«Πληθυσμιακές μετακινήσεις προς τα Ιόνια: από τον 13ο αιώνα έως την Ένωση με την Ελλάδα»

Η επικαιρότητα προσφέρει σε πρώτο χρόνο την εμπειρία εκείνη που είναι απαραίτητη στον Ιστορικό ώστε να θέσει στις πηγές τα κατάλληλα ερωτήματα. Η σημερινή συγκυρία βρίσκει τη χώρα μας να δέχεται ένα εξαιρετικά μεγάλο κύμα προσφύγων και μεταναστών σε αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής.

Στη σημερινή ιδιαίτερη για το μεταναστευτικό φαινόμενο συγκυρία το Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Ελληνοϊταλικές Σπουδές: Ιστορία, Λογοτεχνία και Κλασική Παράδοση) σε συνεργασία με το Κέντρο Μελετών Ιονίου διοργανώνουν επιστημονικό συνέδριο με θέμα «Πληθυσμιακές μετακινήσεις προς τα Ιόνια Νησιά: από τον 13ο αιώνα έως την Ένωση με την Ελλάδα». Η έναρξη του συνεδρίου θα γίνει την Τετάρτη 9 Οκτωβρίου 2019 (18:30) στη Μεγάλη Αίθουσα του Πανεπιστημίου Αθηνών, κεντρικό κτήριο, Πανεπιστημίου 30. Οι συνεδρίες (10-11 Οκτωβρίου 2019, 09:00-17:00) θα φιλοξενηθούν στο Μουσείο Ιστορίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θόλου, 5 Πλάκα. Ειδικό αντικείμενο του συνεδρίου αποτελεί η μελέτη του μεταναστευτικού φαινομένου προς τα Ιόνια νησιά, μια ζώνη πρόσφορη, λόγω γεωγραφικής θέσης και ιστορικών συγκυριών, στην υποδοχή μεταναστών και προσφύγων, στο χρονικό διάστημα από την εγκαθίδρυση των λατινικών κυριαρχιών στον παραδοσιακό ελληνικό χώρο και μέχρι την ένταξη των νησιών τον ελληνικό κορμό, το 1864. Τα Επτάνησα, χάρη στη γεωγραφική τους θέση επάνω στη διατομή χερσαίων και θαλάσσιων δρόμων, προσέλκυαν σταθερά ομάδες ανθρώπων και μεμονωμένα πρόσωπα τόσο από τον χώρο της Βαλκανικής όσο και από την Ιταλική χερσόνησο. Οι μετακινήσεις αυτές εντάθηκαν ιδιαίτερα κατά την τελευταία φάση της οθωμανικής επέκτασης σε βάρος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, αλλά και κατόπιν, όταν ιταλικά κράτη και φεουδαλικές οικογένειες άρχισαν να καταλαμβάνουν νησιά του Ιονίου. Παρόλο που έχουν δει το φως της δημοσιότητας μελέτες για ποικίλες μετοικεσίες στον επτανησιακό χώρο, με προνομιακό πεδίο τις μετακινήσεις στρατιωτών αλλά και Κυπρίων ή, κυρίως, Κρητικών προσφύγων μετά την πτώση του Χάνδακα, η μελέτη του μεταναστευτικού φαινομένου προς τα νησιά δεν έχει μέχρι σήμερα αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό που θα επέτρεπε συνθετικές απόπειρες του φαινομένου. Στην κάλυψη αυτού του κενού στοχεύει το συνέδριο, στις εργασίες του οποίου λαμβάνουν μέρος με πρωτότυπες έρευνες επάνω σε διάφορες όψεις των μετακινήσεων προς τα Ιόνια νησιά 27 πανεπιστημιακοί καθηγητές, ερευνητές και διδάκτορες πανεπιστημίων της ημεδαπής και της αλλοδαπής. Οι εισηγήσεις εντάσσονται σε πλήθος θεματικών αξόνων με έμφαση στα εξής:

 Μετοικήσεις και εγκαταστάσεις (εποχές, χώροι εγκατάστασης, τοπογραφία, τοπωνυμική)

 τυπολογίες μετανάστευσης

 πολιτικές της μετανάστευσης

 ποσοτικές όψεις των μετοικεσιών προς τα Ιόνια νησιά

 η στάση των τοπικών κοινωνιών απέναντι στο μεταναστευτικό φαινόμενο

 πολιτισμικά χαρακτηριστικά του μεταναστευτικού φαινομένου

 ενσωμάτωση και αφομοίωση μετοίκων (χρόνος και βαθμός αντίστασης μετοίκων, χρόνος και βαθμός αφομοίωσης), και

 μεθοδολογικά ερευνητικά ζητήματα.