ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΥΔΗ (ΜΕΡΟΣ 1ο)
Αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι τα τελευταία χρόνια ο χώρος της σοσιαλδημοκρατίας είναι όχι μόνο εκλογικά ηττημένος αλλά πολιτικά και ηθικά απαξιωμένος. Αυτό συνέβη, γιατί επέλεξε να εφαρμόσει νεοφιλελεύθερα μέτρα δηλαδή πολιτικές διαμετρικά αντίθετες από τις θεμελιακές αρχές της.
Παρότι τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα σ΄ ολόκληρη την Ευρώπη έχουν υποστεί νεοφιλελεύθερη μετάλλαξη προκειμένου να διατηρηθούν στην εξουσία, οι ιδέες της σοσιαλδημοκρατίας δεν έχουν πεθάνει.
Ιστορικά ο ρόλος της σοσιαλδημοκρατίας υπήρξε ο εξανθρωπισμός του καπιταλισμού μέσα από την παρεμβατική λειτουργία του κράτους σε όφελος των οικονομικά ασθενέστερων. Έτσι την χρυσή 35ετία της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας ( 1945-1980) θεμελιώθηκε στις περισσότερες δυτικοευρωπαϊκές δημοκρατίες το κοινωνικό κράτος, διευρύνθηκαν τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα και ενισχύθηκαν οι δημοκρατικοί θεσμοί. Η ελληνική εκδοχή της αυθεντικής σοσιαλδημοκρατίας ή Κεντροαριστεράς, όπως αυτή εκφράστηκε από το ΠΑ.ΣΟ.Κ. – ένα Κίνημα πατριωτικό κι από τα πλέον ριζοσπαστικά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα στην Ευρώπη- διατηρήθηκε στη χώρα μας μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 80. Σταδιακά όμως έχασε τη δυναμική της, διολίσθησε σε νεοφιλελεύθερες επιλογές και μετατράπηκε σε κόμμα αξιωματούχων πάσχοντας από χρόνιο κυβερνητισμό. Οι φωνές στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ που κατά καιρούς επεσήμαιναν τον κίνδυνο αυτό, δεν εισακούστηκαν. Το αποτέλεσμα είναι, σήμερα να έχει αποκοπεί από τα κοινωνικά στρώματα που μέχρι και το 2009 προνομιακά εξέφραζε (φτωχούς αγρότες, μικρομεσαίους, μεγάλο τμήμα των εργαζόμενων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, συνταξιούχους, άνεργους, νεολαίους, κ.ά.). Έτσι έχασε το διακριτό πολιτικό του στίγμα αδυνατώντας να ξεχωρίσει από τη Δεξιά, με την οποία έφτασε στο σημείο να συγκυβερνά!
Η αυξανόμενη σήμερα οξύτητα της κρίσης, η αβάστακτη υπερφορολόγηση, η διαρκής συρρίκνωση του εισοδήματος, η ανικανότητα μείωσης των τιμών βασικών αγαθών, η εντεινόμενη φτωχοποίηση ευρύτατων κοινωνικών ομάδων, η συνεχιζόμενη άδικη κατανομή των βαρών της κρίσης, η παρατεταμένη ύφεση και προπαντός η αδυναμία να δοθεί μια προοπτική τερματισμού αυτής της βασανιστικής πορείας, έχουν ριζοσπαστικοποιήσει μεγάλα τμήματα της κοινωνίας μας. Ο σύγχρονος ελληνικός ριζοσπαστισμός έχει κατευθυνθεί δικαιολογημένα, κατά κύριο λόγο, στον ΣΥΡΙΖΑ. Ταυτόχρονα όμως ένα σημαντικό κομμάτι του εκλογικού σώματος, έχει επιλέξει, εσφαλμένα, να στηρίζει ακροδεξιά και φασιστικά μορφώματα, αλλά το φαινόμενο αυτό είναι αντικείμενο μιας άλλης ανάλυσης.
Κάτω απ’ αυτές τις κοινωνικές, ιδεολογικές και πολιτικές συνθήκες, αναπότρεπτα ο χώρος της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας (ή επί το ελληνικότερο Κεντροαριστεράς) αναζητά τις ιδεολογικές του καταβολές, τη χαμένη ταυτότητά του καθώς και τα αίτια της δικής του κρίσης και υποχώρησης, επιδιώκοντας την ανασύσταση ή επανίδρυσή του. Είναι αυτονόητο ότι για να επιτύχει το εγχείρημα δεν είναι νοητή η συμμετοχή σ΄ αυτό όλων όσων σήμερα αυτοπροσδιορίζονται ως σοσιαλδημοκράτες. Κι΄ αυτό γιατί ένα τμήμα της σοσιαλδημοκρατίας – ο λεγόμενος σοσιαλφιλελευθερισμός- έχει μετατοπιστεί οριστικά προς τα Δεξιά. Έτσι βρίσκεται σε μόνιμη αντιπαλότητα με την Αριστερά, έχει αποδεχτεί τη συγκυβέρνηση υπό τη δεξιά ηγεμονία, έχει ασπαστεί τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές και επιμένει να θεωρεί ως θέσφατο την πλήρη υποταγή στις μνημονιακές επιταγές του γερμανικού ευρωιερατείου. Η τάση αυτή δεν διαθέτει, κατά την άποψή μας, τ΄ αναγκαία ιδεολογικά και πολιτικά εφόδια όχι για να πρωταγωνιστήσει, αλλά ούτε καν να συνεργήσει στην ανασύσταση της γνήσιας Κεντροαριστεράς ή της αριστερής σοσιαλδημοκρατίας. Ανασύσταση δεν μπορεί να γίνει με αναβίωση του πολιτικά και κοινωνικά φθαρμένου κι απαξιωμένου ούτε με στόχο να επιβραβευτεί η εξουσιολαγνεία και να συνεχιστεί η συνεργασία με τη Δεξιά. Το πολιτικό μέλλον του σοσιαλφιλελευθερισμού περιορίζεται είτε στη δημιουργία ενός μικρού κόμματος- αναχώματος για την αποτροπή αριστερής κυβέρνησης και διευκόλυνσης κεντροδεξιών λύσεων, είτε στην μετατροπή του σε συνιστώσα της Κεντροδεξιάς. Στο χώρο του σοσιαλφιλελευθερισμού, που δεν δικαιούται να φέρει την ονομασία Δημοκρατική Παράταξη, φαίνεται να συμπεριλαμβάνονται ένα τμήμα του σημερινού ΠΑ.ΣΟ.Κ. που εξακολουθεί ν΄ ασπάζεται τις επιλογές της ηγεσίας του, η μειοψηφική κεντροδεξιά, ‘’μεταρρυθμιστική’’ πτέρυγα της ΔΗΜ.ΑΡ, κομματίδια που συμμετείχαν πρόσφατα στην ΕΛΙΑ, η Κίνηση των 58 καθώς και μεμονωμένες προσωπικότητες του εκσυγχρονιστικού εγχειρήματος στα τέλη της δεκαετίας του 90.
Αντίθετα η αριστερή σοσιαλδημοκρατία που εξακολουθεί να εμφορείται από τις διαχρονικές αξίες του σοσιαλισμού, της κοινωνικής δικαιοσύνης και συνοχής, της ανθρώπινης αλληλεγγύης, της ελευθερίας, της ισότητας και της δημοκρατικής συμμετοχής μπορεί ν΄ αποτελέσει τον νέο πολιτικό σχηματισμό που θα συμβάλλει αποφασιστικά στη δημιουργία μιας συμμαχίας πολιτικών δυνάμεων της κυβερνώσας Αριστεράς. Μιας κυβερνητικής πρότασης διαφορετικής αυτής της Δεξιάς του Σαμαρά και των συμμάχων του, για μια άλλη πορεία εξόδου από την κρίση, που κατά την άποψή μας, αποτελεί δημοκρατικό αίτημα των καιρών. Στην ελληνική αριστερή σοσιαλδημοκρατία μπορούμε να συμπεριλάβουμε τις οργανωμένες τάσεις και προσωπικότητες που έχουν αποχωρήσει από το ΠΑ.ΣΟ.Κ. (λ.χ. την Αριστερή Πρωτοβουλία), τα πασοκογενή κόμματα που αντιτίθενται στο νεοφιλελεύθερο μνημονιακό μονόδρομο (λ.χ. την Κοινωνική Συμφωνία και το Σοσιαλιστικό Κόμμα), τα στελέχη του ΠΑ.ΣΟ.Κ. που διαφωνούν με την ηγεσία, έχουν αποδοκιμάσει τις κυβερνητικές πολιτικές και τηρούν στάση αναμονής για την επανίδρυση του χώρου, το πλειοψηφικό Αριστερό ρεύμα της ΔΗΜ. ΑΡ. , τις αριστερές ανεξάρτητες κινήσεις, όπως η ‘’Κοινωνία Πρώτα’’, τις πολιτικές δυνάμεις της ριζοσπαστικής οικολογίας, τους κομματικά άστεγους κεντρο-αριστερούς και όσους άλλους υπερασπίζονται ανοιχτά την περιγραφείσα πολιτική αναγκαιότητα.
Στον υπολογισμό δεν συμπεριέλαβα το ΠΟΤΑΜΙ, γιατί θεωρώ ότι δεν έχει ακόμη ξεκάθαρη ιδεολογική και πολιτική φυσιογνωμία ούτε απ΄ ό,τι φαίνεται από τις δηλώσεις του ‘’επικεφαλής’’ του, επιθυμεί να συμμετέχει στις διεργασίες για την ανασυγκρότηση του χώρου της Κεντροαριστεράς ή να διευκολύνει στον σχηματισμό αριστερής, προοδευτικής κυβέρνησης.
Ο δρόμος για την ιδεολογική, προγραμματική και οργανωτική ανασυγκρότηση της αριστερής, ριζοσπαστικής σοσιαλδημοκρατίας, της Νέας Κεντροαριστεράς, είναι νομίζω ανοιχτός και οι πολιτικοκοινωνικοί συσχετισμοί ευνοούν τη επιτυχία του εγχειρήματος. Απαιτούνται πολιτικό ήθος και θάρρος, νέα πρόσωπα, άλλες πολιτικές κι ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο με τα κοινωνικά στρώματα που αντιπροσώπευε πολιτικά ο χώρος. Κεντρικός στόχος του νέου πολιτικού σχηματισμού πρέπει να είναι η πειστική προς το λαό πρόταση ότι υπάρχει ένας άλλος διαφορετικός δρόμος για την έξοδο από την κρίση.
Θεμελιώδεις παραδοχές όσων θ΄ ανασυστήσουν τη σύγχρονη αριστερή σοσιαλδημοκρατία είναι η εναντίωση στην πλήρη κυριαρχία των αγορών και του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου, η ρυθμιστική παρέμβαση υπέρ των δυνάμεων της εργασίας για την προστασία των οικονομικά αδύνατων, η υπεράσπιση της εθνικής ανεξαρτησίας και αξιοπρέπειας, η διασφάλιση του δημόσιου χώρου και η διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος. Είναι η ίδια η αριστερή σοσιαλδημοκρατία που έχει την ιστορική υποχρέωση ν΄ αλλάξει τη δομή και τη λειτουργία της Ενωμένης Ευρώπης που θα είναι αλληλέγγυα σ΄ όλα τα κράτη μέλη και θα διαχέει τον παραγόμενο πλούτο σ΄ ολόκληρη την Ένωση.
Είτε με ολοκληρωμένη κομματική έκφραση είτε με πιο χαλαρή μορφή η αριστερή σοσιαλδημοκρατία μπορεί ν΄ αποτελέσει τον εν δυνάμει αξιόπιστο σύμμαχο του ΣΥΡΙΖΑ για την κοινοβουλευτική στήριξη κυβέρνησης της Αριστεράς στις επόμενες εθνικές εκλογές για μια διαφορετική πορεία του τόπου.
Οι δυνατότητες και οι παράμετροι αυτής της συνεργασίας αναλύονται στο αμέσως επόμενο σημείωμά μου με τίτλο ‘’ Προοπτικές κυβερνητικής συνεργασίας του ΣΥΡΙΖΑ’’ .
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΡΥΔΗΣ
e-mail: [email protected]
Τελευταία σχόλια