Τα Πρωτοχρονιάτικα έθιμα της Κέρκυρας

Η Κέρκυρα έχει βάλει τα γιορτινά της εδώ και ημέρες αφού από την γιορτή του Αγίου Σπυρίδωνα και έπειτα μπήκε στην εορταστική περίοδο, μετά ήρθαν τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά είναι προ των πυλών.

Μια βόλτα την πρωτοχρονιά στα χωριά της Κέρκυρας και θα δούμε στις εξώπορτες να είναι κρεμασμένο, ένα φυτό με μεγάλα πράσινα φύλλα πάνω σε ένα βολβό που θυμίζει μεγάλο κρεμμύδι. Λέγεται Σκυλοκρέμμυδο και είναι η Σκίλλη των αρχαίων. Στην Κέρκυρα την λέμε ασκέλα, ενώ σε άλλους τόπους τη λένε και κουβαρασκίλλα. Το έθιμο τη θέλει να κρέμεται για γούρι στις εξώπορτες κάθε πρωτοχρονιά γιατί όπως πιστεύουν δίνει ζωή και δύναμη στον άνθρωπο και αποτρέπει κάθε δυσάρεστο γεγονός. Λέγεται επίσης πως για να αποφεύγεις το κακό, όταν δεις να φυτρώνει σκυλοκρέμμυδο να γονατίσεις και να δαγκώσεις το φυλλαράκι που προβάλλει από το χώμα και είναι άσπρο με μαύρες βούλες. Στην Βόρεια Κέρκυρα ανήμερα την πρωτοχρονιά οι γεροντότεροι του χωριού ξυπνάνε από τα χαράματα. Το έθιμο επιτάσσει εδώ και εκατοντάδες χρόνια να είναι οι πρώτοι που θα καλωσορίσουν το νέο έτος. Βγαίνουν στα παράθυρα ή τις αυλές τους και αγναντεύουν τα βουνά, κυρίως τον Παντοκράτορα, το πιο ψηλό βουνό της Κέρκυρας και λένε με απόλυτη κατάνυξη «Καλημέρα σας βουνά και καλή Πρωτοχρονιά, σαν τα βουνά να είμαι γερός, σαν τη θάλασσα ξυπνός και σαν τα θαλασσοκύματα να κάνω τα θελήματα».

Στις περιοχές Όρους και Αγύρου, πολύ νωρίς την Πρωτοχρονιά και ενώ είναι ακόμα σύθαμπο, η νοικοκυρά έβγαινε από το σπίτι της, έκανε το σταυρό της κατά την ανατολή, κοίταζε τα βουνά και έλεγε:
«Καλημέρα σας βουνά- καλή χρονιά Σαν και εσάς να είμαι γερή- και σαν τα πουλιά ξυπνή». Έμπαινε και πάλι στο σπίτι της και κατευθυνόταν στη στια, στο παραγώνι. Είχε συμμαζέψει από βραδύς τη στάχτη από τα ξύλα σε ένα μικρό σωρό. Τούτον το σωρό ανακάτευε με τα χέρια και έλεγε:
«Αβγά-πουλιά, αβγά-πουλιά κι οι νοικοκυραίοι καλά. Χίλια-μύρια τα καλά του σπιτιού μου- Χίλια-μύρια στάρια, λάδια και κρασιά Και πολλά τα μπαρμπαρά». Το ξόρκι επαναλάμβανε 3 φορές. Το ίδιο ξόρκι συνήθιζαν να το δέχονται και από παιδιά που γι αυτό γυρνούσαν πρωί πρωί τα σπίτια. Τα φίλευαν με ξηρούς καρπούς, σύκα και νομίσματα. Τα παιδιά τα θεωρούσαν αθώα και πίστευαν πως η ευχή τους θα πιάσει, γιατί πέρα από τη ευχή, είχαν και «καλό ποδαρικό», που θα έφερνε την ευτυχία στο σπίτι για όλη τη χρονιά. Από το έθιμο αυτό προήλθε και η παρομοιώδης φράση «Πάρτονε γι΄αβγα πουλιά» για κάποιους ενήλικες που πίστευαν ότι είχαν «κακό ποδαρικό».