Σε μια περίοδο, που εξαιτίας της πρωτοφανούς κρίσης οι κοινωνικές δομές του κεντρικού κράτους έχουν ουσιαστικά καταρρεύσει, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης οφείλουν περισσότερο από ποτέ να δημιουργήσουν αποτελεσματικά δίκτυα στήριξης και αλληλοβοήθειας των πιο ευπαθών ομάδων του πληθυσμού. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση αποτελεί τον άμεσο αποδέκτη των κοινωνικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι δημότες.
Αυτό εξ’ ορισμού την καθιστά κατ΄ εξοχήν αρμόδια για άσκηση κοινωνικής πρόνοιας τουλάχιστον στα βασικά ζητήματα της καθημερινής διαβίωσης. Δεν αναφέρομαι στις συνηθισμένες δημοτικές δράσεις όπως η ‘’ Βοήθεια στο σπίτι’’ ή τα ’’κοινωνικά παντοπωλεία’’ , αλλά σε κάτι περισσότερο, γιατί σήμερα το εύρος των κοινωνικών αναγκών είναι τεράστιο.
Για να συμβεί αυτό απαιτείται πρωτίστως η σύσταση ομάδων εθελοντισμού κυρίως στους Δήμους. Ο εθελοντισμός είναι η ατομική συνεισφορά χωρίς κέρδος ή ανταμοιβή που στοχεύει στην ευημερία των συνανθρώπων ή και ολόκληρης της κοινωνίας. Οι εθελοντές δεν προσφέρουν ελεημοσύνη, αλλά πολύμορφη κοινωνική προσφορά μέσα από την αυτοβελτίωση.
Άλλωστε η κοινωνική πολιτική δεν είναι φιλανθρωπία, αλλά πολιτική παρέμβαση.
Εφόσον στις τοπικές ηγεσίες υπάρχει όραμα και θέληση, είναι εύκολα δυνατή η ίδρυση στρατηγικών κόμβων σχεδιασμού, συνεννόησης, συνεργασίας και δράσης εθελοντών που επιθυμούν να συνεργαστούν με τους Ο.Τ.Α. προς όφελος των κατοίκων των τοπικών κοινωνιών.
Ήδη αρκετοί Δήμοι της χώρας έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση αυτή. Ενδεικτικά αναφέρω τους Δήμους Αθηναίων και Χανίων. Το Τμήμα Κοινωνικής Πρόνοιας και Εθελοντών του Δήμου Χανίων λ.χ. με σύνθημα ‘’ Μην πετάτε τίποτα, απλά χαρίστε το’’ οργανώνει και συντονίζει αυτές τις μέρες δράσεις συλλογής και διανομής άχρηστων για κάποιους, αλλά χρήσιμων για κάποιους άλλους αντικειμένων. Έτσι σε καθορισμένο χώρο του Δήμου όσοι πολίτες επιθυμούν μπορούν να φέρουν ρούχα, κουβέρτες, παιχνίδια και παιδικό εξοπλισμό, τετράδια, μολύβια, ηλεκτρικές συσκευές και κυρίως σόμπες σε καλή κατάσταση, προκειμένου να μοιραστούν σε συνανθρώπους που τα έχουν ανάγκη. Αντίστοιχα στο Δήμο Αθηναίων έχουν δημιουργηθεί υποστηρικτικά δίχτυα κοινωνικής πρόνοιας, όπως ο Κόμβος Αλληλοβοήθειας των πολιτών, το Κέντρο Σίτισης , το Πρόγραμμα ‘’Αλληλεγγύη στην οικογένεια’’, το Υπνωτήριο Αστέγων και οι Ξενώνες Φιλοξενίας.
Άλλοι Δήμοι, όπως ο Δήμος Κεφαλονιάς, έχουν συστήσει αυτοτελές Τμήμα Πρόνοιας, Κοινωνικής Προστασίας και Δημόσιας Υγείας για το σχεδιασμό και την εφαρμογή της κοινωνικής πολιτικής του Δήμου.
Εντυπωσιακή κοινωνική δραστηριότητα έχει αναπτύξει τελευταία ο Δήμος Κορδελιού- Ευόσμου. Από τις πολύπλευρες δράσεις του αξίζει να μνημονεύσουμε το πλούσιο πρόγραμμα εορταστικών εκδηλώσεων με την διανομή παιχνιδιών, δώρων και δωρεάν εισιτηρίων λούνα-πάρκ στα παιδιά απόρων οικογενειών, την ίδρυση κοινωνικού Φροντιστηρίου για μαθητές Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου με την εθελοντική προσφορά εργασίας εκπαιδευτικών, την δημιουργία δημοτικού επιμορφωτικού Πανεπιστημίου για την Υγεία- Πρόληψη- Θεραπεία σε ζητήματα ψυχικής Υγείας με δωρεάν παρακολούθηση κ. ά.! !
Προϋπόθεση για την επιτυχή έκβαση ανάλογων δράσεων αποτελεί η μέριμνα για την ευαισθητοποίηση των πολιτών και την προώθηση των αρχών του εθελοντισμού και της κοινωνικής αλληλεγγύης στις τοπικές κοινωνίες. Ο Δήμος Πατρέων λ.χ. έχει δημιουργήσει δίχτυο για την συγκέντρωση και εκπαίδευση εθελοντών εκδίδοντας και σχετικό Οδηγό. Οι συμπολίτες καλό είναι να γνωρίζουν ότι ο εθελοντισμός είναι μια δραστηριότητα του ελεύθερου χρόνου, που καλλιεργεί νέες δεξιότητες, σφυρηλατεί τις σχέσεις μεταξύ ανθρώπων με διαφορετικές κοινωνικές και πολιτιστικές καταβολές, ενισχύει την συλλογικότητα, διευκολύνει στην κατανόηση του εαυτού μας και των άλλων, ενδυναμώνει την αυτοεκτίμηση, διευρύνει τις γνώσεις και την κοινωνικότητα.
Ταυτόχρονα οι Δήμοι που πραγματικά ενδιαφέρονται για την κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη του τόπου που διοικούν, οφείλουν να έχουν εικόνα όσων χρήζουν πραγματικής βοήθειας, δημιουργώντας ένα αξιόπιστο αρχείο.
Είναι φανερό από τα παραπάνω ότι όπου υπάρχουν τοπικοί ηγέτες με σχέδιο, διοικητική επάρκεια και αποτελεσματικότητα, μπορεί να παραχθεί σημαντικό έργο, παρόλη την κρίση. Όπου όμως βασιλεύει η ανεπάρκεια και η ρεμούλα, υπάρχει η εύκολη δικαιολογία της υποχρηματοδότησης και της αδιαφορίας του κεντρικού κράτους. Όσο όμως η υποβάθμιση της Τ.Α. είναι γεγονός, άλλο τόσο είναι αλήθεια ότι η ανικανότητα δεν κρύβεται και επιδεινώνει τις δυσμενείς συνέπειες της λιτότητας και της ύφεσης.
Όπως και αλλού έχουμε τονίσει η κρίση μπορεί ν΄ αποτελέσει και ευκαιρία. Την περίοδο που διανύουμε το ατομικό πρέπει να υποχωρήσει χάριν του συλλογικού.
Μια κοινωνία σε κρίση όπως η δική μας έχει ανάγκη από θεσμούς αυτοάμυνας για να σωθεί από την θεομηνία που την έχει βρει.
Η τοπική μας κοινωνία έχει κι αυτή ανάγκη από την σημαντική ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και της αλληλεγγύης που έχουν παραμεληθεί. Λύσεις υπάρχουν με ελάχιστο ή μηδαμινό κόστος.
Απαιτείται όμως και κατάλληλη τοπική ηγεσία με όραμα, θέληση και ικανότητα ν΄ ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των καιρών. Τίποτε δεν γίνεται από μόνο του.
Αυτό ας το βάλουμε καλά στο μυαλό μας.
Τελευταία σχόλια