Το διαχρονικό μήνυμα της ελληνικής επανάστασης του 1821 είναι αναμφισβήτητα η αξία της ανθρώπινης ελευθερίας. Αυτή που δεν μπορεί να υπάρχει σε μια πατρίδα κατακτημένη και υπόδουλη. Για την επιτυχία του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του 21, το ένα τρίτο των ελλήνων του τότε ελλαδικού χώρου πρόσφερε τη ζωή του. Στην παγκόσμια ιστορία προστέθηκε ένα ακόμη λαμπρό γεγονός που αναδεικνύει την ελευθερία ως το υπέρτατο ανθρώπινο αγαθό. Χωρίς αυτήν ακόμη και η ζωή παύει να έχει αξία. Με την ελευθερία η ανθρώπινη ύπαρξη αποκτά αυθύπαρκτη υπόσταση, τιμή κι αξιοπρέπεια. Δεν αρκεί η υλική ελευθερία. Απαιτείται και η ηθική. Γι αυτό αξίζει η θυσία.
Οι αναφορές σε κείμενα πρωταγωνιστών της ηρωικής εκείνης εποχής καθώς και εμπνευσμένων μεγάλων λογοτεχνών μας, αναδεικνύουν την αποδοχή της έσχατης θυσίας για χάρη της Ελευθερίας.
Ως πότε παλληκάρια θα ζούμε στα στενά… Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή! Προτρέπει ο Ρήγας στο Θούριό του.
Στις 22 Μαρτίου 1821 ο Οδυσσέας Ανδρούτσος γράφει προς τους Γαλαξιδιώτες:
«Αγαπητοί μου Γαλαξιδιώτες, Τι τη θέλουμε, βρε αδέρφια, τούτη τη πολυπικραμένη τη ζωή, να ζούμε από κάτω στη σκλαβιά και το σπαθί των Τούρκων ν΄ ακονιέται εις τα κεφάλια μας;
Στα άρματα, αδέρφια , ή να ξεσκλαβωθούμε ή να πεθάνουμε!
Και βέβαια καλύτερο θάνατο δεν μπορεί να προτιμήσει κάθε χριστιανός και Έλληνας…
Χαιρετίσματα σε όλους πέρα και πέρα.
Σας χαιρετώ και σας γλυκοφιλώ.
Έσχατη υπόθεση λοιπόν η Ελευθερία. Όπως κι ο θάνατος έσχατος. Επομένως Ελευθερία ή Θάνατος! Βροντοφώναξε ο Παλαιών Πατρών Γερμανός.
Οι ποιητές που κατεξοχήν ύμνησαν τον αγώνα της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας, έχουμε την τιμή να είναι επτανήσιοι. Ο Εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός και ο Ανδρέας Κάλβος.
Ο ‘’Ύμνος εις την Ελευθερίαν’’ είναι ο Εθνικός μας Ύμνος. Όταν τον ακούμε τα στήθη μας γεμίζουν από ψυχική ανάταση, περηφάνεια, θάρρος κι αισιοδοξία. Η Ελευθερία οπλισμένη με σπαθί που έχει όψη τρομερή μάχεται για να κόψει τα δεσμά της σκλαβιάς και της υποδούλωσης. Δύο επιλογές έχει. Ή τη νίκη ή τη θανή. Γι΄ αυτό η Ελευθερία υμνείται. Γιατί είναι βγαλμένη από τα κόκκαλα των Ελλήνων τα ιερά. Όποιος πεθαίνει για χάρη της χίλιες φορές πεθαίνει, δοξολογεί ο ποιητής στο άλλο κορυφαίο σύνθεμά του ‘’Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι’’.
Ο Ιερός Λόχος φέροντας το όνομα του ηρωικού Λόχου των αρχαίων Θηβαίων, απαρτίστηκε από νεαρούς έλληνες εθελοντές σπουδαστές των ελληνικών παροικιών. Στις 7 Ιουνίου 1821 κάτω από τη Σημαία που στη μία πλευρά έγραφε ‘’εν τούτω νίκα’’ και στην άλλη ‘’ εκ της κόνεώς μου αναγεννώμαι’’, αφού πολέμησαν ηρωικά, έδωσαν τη ζωή τους για της πατρίδας την ελευθερία.
Γράφει για τη θυσία των νεαρών Ιερολοχιτών ο Ανδρέας Κάλβος στην περίφημη Ωδή του: …Αλλ’ άν τις απεθάνη δια την πατρίδα, η μύρτος είναι φύλλον ατίμητον και καλά τα κλαδιά της κυπαρίσσου….’’ Το χρέος υπερίσχυσε των σπουδών, της ζωής, της καλοπέρασης Και συμπληρώνει ο ποιητής στη σύνθεσή του ‘’Εις Σάμον’’ τον ιστορικό στίχο.: ‘’ Θέλει αρετήν και τόλμην η Ελευθερία!’’
Η ελευθερία ήταν πάντα το χώμα μας, τα βουνά, τα ποτάμια, οι θάλασσές μας, το κρύο το χειμώνα και η ζέστη το καλοκαίρι, η ψυχή μας, η ανάσα μας, η Ελλάδα.
Σήμερα που νέες μορφές υποδούλωσης κι αιχμαλωσίας καταδυναστεύουν την πατρίδα και το λαό της ας αναλογιστούμε πως η επανάσταση του 21 αποτελεί την ιερή κιβωτό του ιστορικού μας βίου. Μέσα απ΄αυτή οφείλουμε ν΄ αντλήσουμε τα υποδείγματα ζωής εναντίον όσων μας ταπεινώνουν και μας ευτελίζουν αντιμετωπίζοντάς μας ως στατιστικά ή οικονομικά στοιχεία. Ας αποτινάξουμε το ζυγό της ύλης κι ας αναζητήσουμε πρώτιστα την πνευματική μας ελευθερία κι ανεξαρτησία.
Σήμερα το μήνυμα της επανάστασης έχει το δικό του περιεχόμενο. Μόνο ο λαός μπορεί να ανοίξει το δρόμο στο μέλλον που του ανήκει, σαρώνοντας τη μοιρολατρία και εμπιστευόμενος τις δικές του δυνάμεις.
Στην πορεία αυτή ας μας συνοδεύουν τα λόγια του Μακρυγιάννη:
“Τούτην την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί,
και σοφοί κι αμαθείς και πλούσιοι και φτωχοί
και πολιτικοί και στρατιωτικοί
και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι.
Το λοιπόν δουλέψαμε όλοι μαζί,
να την φυλάμεν κι όλοι μαζί.
Είμαστε εις το “εμείς” κι όχι εις το “εγώ”.
Στέφανος στο Επίσκεψη Γκίκα, σε Πάρο, Αντίπαρο, Νάξο και Σύρο: “Ετσι ! Αφού καταφέραμε νά τά κάνουμε σκατά στήν Κέρκυρα, τώρα πάμε σε Πάρο, Αντίπαρο, Νάξο και Σύρο γιά νά…” Ιούλ 19, 11:51
