
Ήταν αυτός που έβαλε τον Κυβερνήτη να υπογράψει διάταγμα με το οποίο απαγορευόταν η πώληση και η εξαγωγή αρχαιοτήτων, καθώς και κάθε ανασκαφή σε Ελληνικό έδαφος που δεν
είχε κρατική άδεια.
Ο Μουστοξύδης δεν ενδιαφερόταν για ανασκαφές. Στα γραπτά του λέει ότι το χώμα της πατρίδας θα φυλάξει τις αρχαιότητες στους κόλπους του μέχρι να περάσουν οι εποχές της φτώχειας και τότε αυτοί οι θησαυροί του παρελθόντος μας, θα αποκαλυφθούν στις επόμενες γενιές. Προσπάθησε όμως να προφυλάξει όσα ήταν ήδη πεταμένα εδώ και εκεί ή έστεκαν
ρημαγμένα. Έβαλε τους Κρατικούς υπαλλήλους και τους δασκάλους να καταγράψουν και να περιγράψουν όσες αρχαιότητες υπήρχαν στην περιοχή τους και ας μην ήξεραν περί τίνος
επρόκειτο. Αρκούσε να καταγραφούν ως κρατική περιουσία, να μπλοκαριστούν τα λιμάνια για να μη φεύγουν έξω κομμάτια μαρμάρων, ανάγλυφες επιγραφές και αγάλματα. Επίσης ήταν
σημαντικό να απαγορευτεί στους ντόπιους να ξηλώνουν περικαλλείς ναούς για να χρησιμοποιήσουν τα μάρμαρα ή τους κίονες ως οικοδομικά υλικά.
Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια ο Ανδρέας Μουστοξύδης έφυγε από την Ελλάδα απογοητευμένος, καθώς οι πολιτικοί αντίπαλοι του Κυβερνήτη τον κατηγόρησαν ως κλέφτη και καταχραστή. Βέβαια απέδειξε στο δικαστήριο την αθωότητα του. Μετά γύρισε στην Κέρκυρα όπου έγινε αντιπρόσωπος και αμέσως Γερουσιαστής του τετάρτου Κοινοβουλίου και
αργότερα αρχηγός της Αντιπολίτευσης. Το 1849, στις πρώτες ελεύθερες εκλογές ο λαός ψήφισε τον Μουστοξύδη αντιπρόσωπο και η Βουλή ομόφωνα πρόεδρο, θέση την οποία όμως
ο Μουστοξύδης αρνήθηκε. Πέθανε στις 17 Ιουλίου 1860 στην Κέρκυρα.

ΟΔΟΣ ΝΙΚΑΝΔΡΟΥ

Πολλοί είναι αυτοί που καθημερινά περάνε το στενό δρόμο που οδηγεί από την Πόρτα  Ρεμούντα προς την Καποδιστρίου και την Πάνω Πλατεία. Στο βιβλίο του “η Ιστορία της Κέρκυρας μέσα από τους δρόμους και τα Καντούνια της” ο Γιάννης Τσανταρίδης αναφέρετε για την Πινακίδα που φέρει το όνομα Νίκανδρος. Πρόκειται για ένα καντούνι αφιερωμένο στον λόγιο Ανδρόνικο Νούκιο, ανάμεσα από την Πλατεία Δημαρχείου και το Πλατύ Καντούνι. Έζησε τον 16ο αιώνα, την ίδια εποχή με τον άλλο Κερκυραίο ουμανιστή, Αντώνιο Έπαρχο. Ήταν μαζί στην Βενετία, μάλιστα μεταξύ τους υπήρχαν συγγενικοί δεσμοί. Αργότερα επέστρεψαν στην Κέρκυρα. Τα ονόματα και των δύο επιφανών Κερκυραίων υπάρχουν
στα παράλληλα Καντούνια της Κέρκυρας. Για τον Έπαρχο έχουμε πολλές πληροφορίες, που
τις οφείλουμε στην Κερκυραία ιστορικό Έλλη Γιοτοπούλου Σισιλιάνου, ενώ για τον λόγιο,
συγγραφέα, κωδικογράφο και προμηθευτή χειρογράφων Νίκανδρο δεν υπήρξε τουλάχιστον μέχρι τώρα από Έλληνα ιστορικό κάποια μελέτη (εκτός αν υπάρχει κάποια ανέκδοτη διδακτορική εργασία).
Το πραγματικό όνομα ήταν Ανδρόνικος Νούντσιος, αλλά στα γραπτά του χρησιμοποιεί το Νίκανδρος Νούκιος. Από τα σωζόμενα έργα του, μεταξύ άλλων έχουμε την μετάφραση, των
“Μύθων του Αισώπου” και τις “Αποδημίες”. Μέσα από άρθρο της Σοφίας Μωραΐτη, με τίτλο “Ο Νίκανδρος Νούκιος και οι Σεφερικές προσδοκίες” μαθαίνουμε ότι ο Σεφέρης μίλησε για τον
Κερκυραίο λόγιο στο BBC τον Απρίλιο του 1952. Ο Ανδρέας Μουστοξύδης μας άφησε μια πρώτη ανάλυση του έργου και την μετάφραση ενός κομματιού των Αποδημιών. Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Πανδώρα, στα Ελληνικά και σε Γαλλική μετάφραση σε περιοδικό που έβγαινε στην Αθήνα “Le Spectateur d’Orient” το 1856. Ο γιος του ο Μιχάλης Mουστοξύδης το 1865 μετάφρασε το κεφάλαιο των “Αποδημιών” που αφορά την καταστροφή της Κέρκυρας από τους Οθωμανούς το 1537. Απ΄ ότι φαίνεται ο Νούκιος έζησε από κοντά τη φρικτή καταστροφή.
Στις “Αποδημίες” η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο Νούκιος μοιάζει με εκείνη των τελευταίων βυζαντινών, μαζί με μία δομή άλλοτε ιταλική και άλλοτε γαλλική. Υπάρχουν κεφάλαια που μοιάζουν άλλα με τουριστικό οδηγό και άλλα, όπως αυτό που περιγράφει την τραγωδία του 1537, που εκφράζουν την ζωντανή ιστορία.
Αν κάποιο περάσουν από το καντούνι του Νούκιου, ας αναλογιστούν ότι κάποτε ένας λόγιος αναγκάστηκε να φύγει από το νησί του και να ζητήσει καταφύγιο σε άλλες χώρες και να μείνει
στην ιστορία για τα ταξίδια του.

*ΠΗΓΗ: Corfu Magazine