Η Σπιανάδα είναι η κεντρική πλατεία του νησιού. Είναι η μεγαλύτερη πλατεία των Βαλκανίων και από τις μεγαλύτερες της Ευρώπης. Μπροστά από την Κάτω πλατεία ορθώνεται επιβλητικό το Λιστόν. Σχεδιασμένο από τον Γάλλο μηχανικό Mathieu de Lasseps αποτελεί ένα από τα πιο κεντρικά και φημισμένα σημεία του νησιού. Η αρχιτεκτονική είναι εντυπωσιακή και φανερώνει τις ευρωπαϊκές επιρροές της. Οι χαρακτηριστικές καμάρες προσδίδουν μεγαλοπρέπεια η οποία ταιριάζει απόλυτα με την ιστορία του νησιού.
Το Λιστόν της Κέρκυρας άρχισε να κατασκευάζεται κατά την πρώτη δεκαετία του 19ου αιώνα και η κατασκευή του διήρκεσε ορισμένες δεκαετίες. Η σχεδίαση και το μοτίβο, είναι ίδια με της rue de Rivoli, στο Παρίσι. Η ονομασία Λιστόν παρουσιάζεται σε πηγές μόνο κατά το τέλος του 19ου αιώνα και αρχές του εικοστού. Ο Λεωνίδας Στανέλλος, στο βιβλίο του «Το Λιστόν της Κέρκυρας», αναφέρει: « Στην βενετσιάνικη διάλεκτο η λέξη “liston”, όπως και η λέξη “lista” και “lizza” έχουν την ίδια έννοια με τις λέξεις “striscia, stricca”.
Οι λέξεις αυτές σημαίνουν ένα κομμάτι από οποιοδήποτε υλικό του οποίου το μήκος είναι μεγαλύτερο από το πλάτος». Ακόμη, «Στην Κέρκυρα, η ονομασία “liston” υφίσταται ήδη από τον 18ο αιώνα, αναφορικά με την ξύλινη κατασκευή -liston- που φτιάχνονταν για τις ανάγκες της τελετής του “ingresso” που ήταν η τελετή άφιξης νέου Προβλεπτή. Με το επίσημο όνομα Προβλεπτής (ή Προβλέπτης) αποδόθηκε στην ελληνική γλώσσα ο ενετικός τίτλος – αξίωμα του Proveditore.
Το αξίωμα αυτό το έφεραν διάφοροι ανώτεροι διοικητικοί υπάλληλοι αξιωματούχοι της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας. Αυτοί διορίζονταν από το «Μεγάλο Συμβούλιο» με διάφορες αρμοδιότητες σε εσωτερικά διοικητικά, δημοτικά και εκκλησιαστικά θέματα, λαμβάνοντας εξ αυτού αντίστοιχες ονομασίες, π.χ. προβλεπτής εμπορίου, νομίσματος, θαλάσσης.
H κατασκευή αυτή στήνονταν στον δρόμο που ενώνει το Παλαιό Φρούριο με την πόλη, κατά μήκος δηλαδή της σημερινής οδού Β. Δούσμανη. Αν λοιπόν συνδυάστηκε η συγκεκριμένη οδός με το όνομα “liston”, αυτό θα έγινε μέσω της αναφοράς στην ξύλινη κατασκευή του “ingresso”.
Σύμφωνα με τον Giovanni Rapelli, συγγραφέα του βιβλίου “Εγχειρίδιο τοπωνυμιών του Δήμου της Verona”, στην βενετική διάλεκτο “lista” ήταν ένα τμήμα δρόμου μπροστά από την κατοικία ενός πρεσβευτή, οριοθετημένο από άσπρες πλάκες. Όποιος βρίσκονταν εντός του οριοθετημένου χώρου έχαιρε διπλωματικής ασυλίας. Αναφορά τέτοιου τοπωνυμίου είναι η Lista di Spagna στην Βενετία, η οποία παίρνει το όνομα της από την ισπανική πρεσβεία που υπήρχε άλλοτε στον δρόμο αυτό. Με την πάροδο του χρόνου η λέξη liston-listone- ταυτίστηκε με την έννοια της κατά μήκος οριοθέτησης με άσπρες πλάκες και έτσι συναντάμε το πρώτο liston της Βενετίας στην πλατεία του Αγίου Στεφάνου (campo San Stefano), τόπος συνάντησης ευγενών ήδη από τον 16ο αι., ο οποίος την εποχή εκείνη ήταν σκεπασμένος με χλόη και μόνο μια πλακόστρωτη λωρίδα στο κέντρο της πλατείας επέτρεπε τον περίπατο.
Επίσης, στις αρχές του 18ου αιώνα, αναναιώθηκε η πλακόστρωση της κεντρικότατης πλατείας του Αγίου Μάρκου, τοποθετώντας γκρίζες πλάκες από τραχείτη και liste από άσπρη πέτρα από την Ίστρια. Oι Βενετσιάνοι δεν άργησαν να υιοθετήσουν την λέξη liston, ταυτίζοντας αυτό τον χώρο περιπάτου και συναναστροφής με τις χαρακτηριστικές άσπρες πλάκες. Με την πάροδο των χρόνων ο όρος liston πήρε την σημασία του «κεντρικός χώρος για περίπατο».
[Με πληροφορίες από Corfu History], [PHOTO: Συλλογή Θεόδωρου Μεταλληνού]
ΣΤΕΦΑΝΟΣ στο Ένα φάντασμα πάνω στο λόφο τ’ Αβράμη το «Φτωχοκομείο»!: “Ο λόφος Αβράμη με τά διάσπαρτα απομεινάρια τού παλαιού Βενετσιάνικου οχυρού, είναι ένα κεφάλαιο γιά τήν Κέρκυρα, τό οποίο θά…” Μάι 8, 12:10
